وجود ادعای اجماع متضادین در احکام فقهی
ابن بابویه قمی، صاحب کتاب من لا یحضره الفقیه، در مسئله‌ای ادعای اجماع می‌کند و باز ادعا می‌کند که برخلاف آن، اجماع صورت گرفته است. پاسخ 1. در مباحث فقهی گاهی در یک مسئله به دلایلی دو یا چند نظر تعارض به وجود می‌آید. گاهی پیش می&z
ابن بابويه قمي، صاحب كتاب من لا يحضره الفقيه، در مسئلهاي ادعاي اجماع ميكند و باز ادعا ميكند كه برخلاف آن، اجماع صورت گرفته است.
پاسخ
1. در مباحث فقهي گاهي در يك مسئله به دلايلي دو يا چند نظر تعارض به وجود ميآيد. گاهي پيش ميآيد كه هم موافق آن نظريه و هم مخالف آن، ادعاي اجماع ميكند و تشخيص اينكه در زمان گذشته غالب علماي بلاد، طرفدار كدام نظر بودند ـ جز آنها كه فتوايشان را يك جا گردآوردهاند ـ كار سختي است.
در چنين مواردي، فقيهي كه در زمانهاي پس از آن در مسئله مربوطه تتبع ميكند به دو نظر مخالف برميخورد كه هر دو ادعاي اجماع كردهاند و به منظور رعايت امانتداري نظرات فقهي هيچكدام را كتمان نميكند.
2. اين موضوع، اختصاص به گروه و فرقه خاصي ندارد. به عنوان نمونه در تفسير البحر المحيط، از تفاسير اهل سنت، ذيل آيه عليها السلام عليهما السلام سوره «طه» آمده است: «تمام علما گفتهاند: آن وحي الهام است و عدهاي گفتهاند: وحي اعلام است در خواب...».
اگر تمام علما به مطلب پيشين عقيده دارند، پس عدهاي از علما چه معنايي دارد. پس هيچ فرد عاقلي، چنين مواردي را نقطه ضعف يك مكتب يا مذهب محسوب نميكند.