اخبار مکه رازی
از کتاب‌های گمشده درباره تاریخ محلی مکه، نوشته عبدالرحمن بن ابی‌حاتم رازی (م.327ق.) از این کتاب اثری در دست نیست و منابع کتاب‌شناسی و تاریخ محلی از آن یاد نکرده‌اند. تنها سخاوی (م.902ق.) در فهرست مفصلش با عنوان «التواریخ المحل
از كتاب‌هاي گمشده درباره تاريخ محلي مكه، نوشته عبدالرحمن بن ابيحاتم رازي (م.327ق.)
از اين كتاب اثري در دست نيست و منابع كتاب‌شناسي و تاريخ محلي از آن ياد نكرده‌اند. تنها سخاوي (م.902ق.) در فهرست مفصلش با عنوان «التواريخ المحليه»[1] كتابي با نام «مكه» به عبدالرحمن بن ابيحاتم نسبت داده است. او فقيه، متكلم، مفسر، رجال‌شناس و محدث شافعي بوده و در ري زاده شده و كتاب‌هاي مشهور الجرح و التعديل و تفسير القرآن العظيم[2] از آنِ او هستند.[3] سنيدي در معجم ما الّف عن مكه عنوان «اخبار مكه» را بر اين اثر نهاده است.[4]
ابن ابيحاتم به سال 240ق. در ري زاده شد و تحصيلات خود را نزد پدرش ابوحاتم رازي از دانشوران بزرگ آن روزگار[5] آغاز و به سرزمين‌هاي گوناگون اسلامي سفر كرد و نزد استاداني پرشمار دانش آموخت.[6] منابع با القاب حافظ، ناقد، شيخ الاسلام و ثقه، از او به بزرگي ياد كرده‌اند.[7] شهرت او بيشتر در رجال‌شناسي است و كتاب الجرح و التعديل او از منابع مهم اين شاخه دانشي است. وفات او را به سال 327ق. دانسته‌اند.[8]
منابع
الاعلان بالتوبيخ: شمس الدين السخاوي (م.902ق.)، به كوشش فرانس روزنتال، بيروت، دار الكتب العلميه؛ تذكرة الحفّاظ: الذهبي (م.748ق.)، بيروت، دار احياء التراث العربي؛ دائرة المعارف بزرگ اسلامي: زير نظر بجنوردي، تهران، مركز دائرة المعارف بزرگ، 1372ش؛ سير اعلام النبلاء: الذهبي (م.748ق.)، به كوشش گروهي از محققان، بيروت، الرساله، 1413ق؛ طبقات الحفاظ: السيوطي (م.911ق.)، بيروت، دار الكتب العلميه، 1983م؛ لسان الميزان: ابن حجر العسقلاني (م.852ق.)، بيروت، اعلمي، 1390ق؛ معجم ما الف عن مكه: عبدالعزيز سنيدي، رياض، مكتبة الملك فهد، 1420ق.
ابراهيم احمديان
[1]. الاعلان بالتوبيخ، ص245-289.
[2]. نك: تذكرة الحفاظ، ج3، ص830؛ لسان الميزان، ج3، ص432.
[3]. الاعلان بالتوبيخ، ص281.
[4]. موسوعة مكة المكرمه، ج2، ص217؛ معجم ما الف عن مكه، ص58.
[5]. سير اعلام النبلاء، ج13، ص246.
[6]. دائرة المعارف بزرگ اسلامي، ج2، ص338، 637؛ نك: تذكرة الحفاظ، ج3، ص829.
[7]. طبقات الحفاظ، ص346-347.
[8]. تذكرة الحفاظ، ج3، ص831.