امام جواد علیه السلام و حج

امام جواد(ع)، در اوائل خلافت معتصم ، على رغم کنترل شدیدى که بر ایشان اعمال مى شد، موفق گردید که در مراسم حج شرکت کند. با توجه به فرارسیدن موسم حج و شهادت امام جواد(ع) روایتی از حج رفتن آن حضرت را برای شما آماده کرده ایم.

به گزارش پايگاه اطلاع رساني حج، در همان سال و در ضمن مراسم حج ، شخصى از اهالى سجستان حضور امام جواد(ع) رسيده و عرضه داشت : اى پسر رسول خدا صلى الله عليه و آله ، من در شهرى زندگى مى كنم كه حاكم آن نسبت به شما ارادت دارد.(1)
مالياتى بر من وضع كرده كه از توانم خارج است . اگر ممكن است ، نامه اى به او نوشته و در اين باب مرا مساعدت فرماييد. حضرت فرمود: اما من او را نمى شناسم . آن شخص مى گويد:(2) عرض كردم : فدايت شوم ، او خود را از دوستداران شما معرفى مى كند. چند كلمه از طرف شما كافى است تا اين ماليات سنگين از من برداشته شود.
حضرت با بزرگوارى تمام ، كاغذ و قلم خواسته و اينگونه نوشت : به نام خداوند بخشنده مهربان . اما بعد، همانا حامل اين نامه ، از تو به نيكويى در مذهب و مرام خويش ياد كرده و آگاه باش آنچه از عمل خير به تو سود رساند، همان است كه به نيكى رفتار كنى ، بنابراين با برادران دينى خويش نيك رفتار بوده و متوجه باش كه حق تعالى روزى از تو، پيرامون سبك و سنگين عملت پرسش خواهد نمود(3).
او مى گويد نامه را برداشته و به سرعت به سوى شهر خويش روانه شدم حسين بن عبدالله نيشابورى كه والى شهرمان بود وقتى نامه را ديد، اشك ريزان آن را بر چشم و صورت خويش ماليده و بوسيد و آنگاه از نياز من پرسيد. وقتى حاجتم را گفتم ، دستور داد كه ماليات از من برداشته شده و حقوقى نيز براى من و خانواده مقرر ساخت و تا زنده بود، همين وضعيت ادامه داشت (4).
روايتى ديگر از حج آن حضرت
شخصى به نام موسى بن قاسم از اصحاب آن حضرت مى گويد: در مراسم حجى شركت داشتم كه افتخار همراهى با حضرت جواد عليه السلام نيز براى من ميسور شد. در حين مناسك حج ، حضور امام رسيده و عرض كردم : اى فرزند رسول الله صلى الله عليه و آله ، من مى خواستم از جانب شما و پدرتان (حضرت رضا عليه السلام ) طواف انجام دهم ، شنيدم كه شخصى مى گفت: طواف به جاى اوصياء الهى صحيح نيست . (حال ، تكليف چيست ؟)
حضرت فرمود: بلكه جائز است و مى توانى چنين كنى .
من نيز با فراغ و آسودگى قلبى به نيابت از آن حضرت و پدرش ، با اجازه خود او، طواف به جاى آوردم (5). سپس خدمت آن حضرت عرض كردم : من روزى از جانب رسول الله صلى الله عليه و آله طواف به جاى آوردم . حضرت با شنيدن نام جد خويش ، سه مرتبه به وى درود فرستاد.
سپس ادامه دادم : در روز دوم از جانب اميرالمؤمنين طواف كرده و همينطور در روزهاى ديگر به نيت پدران معصومتان طواف نمودم و در روز دهم نيز از جانب شما طواف كردم و بر اين نعمت ولايت شما خاندان كه حق تعالى به من ارزانى داشته ، شكر گزارم .
حضرت فرمود: به خدا قسم ، اين حالت (توجه به ولايت ما) همان دينى است كه حقتعالى از بندگان خواسته است .
عرض كردم : گاهى نيز از جانب مادرتان فاطمه عليهاالسلام ، طواف مى كنم .
فرمود: به همين عمل كن كه فضيلت و برترى فراوانى نزد ذات كبريايى دارد(6).
روايت على بن مهزيار از حج آن حضرت
على بن مهزيار از جمله راويان مخصوص و اصحاب ويژه امام جواد عليه السلام و امامان بعد از اوست (7). وى در سالى كه مشرف به حج شده بود افتخار شرفيابى به حضور امام جواد عليه السلام را پيدا نمود. او مى گويد: شبى امام جواد عليه السلام را ديدم كه طواف نساء به جا آورده و سپس نزد مقام ابراهيم نماز طواف را نيز گزارده و سپس با وقار خاصى به سوى زمزم رفت . مقدارى از آب آن نوشيده و آب آن را به تن خود پاشيد. امام اين عمل را هر سالى كه به موسم حج مى آمد، تكرار مى كرد(8).
كدام حج صحيح است ؟
ابو عبدالله خراسانى از كسانى بود كه در ابتدا به مكتب امامت نگرويده بود. وى پس از هدايت قلبى و راهيابى به مكتب زنده تشيع ، در يكى از مسافرتهاى حج خدمت امام رسيده و عرض كرد: من سالهاى گذشته در حالى كه مخالف روش شما بودم حج بجا آوردم و امسال با شرفيابى به شناخت و معرفت امامت ، حج انجام داده ام . به نظرم حج سالهاى گذشته ام باطل بوده است. نظر شما پيرامون اين حج چيست ؟
امام جواد عليه السلام فرمود: حج امسال، صحيح بوده و كفايت از حجه الاسلام نموده و حج سالهاى پيش مستحبى محسوب مى گردد (9) (در واقع اين فراز از فرمايش امام تاييد آيه اى است كه مى فرمايد: خداوند به سبب توبه، بديهاى شما را تبديل به نيكى مى كند).
كرامتى از آن حضرت
شخصى به نام اين حديد، از شيعيان آن امام بزرگوار مى گويد: در مراسم حجى كه به همراه جمعى از دوستان شركت داشتيم ، قبل از رسيدن به مكه و در مسير، مورد دستبرد راهزنان واقع شديم . آنها هر چه توانستند از لباس و پول بردند. با غم و اندوه بسيارى وارد مكه شديم .
ناراحتى شديدى بر جمع ما حكمفرما بود تا اينكه مطلع شديم امام جواد عليه السلام را در موسم حج زيارت خواهيم نمود. من با اشتياق فراوانى ، بدون فوت وقت خود را به مدينه رساندم . وقتى به زيارت وى نائل شدم تعدادى لباس و مقدار معتنابهى پول در اختيارم گذاشته فرمود بين دوستانت به مقدراى كه دزد از ايشان برده تقسيم كن .
ابن حديد مى گويد: مرحمتى آن حضرت را برده و بين دوستانم تقسيم كرده و جالب اين بود كه دقيقا به اندازه اى بود كه از ما برده بودند(10). روايتى از آخرين حج
على بن مهزيار در روايت ديگرى پيرامون آخرين حج امام (در سالى كه منجر به شهادت آن حضرت گرديد)(11) اين چنين گفته است : امام جواد عليه السلام را در آن سال ، در مراسم حج ديدم كه با بيت الله الحرام وداع كرده و سپس طواف (وداع) به جاى آورد. او در هر شوطى ركن يمانى را زيارت مى كرد و در شوط هفتم علاوه بر ركن يمانى ، حجر را نيز زيارت كرده و دست خود را بر آن كشيد و سپس نزد مقام ابراهيم عليه السلام رفته و پشت آن دو ركعت نماز به جاى آورد. سپس در كنار «ملتزم» (12) به دعاء و راز و نياز ايستاد و قدرى طول داد و بعد از آن از بيت الله خارج گرديد(13).
پي نوشت ها:
1- امام معصوم در هر زمان ، در مراسم حج همه ساله داشته و منظور از اين حضور، شركت ظاهرى آن حضرت مى باشد.
2- از ظاهر روايت معلوم مى شود كه اين شخص از شيعيان نبوده است .
3- دقت در همين نامه كوتاه و گوياى امام حكايت از عمق بينش الهى آن حضرت دارد.
4- بحار 50: 56/2، حليه الابرار 2/437.
5- واقعا چه سعادت بزرگى است كه هنگام طواف بيت ، با اهل بيت محشور و مانوس بودن و اين هماى سعادتى است كه بر بام هر كسى ننشنيد.
6- كافى 4: 314/ ح 2، تهذيب 5: 450/ ح 1572، وسائل 11، 200/ ح 14620 نقل از الحج فى السنه /199.
7- وى از چهره هاى ممتاز شيعى بوده و از امام هادى عليه السلام و امام عسكرى عليه السلام نيز روايت كرده است مرقد منور وى اكنون در شهر اهواز مزار عام و خاص است .
8- حليه الابرار 2/5-434.
9- همان مدرك 2: 430 ح 2884.
10- الخرج و الجرائح 2/677، الثاقب فى المناقب 524/ ح 459
11- در متن روايت هم سال 225 هجرى و هم سال 217 هجرى ذكر شده و چون سال شهادت آن حضرت 220 هجرى بوده يا سال درست ضبط نشده و يا روايت دوم صحيح است .
12- «ملتزم» قسمتي از ديوار و پايين ديوار كعبه است كه در يك سوي آن حجرالاسود و در سوي ديگرش باب كعبه قرار دارد. اين محل را از آن روي ملتزم مي نامند كه مردم در آن قسمت مي ايستند و به ديوار ملتزم شده و مي چسبند و دعا مي خوانند. از رسول خداصلى الله عليه و آله نقل شده است كه فرمود: ملتزم، محلي است كه دعا در آنجا پذيرفته مي شود و بنده اي نيست كه در آنجا خدا را بخواند و خداوند دعايش را اجابت نكند.
13- كافى 4: 532/ ح 3، تهذيب 5: 281/ ح 958مراه العقول 18: 229/ ح 3 نقل از كتاب حج الانبياء و الائمه /464.


| شناسه مطلب: 87789




امام جواد حج



مطالب مرتبط

نظرات کاربران