هرچه زائر در دوستى با پرورگار، ثابت‏‌قدم باشد و به محبوب حقیقى امید بندد و دوستى خدا را در بندگى و پیروى از او بداند، خداوند نیز او را در زمره محبوبان خود قرار مى‏‌دهد. برای ایجاد دوستی بین زائر بیت‌الله الحرام و خداوند باید شرایطی را مهیا کرد که به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم.

ذکر

دوران سفر، فرصتى مناسب است تا زائر، با بهره‏‌گیرى از زبان با یاد خدا انس بگیرد و با تلاوت دعا و گفتن ذکر، دل خود را صفا بخشد و از این توفیق معنوى بهره برد. ذکر زبانى از راه‏‌هاى مؤثر انس با خداست. خواندن نمازهاى یومیه و نافله، دعا و نیایش، مناجات با معبود و گفتن ذکر، جلوه‏‌هاى انس با خداست.

حضور زائران در فضاى معنوى مسجدالنبى و مسجدالحرام، بهترین فرصت براى این انس است. در آموزه‏‌هاى دینى، سفارش شده است زائران، زبان خویش را همواره به ذکر خدا عطرآگین کنند و پیوسته خدا را به بزرگى و یکتایى بستایند. همچنین، بر محمد و آل محمد(ص) صلوات بفرستند یا نام‏‌هاى مبارک خداوند را به زبان بیاورند.

راستگویى‏

راستى و صداقت، از صفات برجسته زائران است و منزلت و جایگاه آنان را نزد همسفران ارتقا مى‏‌بخشد و موجب جلب اعتماد همسفران مى‏‌شود. زائران باید در سفرهاى معنوى، این ویژگى نیکوى انسانى را ارج نهند و آن را در وجود خویش، بیش از پیش پرورش دهند تا حجشان مقبول درگاه الهى قرار گیرد و در برابر صدقشان پاداش گیرند. در آیه‏‌اى از قرآن مى‏‌خوانیم «لیَجْزِیَ اللَّهُ الصَّادِقِینَ بِصِدْقِهِمْ‏؛ هدف این است که خداوند، راستگویان را به‏ خاطر صدقشان پاداش دهد»

راستگویى، سبب تزکیه و پاکى کردار آدمى مى‏‌شود؛ چنان‏که امام صادق‌(ع) مى‏‌فرماید: «مَنْ صَدَقَ لِسانُهُ زَکى‏ عَمَلُهُ؛ آن که زبانش راست بگوید، عملش پاک مى‌‏شود».

استغفار

از راه‏‌هاى نزدیکى به خداوند مهربان، استغفار است. استغفار نوعى عبادت، و عبادت، از عوامل رشد روحى و معنوى است. عبادت آرام‏‌بخش و روح‏‌افزا است. زیبایى عبادت به این است که انسان، با برترین موجود، یعنى کمال بى‏‌نهایت هستى، ارتباطى عمیق برقرار مى‏‌کند و بى‏‌هیچ پرده و حجابى با او سخن مى‏‌گوید. استغفار نیز از شیرینى‏‌هاى زبان است. انسان باید از گناهى که مرتکب شده، توبه کند و حتى اگر گناهى مرتکب نشده باشد نیز، پسندیده است در همه حال استغفار گوید. در حقیقت، مى‏‌توان گفت استغفار، نوعى دعاست و انسان، همواره باید دعا کند؛ زیرا دعا سلاح مؤمن و روح عبادت است. البته استغفار باید با یقین و حضور قلب باشد و تنها گفتن این کلمه کافى نیست، بلکه باید به معناى عمیق آن توجه شود. استغفار کردن باید موجب تحول درونى در شخص شود؛ به‏ گونه‏‌اى که دیگر مرتکب گناه نشود.

استغفار بى‏‌روح‏

رفاعه مى‏‌گوید: ما در جنگ جمل با امیرالمؤمنین(ع) بودیم. حضرت کسى را دنبال طلحة بن عبیدالله فرستاد و خواستار شد که با او ملاقات کند. طلحه نزد حضرت آمد. امام(ع) به او فرمود: تو را به خدا سوگند مى‏‌دهم آیا از رسول خدا(ص) نشنیدى که فرمودند: «هرکس من مولاى اویم، پس على مولاى اوست. خدایا! دوست بدار هرکس على را دوست دارد و دشمن بدار هرکس على را دشمن مى‏‌دارد»؟! طلحه گفت: «آرى شنیده‏‌ام!» حضرت فرمود: «پس چرا به جنگ با من برخاسته‏‌اى؟ تو اول کسى بودى که با من بیعت کردى و سپس‏ بیعت خود را شکستى. درحالى‏‌که خداوند عزوجل مى‏‌فرماید: هر کس پیمان‏‌شکنى کند تنها به زیان خود پیمان شکسته است». در این هنگام طلحه گفت: «استغفرالله» و سپس برگشت. با اینکه در مقابل على(ع) از کرده خود طلب استغفار کرد، اما وقتى به سپاه جمل برگشت به رفتار اشتباه خود ادامه داد و در این جنگ کشته شد و طلحة الخیر به طلحة الشر تبدیل شد.

قرائت قرآن‏

قرآن، کتاب آسمانى و روشنگر راه زندگانى مسلمانان جهان و معجزه جاویدان رسول اکرم(ص) است. خواندن قرآن قلب را آرام و نور چشم را زیاد مى‏‌کند. چه زیباست که زائر هر فرصتى به دست آورد، شمیم جان خویش را با خواندن آیات مبارک قرآن بنوازد و روح خویش را صیقل دهد. خصوصا اگر این فرد زائر خانه خدا و شهر رسول‏ الله باشد؛ جایى که مرکز نزول قرآن است و جاى جاى آن یادآور نزول آیات الهى است. تلاوت و ختم قرآن در مدینه و مکه اهمیت ویژه‏‌اى دارد. امام سجاد(ع) فرمود: «هرکس در مکه ختم قرآن کند، نمى‏‌میرد تا آنکه پیامبر خدا(ص) را ببیند و جایگاهش را در بهشت بنگرد.

شکرگزارى‏

از زیبایى‌‏هاى زبان، نعمت شکرگزارى است. خداوند مهربان، تنها معبودى است که شایسته شکرگزارى است و انسان هرگز نمى‏‌تواند با زبان خویش، از عهده شکر او برآید. خداوند متعال، نعمت‏‌هاى بسیارى، از جمله چشم، گوش، زبان، راه رفتن و ... به انسان بخشیده است؛ نعمت‏‌هاى بزرگى که مى‏‌توانیم به وسیله آنها به راه حق و حقیقت رهنمون شویم. امام‏ سجاد(ع) در مقام شکر از محضر پروردگار می‌فرماید: خدایا! هرگاه کسى در طریق شکر تو، به سرمنزلى رسد، احسان دیگرى از سوى تو براى او فراهم آید و سپاس دیگرى را بر وى لازم گرداند؛ هرچه در فرمان‏بردارى از تو کوشش کند، به سرانجامى نرسد و به آن مرتبه از طاعت که تو به فضل و احسان خود سزاوار آن هستى، دست نیابد. پس شاکرترین بندگانت، از سپاس تو ناتوان باشد و عابدترین ایشان، از فرمان‏بردارى‏‌ات فرو ماند.

دعا و راز و نیاز با خدا

از جلوه‏‌هاى زیباى بهره‏‌گیرى از زبان، مى‏‌توان به راز ونیاز با خداوند منان اشاره کرد. براى مؤمنانى که به معرفت رسیده‏‌اند، شکوه‌مندترین زمان، لحظه‏‌اى است که در محضر پروردگار هستى، به دعا و مناجات مى‏‌پردازند و با ساده‏‌ترین الفاظ، در برابر تواناترین قدرت، ابراز ناتوانى مى‏‌کنند.

رسولان الهى، در تنگناهاى زندگى با دعا و راز و نیاز به درگاه خداوند، از او یارى مى‏‌خواستند. زندگى ائمه(ع) نیز سرشار از مضامین زیبایى است که با مقد‌س‏‌ترین کلمات، پروردگار را مى‏‌ستودند.