حج و جایگاه آن در حیات روح

استاد مهدی دقیقی شاهرودی ‌یادداشتی را با عنوان «حج و جایگاه آن در حیات روح» نوشته است.

 


به گزارش پایگاه اطلاع رسانی حج، شفقنا نوشت: استاد مهدی دقیقی شاهرودی در یادداشتی با عنوان «حج و جایگاه آن در حیات روح» نوشت:


 


بنام او که مهربان است 


“دین” به عنوان یک شاخصه تاثیر گذار در زندگی بشر همواره ایفای نقش نموده است گاه با قوت و وسیع گاه توام با ضعف ظاهری ؛ اما هیچ دوره ای از زندگی بشر خالی از دین به عنوان یک سری تفکرات تاثیر گذار بر اعمال انسان نبوده است. اصرار دارم بر این نکته تاکید کنم آنچه از دین به بشر منتقل می شود شاکله و چهارچوبی است که در اعمال و رفتار بشر تبلور می یابد به این‌معنی که دین یک امر ذهنی محض و قبول یک سری واژگان به عنوان اعتقادات نیست بلکه نیروی است که در درون انسان به جنبش در می آید و انسان را به عمل دینی و زندگی دین مدارانه سوق می دهد و رابطه این یافته های ذهنی با عمل انسان خود یک موضوع مستقل برای تحقیق محققان است.(۱)
در بین اعمال دینی عبادات که رابطه بین خدا و بشر را تداوم بخشیده و تضمین می نماید یکی از فراگیر ترین اعمال دینی است که در اشکال مختلف خود را نشان می دهد یکی از تقسیم بندی های که می توان درباره عبادات نمود تقسیم آن بر اساس (فراگیری و حیطه تاثیر ) عبادت است .بعضی از عبادات مانند نماز است که فراگیری آن وسیع است یعنی فرد می بایست هر روز تحت پنج عنوان آن را تکرار نماید و پهنه وجود خودش را با آن همراه نماید در زبان مربیان بشر و ائمه معصوم نماز مانند نهری تداعی شده است که آلاینده های وجودی انسانها را پاک می کند (۲) و در مقابل حوادث نامانوس وجود انسانی و تخیلات نفسانی و دلباختگی به شیطان که نتیجه آن انتخاب “معصیت”در مقابل اطاعت است ؛انسان را شست و شو می دهد.احتیاج به تطهیر یک احتیاج حداقلی است بعد از آلودگی  وگرنه وظیفه اصلی بشر “عدم آلودگی” و حفظ پاکی فطری و ذاتی است اما چون بشر به این آلودگی تن می دهد دین به عنوان برنامه مُدوّن و تدبیر شده از سوی مدبّر لایزال چاره جویی می کند و “عبادات” را حمام پاک شدن از این آلودگی ها قرار داده است تا زیست انسانی و حیات روحی بشر به مخاطره نیفتد .
نماز به عنوان یکی از این شاخصه ها به نحو همیشگی در زندگی او حضور دارد .اما گاه عبادت از بعد زمان “همیشگی” نیست اما دایره تاثیر اش در گند زدایی وجود انسان بسیار بسیار قابل توجه است مانندمانند روزه که در سال یک‌ماه تشریع شده و همیشگی نیست  اما نتیجه آن که حیات روح بشر است را به بهترین نحو دنبال می کند و به “مهمانی خدا ” و توجه ویژه رب و بستر زمانی ان ماه خدا تعبیر شده است مهمانی که بر محور چریدن و انباشت شکم و اکل و شرب نیست بلکه برعکس سفره ای خاص برای جدا شدن از عادت های مخرب غفلت زاست …روزه دار یک ماه تمام به سبکی خاص با ترک اموری و انجام‌امور دیگر (واجبات روزه و منهیات ان) در قالبی قرار می گیرد که نتیجه آن یقینا پاک شدن از آلودگی هاست .خدا در این عبادت مقطعی یک ماهه قابلیت پاک کنندگی بدترین آلودگی ها را قرار داده است و اگر انسانی نتواند از این قالب اعطایی خود را پاک کند از او به (بدبخت/شقی) تعبیر شده است .(۳)خدا با زبان فرستندگان می گوید من چه زمینه و بستری را برای تو ای بشر در این ماه فراهم نکردم که تو موفق به پاکی نشدی و هنوز خبائث تهدید کننده روح ات را به همراه داری .بعد از نماز همیشگی و روزانه وسیع ترین عبادت روزه است که منبعی ویژه برای طهارت روح بشر است که از دست دادن این فرصت در روایت یک خسران ویژه ترسیم شده است و از برای ازدست رفتن اش به خدا پناه برده شده است (۴)نماز و روزه یک عنصر همگانی است برای رفع کدورت ها همه خلایق در آن داخل اند و فرصت آنها برای هر انسان عاقل دارای شرایط فراهم گردیده است اما یک عبادت هست که خاص است هم همیشگی و روزانه (مانند نماز ) نیست و هم سالانه یک ماه (مانند روزه ) نیست بلکه فرصتی است که یک بار به نحو واجب در طول عمر یک انسان صورت می گیرد و افرادی با شرایطی خاص آن را باید انجام دهند آری حج …عبادتی به غایت ویژه .در این عبادت و تطهیر  انسان دیگر در خانه اش و ماوای اش نمی نشیند و به گند زدایی بپردازد بلکه  باید بار سفر ببندد ؛ سختی راه بکشد ؛ چرا که برای مستطیع و صاحب سرمایه و مال و ثروت و اندوخته آلودگی های حاصل می شود که برای همگان نیست پس باید آهنگ سفر کند و بندهای تعلّقات را از وجود خود پاره کند مال خرج کند ؛تطهیر اموال کند؛ زاد و توشه محیا کند ؛ وصیت بنویسد ؛ خطر ببیند ؛ لباس های رنگارنگ دوخته با فخر و بزرگی خود را بیرون بکشد و رنگ یک رنگی بپوشد ؛ طبقه و صنف و رتبه را زیر پا بنهد و حاجی شود یعنی قصد عبور از خود را با جدیدت دنبال نماید….
او می رود در حول بیت الله می چرخد خانه ای خدا آن را مثابه(۵) و محل رجوع خلائق قرار داد زیرا موطن اصلی یک روحِ پاک خداست و روح با رجعت به سوی خدا و یاد او آرام می گیرد.همه انبیاء و اولیاء الهی گِرد این خانه گردیده اند و بشر برای رفع  اساسی ترین زنگارهای وجود که منّیت و مادیت است بدین گردش محتاج است .
بیت الله بدل سدره المنتهی در روی زمین است و به


 


همین جهت است که آن را کعبه گفته اند که چهار گوشه عرش الهی را در زمین تداعی نماید و خلقت در دحو الارض از زمین آن شروع گردید پس ام القری و مادر خلقت آنجاست و وطن اصلی انسان است .بدلی سزاوار از سدره المنتهی است از عرش برای اهل فرش است  که کانون رحمت خداست و فرشتگان حول آن طواف می کنند و دستورات خود را از آن دریافت می کنند و خدا به تعبیر امیرالمومنین اراده کرد هر ساله حاجی چون ملائک الهی این بدل را طواف نمایند…
کعبه برای زائر ۱۲۰ رحمت ارائه می کند ۶۰ برای طواف کننده .چهل برای نماز گزار و بیست برای نگاه کننده (۶)به خود…حج اَسرار بی پایانی دارد و کعبه مرکز این اسرار است و خدا در ابتدای حیات انسان این نیاز او را بر آورده نمود و آدم را دستور داد تا کعبه را بنا کند در طوفان نوح کعبه را به عرش خود منتقل کرد و بعد در زمان ابراهیم او را دستور داد قواعد آن را بالا ببرد…(۷)
انسان از خدا طلبی ندارد عبادات در تحت مدبرانه ترین برنامه ها زمینه زدودن ناپاکی ها را برای او فراهم آورده است حال بشر است توجه به این نیازش….
حاجی در این سفر این چنین فضای را تنفس می کند و اینگونه فرصتی را لمس می نماید او دعوت حق را لبیک گفته است و توفیق رفیق اش گردیده پس شایسته است قدر بداند و بهره بگیرد .این سفر سفر پاک شدن است و شایسته نیست آلوده بازگردد….دین بر اصولی از جمله حج استوار است و امام صادق فرمود: امام صادق (ع) فرمودند: تا کعبه برپاست دین برپاست. زیرا حقیقت کعبه نجات و رهایی بشر است از تعلقات که با دین محقق می شود و امام به منزله کعبه قلمداد شده است چون دین به تصدی او دین می گردد.


مهدی دقیقی/مکه مکرمه /۴ذیحجه ۱۴۳۹
پی نوشت:
۱- نویسنده این سطور ۲۰ جلسه در شبکه ماهواره ای ثامن از رابطه ایمان و عمل بحث تحلیلی ارائه نموده است که اهل تحقیق می توانند مراجعه نمایند.
۲-لوکان علی باب دار احدکم نهر و اغتسل…/وسایل الشیعه ج۲ ص۷
۳- فام الشقی من حرم غفران الله فی هذا الشهرالعظیم/عیون الاخبار ج ۱ص ۲۹۵
۴-اعوذ بجلال وجه الکریم ان ینقضی عنی شهر رمضان…. /کافی شریف ، دعای معای دهه آخر ماه
۵- وَإِذْ جَعَلْنَا الْبَیْتَ مَثَابَهً لِلنَّاسِ وَأَمْنًا وَاتَّخِذُوا مِنْ مَقَامِ إِبْرَاهِیمَ مُصَلًّى /قران ، ۱۲۵ بقره
۶-بحارالانوار، ج ۹۶ ص ۱۶
۷-صدوق (گزیده من لا یحضره الفقیه)، ج‏۲، ص ۳۳


| شناسه مطلب: 89950




یاداشت



نظرات کاربران