ادله عقلی اثبات امامت امام علی(ع)
عضو هیئت علمی جامعه المصطفی(ص) به تشریح ادله عقلی اثبات امامت امیرالمؤمنین(ع) پرداخت و گفت: اثبات امامت امام بدون فروض نقلی هم کاملاً امکان‌پذیر است.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی حج، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمحمد موسویان، استاد حوزه و دانشگاه در گفت وگو با ایکنا؛ ضمن تبریک عید سعید غدیر خم با اشاره به ادله عقلی در اثبات امامت امام علی(ع) گفت: اگر به فرض، هیچ آیه و روایتی مانند آیه ابلاغ و اکمال و ... نداشته باشیم و طبق نظر اهل سنت، پیامبر جانشینی برای بعد از خود انتخاب نکرده و مسئله را به امت واگذار کرده است، باز هم امامت امام علی(ع) قابل اثبات است.
دبیر علمی همایش غدیر از دیدگاه اهل سنت با طرح این سؤال که اگر پیامبر، جانشین انتخاب نکرده است پس چه کسی برای خلافت بعد از او شایسته‌تر است؟ تصریح کرد: در اینجا قاعده عقلی قبح تقدیم مفضول بر فاضل به کار می‌آید.
وی در توضیح این قاعده بیان کرد: این قاعده معتقد است که اگر فردی فاضل و شایسته‌تر از دیگری و دیگران برای انجام کاری وجود داشته باشند، مقدم بر دیگران است؛ بنابر این امام علی(ع) که در تمامی جهات و صفات بر دیگران از صحابه ممتاز و برتر است، قطعاً نسبت به آنان نیز در امر خلافت شایسته‌تر است.
موسویان افزود: اگر کسی اعلم است رفتن سراغ عالم، اگر کسی عالم است رفتن سراغ جاهل، اگر کسی اشجع است رفتن سراغ شجاع و اگر کسی عابد است، رفتن سراغ کسی که به کلیات دینی بسنده می‌کند از لحاظ این قاعده عقلائی امری زشت و قبیح است، درست مانند اینکه طبیب متخصص وجود داشته باشد و بیماری هم حساس و در عین حال ما سراغ پزشک عمومی برویم.
دبیر همایش غدیر از دیدگاه اهل سنت عنوان کرد: دومین مقدمه عقلانی در اثبات امامت امام، اثبات این مسئله است که در میان صحابه کسی مقدم بر علی(ع) در جمیع صفات مانند عدالت، زهد، علم، عبادت و ... نبوده است؛ برای اثبات این مسئله هم می‌توان به روایات اهل سنت و شیعه اشاره کرد.
موسویان تصریح کرد: عایشه در روایتی نقل کرده است که «علی اعلم الناس بالسنة» که این روایت در صحیح بخاری آمده است همچنین روایتی ابن عباس نقل کرده است که ۹۰ درصد علم در دست علی و ده درصد در دست صحابه است و علی در آن ده درصد هم شریک است.
وی ادامه داد: ابن عباس قسم جلاله می‌خورد که علم علی در برابر صحابه مانند هفت دریا در برابر یک قطره است، همچنین روایت «انا مدینة العلم و علی بابها» از اهل سنت و شیعه نقل شده است که بیانگر علم والای امام است.
استاد حوزه و دانشگاه به شجاعت امام اشاره کرد و گفت: در بیان شجاعت امام، همین بس که در جنگ‌های احد، خندق و خیبر حماسه‌هایی بی‌نظیر خلق کرد؛ پیامبر بعد از خندق فرمود: «ضربة علی یوم الخندق افضل من عبادة الثقلین» همچنین در مورد عصمت آن حضرت آیات و روایات فراوانی داریم، بنابر این مسئله افضل بودن امام امری تردیدناپذیر است که از جمله می‌توان به آیات تطهیر و مباهله اشاره کرد.
موسویان در پاسخ به این سؤال که مقدمه این بحث عقلی است ولی استناد به آیه و روایت است گفت: ما دو نوع ادله عقلی داریم؛ دسته‌ای مستقلات عقلیه و صددرصد عقلی و گروهی که غیر مستقلات عقلی هستند مقدمات عقلی دارند و شواهدی از آیات و روایات برای آن می‌آوریم.
وی به برهان سبر و تقسیم برای اثبات امامت امام اشاره و عنوان کرد: این برهان عقلی است و طبق آن احتمالات عقلی مختلفی را در یک موضوع بررسی و فروض باطل را رد می‌کنیم؛ مثلا می گوییم، پیامبر(ص) یا جانشین انتخاب کرده و یا نکرده است؛ اگر انتخاب نکرده به دو دلیل ممکن است؛ یکی اینکه برای او جانشین مهم نبوده و احساس خطر نمی‌کرده و یا آن را برعهده مردم گذاشته است و نیازی به انتخاب نبوده است.
وی ادامه داد: این دو فرض باطل است، زیرا پیامبر وقتی برای چند ساعت از مدینه خارج می‌شدند برای خود جانشین انتخاب می‌کردند و در غزوات نیز این طور بود، لذا ممکن است برای بعد از خود جانشینی نداشته باشند؟ از طرف دیگر اینکه بگوییم به فکر مردم نبوده هم با آیات متعدد قرآن که او رحمت للعالمین است و یا آیه «حَرِیصٌ عَلَیْکُمْ بِالْمُؤْمِنِینَ رَءُوفٌ رَحِیمٌ» و ... سازگاری ندارد.
موسویان به روایت «مَنْ ماتَ وَ لَمْ یعْرِفْ إمامَ زَمانِهِ مَاتَ مِیتَةً جَاهِلِیة» اشاره و بیان کرد: در اینجا این سؤال مطرح است که بعد از وفات پیامبر(ص) حضرت زهرا(س) یا امام داشته و یا نداشته؛ اگر امام نداشته، سید نساء عالمین و اهل جنت، العیاذبالله به مرگ جاهلی وفات کرده و اگر امام داشته، پس باید معلوم شود که امام او کیست؟
وی در تبیین بیشتر بیان کرد: آیا می‌شود امام حضرت زهرا(س) کسی باشد که ایشان در اواخر عمر با صراحت از او اعلام بیزاری کرد و آنان را با خشم و غضب مواجه کرد؟ آیا می‌شود زهرایی که معصوم است امام او فردی غیر معصوم باشد؟ بنابر این ادله عقلی فراوانی برای اثبات امامت معصومان(ع) وجود دارد.