استاد: باشه حالا از سند بگذریم، همان‌طور که می‌بینی(در عکس بالا نشون داده شده) این روایت سه قسمت داره: قسمت اولش امام صادق فرموده: «نحن قریش ... »، قسمت دوم عبارت «بیان» هستش و قسمت سوم با عبارت «سوءُ رأی الثانی فِی الأعاجم» شروع میشه.
دانشجو: استاد اینجا که امام صادق(علیه‌السلام) فرموده: « نحن قریش و شیعتنا العرب و عدوّنا العجم» منظور اینه عجم‌ها دشمن ما هستند؟!
استاد: نه منظور این نیست، چون خود شیخ عباس با عنوان «بیان» می‌گه، این‌که امام صادق(علیه السلام) فرمود: «وشیعتنا العرب» جنبه مدح مد نظر بوده، هر چند شیعه، عجم باشه واین‌که فرموده‌: «وعدونا العجم» منظور جنبه مذمت لفظ عجم بوده، هرچند دشمنان ما از خود اعراب باشن؛ چرا که تو عرف محاوره‌ای و فرهنگ اعراب اون زمان، به آدم خوب و فهمیده و حکیم عرب گفته میشد و جنبه‌ مدح داشته، لذا اگر میگفتن فلانی عربه، یعنی آدم حکیم و خوبیه؛ همچنین به آدم بد و نفهم عجم گفته میشده که جنبه‌ مذمت‌ داشته.[لسان العرب،ج 1، ص 589] پس حضرت می‌فرماید شیعیان ما همه عرب هستند، یعنی همه آدم های خوبی هستند و لو اینکه از عجم باشند واز بلاد دیگر، اما دشمنان ما همگی آدم های بدی هستن و لو اینکه از نژاد عرب باشن. دقت کردی پس این جمله حضرت اصلا معنای بدی نداره.

دانشجو: پس عبارت «بیان» به بعد، از حضرت نیست، کلام خود شیخ عباسه؟
استاد: بله، همین طوره.

دانشجو: استاد اینجا که امام صادق(علیه‌السلام) فرموده: «أن یبیع النساء و أن یجعل الرجال عبید العرب‏»  یعنی زن‌های عجم رو باید فروخت و مردهاشون رو برده عرب‌ها کرد رو چی می‌گین؟!
استاد: این قسمت، میشه همون قسمت سوم؛ این قسمت اصلا جزء روایت نیست و در کتب دیگه هم نیومده، لذا این جمله رو امام صادق(علیه‌السلام) نگفته کمی دقت کنی متوجه می شی؛ این‌جا شیخ عباس قمی، به نژادپرستی خلیفه دوم با تعبیر «سوءُ رأی الثانی فِی الأعاجم» انتقاد کرده، معنای عبارت اینه: «رای نادرست خلیفه دوم در مورد عجم ها» یعنی رفتار خلیفه دوم «عمر بن خطاب» چنین بوده است، نه اینکه امام این سخن رو فرموده باشه. این از شیطنت دشمنه و میدونه شما دانشجوها خیلی دنبال عبارت عربی نمیرید، همه رو با هم ترجمه کرده و به امام صادق(علیه‌السلام) نسبت داده که دروغ محضه.
دانشجو: عجب! واقعا درست میگید استاد، اصلا سخن امام نیست.
استاد: به عبارت دقت کن، شیخ عباس نقل می‌کنه: «وقتی اسرا فارسی زبان را به مدینه آوردن، خلیفه دوّم خواست زن‌هاشون رو بفروشه و مردانشون رو برده عرب کنه تا معلول‌ها و پیرمردها رو تو طواف سوار اونا کنه»، که امام علی جلوش در اومده و از پیامبر گفته: کریم هر قومی را احترام کنید ایرانی ها مردمانی حکیم، با شخصیت و با کرامت‌اند، آن‌ها بر ما سلام کرده و  میل به اسلام پیدا کرده اند؛ پس من سهم غنیمت خودم و حق بنی‌هاشم از آن‌ها را، برای خوشنودی خدا آزاد کردم!»[3]

دانشجو: این همه امام صادق و امام علی(علیهماالسلام) از عجم‌ها دفاع کردن و خوب گفتن؛ اون وقت اینها دارن دو بهم زنی می کنن، استاد سندی هم داریم که اینجا؛ لقب «أبا عبد اللّه‏» مربوط به امام صادقه نه امام حسین(علیهماالسلام)؟
استاد:بله چون راوی این حدیث «ضریس بن عبد الملک» هستش که اصلا در زمان امام حسین(علیه‌السلام) نبوده، بلکه سه نسل بعد در زمان امام باقر(علیه‌السلام) به دنیا میاد.

دانشجو: استاد خیلی ممنونم، با دیدن این مطلب نسبت به امام حسین(علیه‌السلام) یه جوری شدم که برطرف شد.
استاد: سلامت باشی، یادت باشه هر شبهه ای داشتی بپرسی، دشمن، دشمنه، از هر ترفندی استفاده میکنه تا ضربه خودش رو بزنه. موفق باشی.

__________________________________
[1]. به این مطلب مراجعه کنید.
سفینة البحار، شیخ عباس قمی، اسوه، قم، 1414 ق.
لسان العرب،ابن منظور، محمد بن مکرم‏، دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع- دار صادر، بیروت، 1414 ق.
معجم الرجال، سید ابوالقاسم خوئی، دفتر آیه الله العظمی الخوئی، قم، 1409 ق، ج 4، ص 9.