بفرما ایرانی «طعام»
روایت میدانی «شهروند» از میهماننوازی عراقیها از زائران اربعین
حسام خراسانی روزنامهنگار
یک نوجوان، سیهچهره با قد و قامتی بلند در ورودی شهر، درست روبهروی یک موکب ایستاده بود و با صدای بلند داد میزد: «بفرما ایرانی، طعام.» این نخستین برداشت و تصویر ما از سفر به اربعین بود. یک نوجوان که زیر آفتاب عراق با صورت عرقکرده و خیس داد میزند و دعوتمان میکرد به طعام؛ اسمش احمد بود و ١٥سال داشت. احمد اهل نجف بود؛ پدر احمد هرساله در اربعین حسینی به همراه خانواده خود در ورودی شهر نجف یک موکب برپا میکند. این رسم خانوادگی آنهاست. «خانواده احمد» هرساله از هفتم ماه صفر به مدت ١٣ روز در این موکب به زائران اربعین خدمت میکند؛ آنها در این مدت حدود ١٠میلیون دینار در موکب خود برای زوار اربعین هزینه میکنند.
«فارسی» حرف بزنیم!
احمد مختصری فارسی بلد بود و سعی میکرد با زائران ایرانی دستوپا شکسته فارسی حرف بزند؛ خودش میگفت: «فارسی را در همین هفت سال حضور در موکب یاد گرفته.» از «احمد» در مورد غذایی که در موکب پخت و توزیع میکنند، او میگفت: «هم طعام عربی و هم طعام ایرانی میدهیم، یک وعده ایرانی، یک وعده عربی؛ به قول شما ایرانیها فیفتی فیفتی!» احمد اصرار داشت به فارسی حرف زدن، اگرچه در دایره لغات دستوپاشکستهاش، لغات انگلیسی و فرانسوی: «فیفتی فیفتی» و «مرسی» هم دیده میشد.
برپایی ١٠هزار موکب در کربلا
موکب احمد و خانوادهاش تنها یکی از ١٠هزار موکبی بود که مردم عراق به رسم میهماننوازی در اربعین حسینی برپا کردند؛ آمار رسمی در مورد میزان موکبهای اربعین حسینی در عراق منتشر نشده است. بنا به گفته مسئولان عراقی در کربلا تنها داخل مرزهای اداری شهر کربلا بیش از ۱۰هزار و ۶۰۰ موکب عراقی و خارجی به زائران مراسم اربعین حسینی خدماتدهی داشتهاند. در این شهر تعداد موکبهایی که برای خدماتدهی نامنویسی کردهاند به میرسد.
در خانه عراقیها باز است
البته در کنار موکبهای برپا شده؛ تعدادی از ساکنان شهرهای نجف و کربلا و همچنین شهرها و روستاهایی که زائران حرم حسینی(ع) از کنار آنها برای رسیدن به کربلا عبور میکنند؛ زائران را در خانه خود میهمان میکنند. این شهروندان عراقی در خانههای خود را به روی زائران حسینی باز میکنند و در خیابانهای عراق زائران را به منزل شخصیشان دعوت میکنند. «عبدالله المهدی» شهروند ساکن در نجف یکی از همینآدمها است: «شهروند عراقی که ١٠سال است در ایام اربعین پذیرای زائران حسینی است.» المهدی میگوید: «در طول سال کار میکنم که در اربعین به زائر امام حسین(ع) خدمت کنم.» بخش بسیاری از درآمد یکساله المهدی هزینه میهمانانی است که در اربعین در منزل پدریاش اقامت دارند. اطرافیان المهدی میگویند: «بابرکتترین سفره سال، سفره او در اربعین حسینی است، سفرهای رنگارنگ که پر است از غذای عربی، ترکی و ایرانی.» المهدی معتقد است در اربعین خرجکردن برای زائر هزینه نیست، سرمایه است؛ این شهروند عراقی که در طول ۱۵روز اربعین حداقل از ٢٠٠ زائر پذیرایی میکند به «شهروند» گفت: «هزینههای اربعین سنگین نیست، به دارایی انسان برکت میدهد؛ آنچه دارم را هزینه میکنم و مابقی خرج زندگیام. خداوند قطعا چند برابرش را به من میدهد.»
«علی» زائر ۱۵ساله
علی ۱۵سال دارد، اهل بصره است و فارسی هم کموبیش بلد است. پدر و مادرش هر دو فوت کردهاند و حالا با برادر بزرگترش زندگی میکند. مقداری پول قرض کرده و به سفر نجف و کربلا آمده، دستفروشی میکند تا قرضش را پس بدهد. از علی در مورد علت سفرش پرسیدم و گفت: «دوست دارم من هم زائر و در این عمل شریک باشم. چون پول ندارم کاسبی میکنم، اما اگر درآمدم بیش از هزینه سفرم شود، مابقی را خرج زائران امام میکنم. والله با خودم پولی به بصره نمیبرم.»
همراه با مردم
نهادها، ارگانها و سازمانهای دولتی ایرانی و عراقی به همراه گروههای مردمی از ایران و عراق در تلاشند تا خدمات خوبی در اختیار زائران امام حسین (ع) قرار دهند؛ از سازمان دولتی تا سازمان مردم نهاد دینی و حمایتی. «حسینهاشم» هم روحانی است که در موکب یکی از همین سازمان دینی فعالیت دارد. روحانی که برای زائران اربعین حسینی (ع) چای میریزد. او در مورد نحوه فعالیت خود در اربعین حسینی به «شهروند» گفت: «برای ما خدمت به زوار اباعبدالله حسین(ع) افتخار است، چه روحانی باشیم چه غیرروحانی. چای ریختن بهانه است.»
کاظم و سفر ۱۲۰۰کیلومتریاش
یکی دیگر از زیباییها حضور زائران با ملیتهای مختلف است، زائرانی که گویای شعار حب الحسین یجمعنا هستند؛ شعاری با این مضمون که همه را دوستی حسین جمع کرده است. شعار «حبالحسین یجمعنا» بدین معنی است که امام حسین(ع) ما را کنار یکدیگر جمع کرده است. اما این روزها جغرافیای جاذبه اربعین دیگر فقط مختص به نجف و کربلا نیست، بلکه بسیار فراتر رفته است و هرساله زائرانی از کشورهای مختلف ازجمله افغانستان، پاکستان، بنگلادش، هند، آذربایجان و ... از راه کشور ما عازم این سفر معنوی میشوند.
کاظم رضایی زائر پاکستانی است که در یک کاروان به همراه همسر و فرزند ۴ ساله خود محمدعباس از مرز میرجاوه وارد خاک ایران و سپس از مرز شلمچه وارد کشور عراق شده است. او میگوید: «در این مسیر نباید زائر را با عنوان ملیت خطاب کرد، به برکت امام حسین (ع) همه تحت لوای یک پرچم واحد یعنی امت شیعه در این راهپیمایی حضور داریم. رضایی در مورد میهماننوازی عراقیها میگوید:«سنگ تمام گذاشتهاند؛ ما هر جا رفتیم از ما استقبال و میهمان نوازی کردند.»
مجید یک «توانیاب» است
مجید کیلی زائری دیگر از شهرستان زنجان است که در اثر تصادف پای چپ خود را از دست داده. او هم یکی از شرکتکنندگان در راهپیمایی اربعین بود: «باید از تمام خادمان که در این راهپیمایی خدمت میکنند، قدردانی کرد. همچنین از نهادهای کشورمان، هلالاحمر، سپاه و گروههای مردمی که از ایران و عراق برای پذیرایی زائران آمده بودند. تشکر از مردم عراق را میشد حتی در میان پوستر پرچمهایی که زائران همراه داشتند، دید. زائران با زبان مختلف روی پوسترها نوشته بودند: ملت عراق متشکریم.
برداشت آخر
فرودگاه نجف آخرین بخش از سفر به اربعین بود. در فرودگاه هم با پخش نوحههای عربی حال و هوای اربعین ادامه داشت. اما آخرین برداشت ما از سفر به اربعین تصویر یک خانم جوان ایرانی در فرودگاه نجف بود که پوستری در دست داشت که بر روی آن نوشته شده بود: «#نشکر#العراق»
یک حضور ٢٠ میلیونی
به این آمار که شبکه الغدیر عنوان کرده است، دقت کنید: در مراسم اربعین امسال ٢٠میلیون زائر شرکت کردند که ١٦میلیون نفر آنها عراقی بودند و بقیه از کشورهای دیگر ازجمله ایران بودند. زائران خارجی اربعین امسال از حدود ٥٠ کشور خود را به سرزمین عشاق رسانده بودند، ٢میلیون و نیم ایرانی و نیممیلیون زائر از کشورهای دیگر ازجمله لبنان، کویت، عربستان، هند و پاکستان مشرف شده بودند. حتی شماری از غیرمسلمانان ازجمله مسیحیان و پیروان ادیان دیگر شرکت کردند که معنایش برگزاری بزرگترین تجمع دینی در یک کشور است. شرکتکنندگان در مراسم اربعین امسال، حرکت خود بهسمت کربلای معلی را از ٥٠٠ شهر و ناحیه و روستا آغاز کردند. طول راهها و مسیر حرکت زائران شرکتکننده بیش از دوهزار کیلومتر بود، اگرچه اربعین حسینی یک روز بیشتر نبود، اما در عمل پیادهروی زائران تا ١٥ روز طول کشید. در طول مراسم اربعین حسینی، در مسیر حرکت زائران و شهرهای زیارتی، ١٠٠هزار موکب و استراحتگاه و حسینیه بهصورت شبانهروزی به زائران حسینی خدمترسانی میکردند. تأمین غذا و آب برای بیش از ٢٠میلیون نفر ٧میلیونها وعده غذایی از دیگر آمارهای قابل توجه اربعین امسال بوده است. بیشک این آمار و ارقام خود گواهی است از میهماننوازی مردم عراق.