معرفی واحد احیای میراث پژوهشکده حج و زیارت
مسئول واحد احیای میراث پژوهشکده حج و زیارت با اشاره به آغاز به کار این واحد، برنامه و فعالیت‌های آن را تشریح کرد.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی حج، احمد خامه‌یار از راه‌اندازی واحد احیای میراث از سوی پژوهشکده حج و زیارت در قم خبر داد و گفت: موضوع حج و زیارت و حوزه حرمین شریفین و عتبات عالیات، از جمله حوزه‌های بسیار با اهمیتی هستند که در تلاشیم تا این بخش را بیشتر مورد توجه قرار دهیم.
وی با بیان اینکه امروز میراث مکتوبی که از گذشتگان به دست ما رسیده بسیار ارزشمند و مفید است، افزود: این میراث آینه تمام‌نمای اندیشه، فرهنگ و تمدن اسلامی است و ابعاد مختلف علمی و فکری تمدن اسلامی را نشان می‌دهد. منابع و زیربنای بسیاری از مطالعات و پژوهش‌ها درباره اسلام و تمدن اسلامی، میراث مکتوبی است که در شاخه‌ها و موضوعات مختلف علوم اسلامی باقی مانده است.
مسئول واحد احیای میراث پژوهشکده حج و زیارت با بیان اینکه قطعاً شناسایی و استخراج و تصحیح و نشر این میراث، افق‌های جدیدی را در پیش‌روی پژوهشگران حوزه مطالعات اسلامی باز می‌کند، تصریح کرد: به روشن شدن ابعاد ناشناخته‌ای از تاریخ، فرهنگ و اعتقادات مسلمانان کمک می‌کند. اینکه بسیاری از مؤسسات پژوهشی معتبر داخلی و خارجی که در حوزه مطالعات اسلامی کار می‌کنند، بخشی از کار خود را به حوزه احیای میراث و فعالیت‌های مرتبط با آن همچون نسخه‌پژوهی و متن‌پژوهی اختصاص می‌دهند، اهمیت این مسئله را نشان می‌دهد.
وی با بیان اینکه میراث متنوّع و متون فراوانی شامل مناسک‌نامه‌های حج، فقه زیارت و آداب و اسرار آن، مزارنگاری‌ها، تواریخ مکه و مدینه، کتب فضائل شهرها و اماکن مقدس، سفرنامه‌های حج و عتبات و غیره تولید شده است، افزود: طبعاً تصحیح انتقادی این متون و چاپ و نشر آنها به شیوه مناسب و مطابق با معیارهایِ علمی روز، تأسیس واحد مستقلی را اقتضا می‌کرد.
خامه‌یار با بیان اینکه در پژوهشکده حج، بحث احیای میراث مورد توجه قرار داشته و متون مهم و ارزشمندی شامل تعدادی از سفرنامه‌های حج توسط پژوهشگران، تصحیح و منتشر شده است، یادآور شد: با توجه به اهمیت کار در این حوزه به صورت جدّی و متمرکز، فعالیت و کارهای پژوهشی بیشتری انجام خواهد شد.
وی از فعالیت این واحد در زمینه تصحیح میراث و متون خطی خبر داد و گفت: تاکنون ۱۵ جلد کتاب منتشر شده است. بخشی از این میراث، متعلق به سفرنامه‌های حج هست که اگر بخواهیم به چند سفرنامه مهم اشاره کنیم، سفرنامه حاج علیخان اعتماد السلطنه، سفرنامه میرزا داوود وزیر وظایف و سفرنامه احمد هدایتی را داریم.
این پژوهشگر حوزه حج و زیارت افزود: چندین سفرنامه دیگر هم از جمله سفرنامه مکه حسام‌السلطنه، سفرنامه منظوم بانوی اصفهانی و سفرنامه میرزا حسن موسوی اصفهانی به کوشش رسول جعفریان تصحیح شده است. باز هم سفرنامه عتبات، هند و حج سید محمدحسین تقوی قزوینی را داریم که به تصحیح محمدعلی باقرزاده چاپ شده است.
وی ترجمه فارسی خلاصة الوفاء سمهودی، تصحیح کمال حاج سید جوادی، ترجمه فارسی مرآة الحرمین ایوب صبری پاشا، تحفة‌الکرام فی تاریخ مکة وبیت‌الله الحرام، تألیف سید مهدی بحرالعلوم و هدیة‌الزائرینِ محمدهادی زائر طهرانی را از دیگر آثار این واحد دانست.
خامه‌یار، مهم‌ترین برنامه‌های این واحد را در گام نخست شناسایی و فهرست‌برداری و طبقه‌بندی اسناد و نسخ خطی حج و زیارت دانست و ادامه داد: گام بعدی، احیا و تصحیح و چاپ و نشر متون ارزشمندی است که تاکنون تصحیح نشده است. یکی از برنامه‌های این واحد این است که برخی از رساله‌ها و متونی را که در قالب کتاب مستقل امکان چاپ آن وجود ندارد، به صورت مجموعه‌ای از متون و مقالات، در یک کتاب منتشر شود.
وی با بیان اینکه نشست‌هایی تخصصی با محوریت نقد و بررسی آثار منتشر شده درباره میراث حج با دعوت از اساتید متخصص و صاحب‌نظر در این واحد برگزار خواهد شد، یادآور شد: در تلاشیم با برگزاری این نشست‌ها، پژوهشگران هم‌فکری و تبادل نظر داشته باشند و هم‌زمان زمینه‌ای هم برای اطلاع‌رسانی بیشتر درباره فعالیت‌های پژوهشکده حج در حوزه احیای میراث فراهم شود.
مسئول واحد احیای میراث پژوهشکده حج و زیارت تصریح کرد: کارها و پژوهش‌های جدّی در حوزه متن‌پژوهیِ میراث حج و زیارت و حرمین شریفین، نظیر کتاب‌شناسی‌های توصیفی و تحلیلی و بررسی سیر تطور نگارش در یک موضوع مشخص، مثلاً مزارنامه‌ها، مناسک‌نامه، تواریخ محلی مکه و مدینه و دیگر موضوعات مرتبط است که به نظر می‌رسد خلأ پژوهشی جدّی در این زمینه وجود دارد و امیدواریم در این زمینه کارهای خوبی را به سرانجام برسانیم.
