دعای روز نهم ماه مبارک رمضان

در دعای روز نهم ماه رمضان انسان متقاضی رحمت واسعه الهی است.

در دعای روز نهم ماه مبارک رمضان که صفحه جدید از معارف توحیدی را به روی ما می گشاید، انسان متقاضی رحمت واسعه الهی است.


 


بسم الله الرحمن الرحیم


«اَللّهُمَّ اجْعَلْ لی فیهِ نَصیباً مِنْ رَحْمَتِکَ الْواسِعَةِ..... خدایا، من را از رحمت واسعه خودت نصیب گردان».


وَاهْدِنی فیهِ لِبَراهینِکَ السّاطِعَةِ......................... خدایا من را هدایت کن به ادله روشن خودت.


وَخُذْ بِناصِیتی اِلی مَرْضاتِکَ الْجامِعَةِ................... من را به سمت موجبات خوشنودی و رضایت خودت ببر.


بِمَحَبَّتِکَ یا اَمَلَ الْمُشْتاقینَ............... به حق دوستى و محبّت خود، اى آرزو و آرمان مشتاقان».


فراز اول دعا: خدایا من را در رحمت خودت وارد نما.
در اولین فراز این دعای ارزشمند صفحه از معارف توحیدی به روی ما گشوده می شود، در روز هشتم ماه مبارک رمضان از خدای متعال تقاضا می نمایم که ما را از رحمت واسعه خودش نصیب نماید. خدای متعال در قرآن کریم بارها و به دفعات متعدد خود را با رحمت  و مهربانی به بندگان معرفی فرموده است. ابتدای سوره ها و آغاز زیبای آنها با معرفی صفت رحمانیت خدای متعال همگی گواه بر گسترده ی این صفت باری تعالی دارد، هر کجای زندگیمان را اگر به درستی و با چشم تعقل و اندیشه نگاه کنیم به راستی رحمت واسعه پروردگار را می توان مشاهده کرد. بر خلاف تصور و باور غلطی که بعضی کج اندیشان در خصوص خداوند متعال ابراز می نمایند و تصویر خشک و خشنی از خدای متعال ابراز می دارند، خدای متعال روی این تفکر غلط خطر بطلان کشیده و خود را به مهربانی و نیکی به بندگان معرفی می فرماید: «کَتَبَ رَبُّکُمْ عَلى‏ نَفْسِهِ الرَّحْمَة؛[انعام/54] پروردگارتان مِهر و بخشایش را بر خود نوشته- مقرر داشته- است». می توان  بی جهت نیست که خدای متعال نیز رحمت خود را واسعه معرفی می فرماید: «ُ وَ رَحْمَتی‏ وَسِعَتْ کُلَّ شَیْ‏ءٍ فَسَأَکْتُبُها لِلَّذینَ یَتَّقُونَ وَ یُؤْتُونَ الزَّکاةَ وَ الَّذینَ هُمْ بِآیاتِنا یُؤْمِنُونَ؛[اعراف/156] و رحمتم همه چیز را فراگرفته و آن را براى آنها که تقوا پیشه کنند، و زکات را بپردازند، و آنها که به آیات ما ایمان مى‏ آورند، مقرّر خواهم داشت!».


دو نکته بسیار زیبا در این آیه شریف در خصوص رحمت واسعه پروردگار قابل مشاهده است،  1- نکته اول اینکه باری تعالی می فرماید رحمت من همه چیز را در بر می گیرد، 2-نکته اینکه حق تعالی می فرماید به زودی آن را برای  تقوا پیشگان و  آنان که زکات را پرداخت می کنند مقرر خواهم کرد. از این دو نکته می توان این چنین برداشت نمود.


دو قسم رحمت براى خداى تعالى: رحمت عام و رحمت خاص‏
علاه طباطبایی در تفسیر المیزان بر این باور است که براى خداى تعالى دو قسم رحمت است، یکى رحمت عام که مؤمن و کافر، نیکوکار و فاجر و با شعور و بى‏ شعور همه بوسیله آن به وجود آمده و از ابتداى هستى و در مسیر وجودشان مادامى که وجود دارند بوسیله آن روزى مى‏ خورند. و دیگر رحمت خاص که خود عطیه ‏اى است که خداوند آن را تنها به کسانى مى‏ دهد که داراى ایمان و عبودیت باشند، مانند حیات طیب و زندگى نورانى در دنیا، و جنت و رضوان در آخرت که کفار و مجرمین بخاطر کفر و جرمشان از آن بهره‏اى ندارند.[1]


شرایط رسیدن به رحمت الهی:
1-ایمان و عمل صالح: خداود متعال در این خصوص می فرماید: «فَأَمَّا الَّذینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ فَیُدْخِلُهُمْ رَبُّهُمْ فی‏ رَحْمَتِهِ ذلِکَ هُوَ الْفَوْزُ الْمُبینُ؛[جاثیه/30] اما کسانى که ایمان آوردند و کارهاى نیک و شایسته کردند، پس پروردگارشان ایشان را در رحمت خود- در بهشت- درآرد. این است کامیابى و پیروزى بزرگ».


2-اطاعت از خدا و رسول(ص): « وَ أَطیعُوا اللَّهَ وَ الرَّسُولَ لَعَلَّکُمْ تُرْحَمُونَ؛[ال عمران/132] و خدا و پیامبر را فرمان برید باشد که در خور رحمت- مهر و بخشایش- شوید».


3-امر به معروف و نهی از منکر: « وَ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِناتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِیاءُ بَعْضٍ یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ یُقیمُونَ الصَّلاةَ وَ یُؤْتُونَ الزَّکاةَ وَ یُطیعُونَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ أُولئِکَ سَیَرْحَمُهُمُ اللَّهُ إِنَّ اللَّهَ عَزیزٌ حَکیمٌ؛[توبه/71] و مردان و زنان مؤمن دوستان و یاوران یکدیگرند به کار نیک و پسندیده فرمان مى ‏دهند و از کار زشت و ناپسند باز مى‏ دارند و نماز را به پاى مى ‏دارند و زکات مى‏ دهند و خدا و پیامبرش را فرمان مى ‏برند. اینانند که خداى بزودى برایشان مِهر و بخشایش آرد که خدا تواناى بى‏ همتا و داناى درستکار است».


4-تبعیت و پیروی از آیات قرآن کریم: « وَ هذا کِتابٌ أَنْزَلْناهُ مُبارَکٌ فَاتَّبِعُوهُ وَ اتَّقُوا لَعَلَّکُمْ تُرْحَمُونَ؛[انعام/155]و این- قرآن- کتابى است که آن را فرو فرستادیم، پر برکت است، پس آن را پیروى کنید و پرهیزگار باشید، شاید در خور رحمت گردید».


5-اصلاح بین مردم: « إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ فَأَصْلِحُوا بَیْنَ أَخَوَیْکُمْ وَ اتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّکُمْ تُرْحَمُونَ؛[حجرات/10] همانا مؤمنان برادران [یکدیگر] اند، پس میان [آن دو گروه‏] برادرانتان آشتى افکنید و از خداى پروا کنید، باشد که درخور رحمت گردید».


فراز دوم: خدایا من را به براهین ساطعه راهنمایی نما
منظور از براهینک الساطعه چیست؟ براهین ساطعه: یعنی دلیل ‏های روشن و آشکار و بیّن. علمای علم لغت به «دلیل روشن» ، «بیانی برای حجت» ، «دلیل و توضیح آن» و «محکم‏ترین دلیل‏ ها» ترجمه کرده ‏اند. در آیه‏ ای می‏خوانیم: « یا أَیُّهَا النَّاسُ قَدْ جاءَکُمْ بُرْهانٌ مِنْ رَبِّکُمْ وَ أَنْزَلْنا إِلَیْکُمْ نُوراً مُبیناً؛[نساء/174] اى مردم، از جانب پروردگارتان بر شما حجتى آمد و براى شما نورى آشکار نازل کرده ‏ایم».


فراز سوم: خدیا من را به سمت موجبات خوشنودیت راهنمایی کن


کلیدهای رضایت الهی


1-خوف و امید به خدای متعال
رضایت الهی مقام با ارزشی است که برای دست یابی به آن سزاوار است در جهت تحصیل آن تمام کوشش خود را مبذول داشت. خدای متعال در قرآن کریم از بندگانی یاد می نماید که مورد رضایت باری تعالی قرار دارند، بندگانی  که دارای مقام خوف الهی هست. «رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَ رَضُوا عَنْهُ ذلِکَ لِمَنْ خَشِیَ رَبَّه؛[بینه/8] (هم) خدا از آنها خشنود است و (هم) آنها از خدا خشنودند و این (مقام والا) براى کسى است که از پروردگارش بترسد!».  (ذلِکَ) این رضا و ثواب (لِمَنْ خَشِیَ رَبَّهُ) براى آن کس است که از خدا ترسیده و ترک معصیت و گناه نموده و او را اطاعت کرده است.[2]


در بعضی روایات ویژگی‌های کسانی که به دنبال رضای خدا هستند مورد اشاره قرار گرفته است.


در کتب روایی از امام صادق (علیه‌السلام) نقل شده است که فرمود: «الْخَوْفُ رَقِیبُ الْقَلْبِ، وَ الرَّجَاءُ شَفِیعُ النَّفْسِ، وَ مَنْ کَانَ بِاللَّهِ عَارِفاً کَانَ مِنَ اللَّهِ خَائِفاً وَ إِلَیْهِ رَاجِیاً، وَ هُمَا جَنَاحَا الْإِیمَانِ یَطِیرُ الْعَبْدُ الْمُحَقِّقُ بِهِمَا إِلَى رِضْوَانِ اللَّه‏؛[3]خوف از خدا رقیب و نگهبان دل و رجاء و امید شفیع نفس انسان است و کسی که خدا را بشناسد داراى خوف از خدا و امید به او خواهد بود و این دو صفت دو بال ایمان هستند که بنده متصف به این دو صفت به سوی رضوان خدا پرواز می‌کند.»


2-ایمان و عمل صالح
دومین کلید تحصیل رضایت الهی ایمان و انجام عمل صالح است. به یقین کسانی که می پندارند که تنها با دعا و درخواست الهی می توانند مقام رضایت الهی را تحصیل نمایند، به بیراهه خواهند رفت؛ چرا که خدای متعال از بنده خود اقدام و عمل را خواستار است. در خصوص تأثیر ایمان و عمل صالح بر تحصیل رضایت الهی قرآن کریم می فرماید: «إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ أُوْلَئِکَ هُمْ خَیْرُ الْبَرِیَّةِ ... رَّضِیَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَرَضُوا عَنْهُ ذَلِکَ لِمَنْ خَشِیَ رَبَّهُ؛[بینه/7و8] کسانى که ایمان آوردند و اعمال صالح انجام دادند، بهترین مخلوقات هستند. خدا از آن‌ها خشنود است و آن‌ها [هم] از خدا خشنودند».


3-کثرت استغفار، تواضع و صدقه فراوان
در روایت دیگری آمده است: «ثَلَاثٌ یُبَلِّغْنَ بِالْعَبْدِ رِضْوَانَ اللَّهِ: کَثْرَةُ الِاسْتِغْفَارِ، وَ خَفْضُ الْجَانِبِ، وَ کَثْرَةُ الصَّدَقَةِ؛[4] سه چیز است که بنده را به رضوان الهی می‌رساند؛ فراوانی استغفار و تواضع در برابر دیگران و فراوانی صدقه.»


4-دشمنی با دشمنان خدا
در روایتی دیگر آمده است که رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) فرمود: «قَالَ عِیسَى‌بْنُ‌مَرْیَمَ لِلْحَوَارِیِّینَ تَحَبَّبُوا إِلَى اللَّهِ وَ تَقَرَّبُوا إِلَیْهِ. قَالُوا: یَا رُوحَ اللَّهِ بِمَاذَا نَتَحَبَّبُ إِلَى اللَّهِ وَ نَتَقَرَّبُ؟ قَالَ: بِبُغْضِ أَهْلِ الْمَعَاصِی وَ الْتَمِسُوا رِضَا اللَّهِ بِسَخَطِهِم‏؛[5] حضرت عیسی‌بن‌مریم به حواریین فرمود: کاری کنید که نزد خدا محبوب گردید و به خدا نزدیک شوید. گفتند: ای روح‌الله! چگونه در نزد خدا محبوب شویم و به او نزدیک گردیم؟ گفت: با بغض اهل گناه، و با دشمنی ایشان، رضای الهی را طلب کنید!»


5-راضی بودن به رضایت الهی
پنجمین کلیدی که بر اساس روایات اسلامی موجب تحصیل رضایت الهی می شود. راضی بودن به رضایت الهی است؛ کما اینکه در روایت قدسی این چنین نقل شده است. «أَنَّ رِضَایَ‏ فِی‏ رِضَاکَ بِقَضَائِی‏؛[6] به راستی که رضای من در راضی بودن تو به قضای من است.» این روایت ارزشمند ما را به این مطلب رهنمود می سازد که که رضا رابطه‌ای طرفینی است. ازاین‌رو خداوند به حضرت موسی می‌فرماید: اگر تو از کار من راضی باشی و هر چه من برایت مقدر کردم بپسندی و اظهار گله نکنی من هم از تو راضی خواهم بود.


از امیرالمؤمنین علیه‌السلام نیز نقل شده است که حضرت فرمود: «عَلَامَةُ رِضَا اللَّهِ سُبْحَانَهُ عَنِ الْعَبْدِ رِضَاهُ بِمَا قَضَى بِهِ سُبْحَانَهُ لَهُ وَ عَلَی[7] نشانه رضایت خدای سبحان از بنده، رضایت بنده از آن چیزی است که خداوند برای او مقدر کرده است، چه خوشایند او و چه ناخوشایند او باشد.»‌ با توجه به روایات بیان شده می توان این چنین بیان داشت اگر انسان از برخی تقدیرات الهی گله‌مند باشد و آرزو کند که ای کاش این‌گونه نشده بود باید بداند که خدا هم به همین میزان از او ناراضی است.


سخن آخر: به حق دوستى و محبّت خود، اى آرزو و آرمان مشتاقان ما را در زمره ی کسانی که از ایشان راضی هستی قرار بده.


پی نوشت ها:
[1]. ترجمه المیزان، ج‏8، ص358.
[2]. ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج‏27، ص217.
[3].بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج‏67، ص390، ح58.
[4].کشف الغمة فی معرفة الأئمة (ط - القدیمة)، ج‏2، ص349.
[5]. بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج‏74، ص147.
[6].کلیات حدیث قدسی: ص158.


| شناسه مطلب: 93420




ماه رمضان دعا



مطالب مرتبط

نظرات کاربران