«حجّ اکبر» چه روزى است؟ «حجّ اکبر» چه روزى است؟ «حجّ اکبر» چه روزى است؟ بعثه مقام معظم رهبری در گپ بعثه مقام معظم رهبری در سروش بعثه مقام معظم رهبری در بله
«حجّ اکبر» چه روزى است؟ «حجّ اکبر» چه روزى است؟ «حجّ اکبر» چه روزى است؟ «حجّ اکبر» چه روزى است؟ «حجّ اکبر» چه روزى است؟

«حجّ اکبر» چه روزى است؟

به باور گروهى، «حج اکبر» آن است که در آن، در عرفات توقّف گردد و «حجّ اصغر» آن است که وقوف در عرفات در آن نباشد و آن «عمره» است.

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی حج، قرآن کریم در موضوع حج، تقریبا به همه مباحث و مسایل مرتبط به آن پرداخته و از مجموع یکصد و چهارده سوره، در بیست و پنج سوره به اجمال یا تفصیل به مسایل حج اشاره کرده و از شش هزار و دویست و سی و شش آیه قرآن، بیش از یکصد و بیست آیه به عنوان «آیات الحج» لقب گرفته است.


پایگاه اطلاع‌رسانی حج برای آگاهی از مقام رفیع حج در قرآن و جایگاه بلند و عظیم حاجیان در این کتاب آسمانی، به ارائه نکات ناب و پیام‌های زیبای آیات بیان‌گر احکام و تشریع‌گر مناسک حج براساس تفسیر نور حجت‌الاسلام والمسلمین قرائتی و دیگر منابع پرداخته که در این شماره، آیه 3 سوره توبه مورد بررسی قرار گرفته است.


آیه


«وَأَذَانٌ مِنَ اللَّهِ وَرَسُولِهِ إِلَى النَّاسِ یَوْمَ الْحَجِّ الْأَکْبَرِ أَنَّ اللَّهَ بَرِیءٌ مِنَ الْمُشْرِکِینَ وَرَسُولُهُ فَإِنْ تُبْتُمْ فَهُوَ خَیْرٌ لَکُمْ وَإِنْ تَوَلَّیْتُمْ فَاعْلَمُوا أَنَّکُمْ غَیْرُ مُعْجِزِی اللَّهِ وَبَشِّرِ الَّذِینَ کَفَرُوا بِعَذَابٍ أَلِیمٍ‏‏‏‏‏‏».


ترجمه


و در بزرگترین روز حج (روز عرفه یا روز عید که همه در مکه جمعند یا در آن روز که مؤمنان و مشرکان همه به مکه حاضرند) خدا و رسولش به مردم اعلام می‌دارند که خدا و رسول از مشرکین بیزارند. پس اگر شما مشرکان توبه کردید برایتان بسی بهتر خواهد بود، و اگر رو بگردانید بدانید که شما بر قدرت خدا غالب نیایید، و مژده عذابی دردناک به آن کافران برسان.


تفسیر


وَاَذانٌ مِنَ اللَّهِ وَرَسُولِه اِلَى النَّاسِ یَوْمَ الْحَجِّ الْاَکْبَرِ


این اعلامى است از خدا و پیامبرش به مردم شرک گرا در روز حج اکبر... این فراز در حقیقت فرمان خداست که به شرک گرایان و آنانى که با شما پیمان دارند، بیزارى خدا و پیامبر و پایان مدت مقرر پیمان ها را با آنان اعلان کنید...


پاره اى بر آنند که منظور از واژه «الناس» همه مردم است؛ چرا که توحید گرا و شرک گرا در این پیام مورد خطابند و همه باید آگاه گردند.


«حجّ اکبر» چه روزى است؟ در مورد روز «حج اکبر» دید گاه ها متفاوت است:


1 - به باور گروهى از جمله «عمر»، «عطاء»، «طاووس»، «مجاهد» و... روز «حج اکبر» روز عرفه است.


این دیدگاه از پیامبر(ص) و امیرمؤمنان(ع) نیز روایت شده است.


«عطا» در این مورد مى گوید: «حج اکبر» آن است که در آن، در عرفات توقّف گردد، و «حجّ اصغر» آن است که وقوف در عرفات در آن نباشد و آن «عمره» است.


2 - امّا به باور گروهى دیگر، از جمله «ابن عباس»، «سعید بن جبیر»، «ابن زید»، «مجاهد» و... «حج اکبر» روز عید قربان است.


این دیدگاه از پیامبر گرامى اسلام(ص)، امیرمؤمنان(ع) و حضرت صادق(ع) نیز روایت شده است.


«حسن» در این مورد مى گوید: بدان دلیل آن روز را در آن سال «حج اکبر» عنوان دادند که توحیدگرایان و شرک گرایان همه باهم در مراسم حجّ آن سال شرکت جستند و پس از آن دیگر به شرک گرایان اجازه انجام حجّ داده نشد.


3 - و ازدیدگاه برخى چون «سفیان» و«مجاهد» منظور از «حج اکبر» همه روزهاى برگزارى مراسم حج است؛ چنانکه به همه روزهاى جنگ جمل یا صفّین یا نهروان، روز جمل و صفین گفته مى شود و اختصاص به روز معینى ندارد.


اَنَّ اللَّهَ بَرى ءٌ مِنَ الْمُشْرِکینَ


که خدا از شرک گرایان و از عهد و پیمان با آنان بیزار است.


وَ رَسُولُهُ


و پیامبر او نیز از شرک گرایان و از عهدو پیمان با آنان بیزار است.


به باور مفسّران منظور از بیزارى خدا و پیامبر در آیه نخست، اعلان بى اساس بودن پیمان با آنان است، و منظور از بیزارى دوّم که در این آیه آمده است، گسستن روابط دوستانه با آنها است، و با این بیان در دو آیه تکرارى نیست.


فَاِنْ تُبْتُمْ فَهُوَ خَیْرٌ لَکُمْ


پس اگر شما شرک گرایان در این دوران چهار ماه که مهلت داده شده اید روى توبه به بارگاه خدا آوردید و از شرک به توحید و از ستم و تجاوز به عدالت و تقوا و از تاریک اندیشى و خشونت به قانون گرایى و زندگى مسالمت آمیز و خردمندانه و بشر دوستانه بازگشتید، این کار براى شما بهتر است؛ چرا که بدین وسیله از رسوایى دنیا و آخرت رهایى خواهید یافت.


وَ اِنْ تَوَلَّیْتُمْ فَاعْلَمُوا اَنَّکُمْ غَیْرُ مُعْجِزِى اللَّهِ


و اگر از حق روى برگردانید و برکفر و بیداد خویش پاى فشارید، بدانید که شما نمى توانید خدا را به ستوه آورده و یا از عذاب و کیفر او بگریزید و خویشتن را در این جهان و جهان دیگر از عذاب دردناک او رها سازید.


با این بیان مهلت دادن به شما از سوى خدا نه به خاطر ناتوانى اوست، بلکه به خاطر اتمام حجت و از روى مهر و مصلحت است.


در ادامه آیه شریفه آنان را از عذاب آخرت هشدار داده و مى فرماید:


وَ بَشِّرِ الَّذینَ کَفَرُوا بِعَذابٍ اَلیمٍ


و کسانى را که کفر ورزیده اند، به عذاب دردناکى نویده ده! [1]


نکته ها


آیه‏ اوّل این سوره، اعلام برائت به خود مشرکان بود، اینجا اعلام برائت از مشرکان به عموم مردم است.


«حجّ اکبر»؛ یا روز عید قربان است،[2] یا روز عرفه و یا مراسم حج [3] ، در برابر مراسم «عمره» که حجّ اصغر است.


پیام ها


 1- براى جلوگیرى از مظلوم‏نمایى دشمن و تبلیغ علیه شما، مردم را در جریان بگذارید. «اذانٌ .... الى النّاس»


2- در تبلیغ، از عنصر زمان و مکان غفلت نکنید. «یوم الحج الأکبر»


3- از تشویق و تهدید، هر دو استفاده کنید. «ان تبتم... خیرلکم، ان تولیّتم فاعلموا»


4- هنگام قطع روابط، روزنه‏اى براى پیوند باقى گذارید. «فان تبتم»


5 - مهلت چهار ماهه، نشان لطف خداست، نه عجز او. «غیر معجزى اللَّه»


پانویس


1ـ تفسیر مجمع البیان جلد ۱۰، امین الاسلام طبرسی، ترجمه: علی کرمی.


2ـ کافى، ج 4، ص‏290.


3ـ تفسیر برهان.




نظرات کاربران