شرح زندگی سیدالکریم (ع) در کتابخانه حج
حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) که از راویان احادیث به شمار میرود، در خانه امام حسن مجتبی (ع) متولد شد و زیارت ایشان در ری مورد تأکید قرار گرفته است، تا جایی که در احادیث زیارت سیدالکریم(ع) ثواب زیارت امام حسین (ع) در کربلا را دارد.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی حج، عبدالعظیم حسنی مشهور به شاه عبدالعظیم و سیدالکریم از عالمان سادات حسنی و از راویان حدیث است.
تبار حضرت عبدالعظیم(ع) با چهار واسطه، به سبط اکبر پیامبر خدا (ص) و خاندان وحی میرسد. احمد بن علی نجاشی، درباره نسب آن بزرگوار مینویسد: هنگامی که جنازه او را برای غسل برهنه میکردند، در جیب لباس وی نوشتهای یافت شد که در آن، نسبش این گونه ذکر شده بود: من ابوالقاسم، عبدالعظیم بن عبدالله بن علی بن حسن بن زید بن علی بن حسن بن علی بن ابی طالب هستم.
حضرت شاه عبدالعظیم که کنیهاش ابوالقاسم و ابوالفتح نیز بوده، در روز پنج شنبه چهارم ماه ربیع الآخر سنه ۱۷۳ هجری قمری، در زمان هارون الرشید در مدینه در خانه جدّش حضرت امام حسن مجتبی (ع) متولد شده و در روز جمعه پانزدهم شوّال المکرّم سنه ۲۵۲ هجری قمری، در زمان المعتزّ بالله عبّاسی به سرای آخرت رحلت کرد.
وى از راویان احادیث و خدمتگزاران مکتب تشیع بود و از امامان معصوم(علیهم السلام) حمایت مىکرد و به نقل احادیث آنان عنایت داشت.
او عقاید خود را بر امامهادى(ع) عرضه داشت و مورد تأیید قرار گرفت و امام(ع) دربارهاش فرمود: «انت ولیّنا حقاً». به زیارت قبر ایشان نیز سفارش شده است.
حدیث مشهور امام حسن عسکرى علیه السلام در مورد امامزاده عبدالعظیم حسنى علیه السلام مشهور و متواتر است که:«من زار عبدالعظیم برى کمن زار حسین بکربلاء»؛ کسى که در رى مزار امامزاده عبدالعظیم حسنى را زیارت کند، مانند آن است که حسین(ع) را در کربلا زیارت کرده باشد.
در کتاب «هدیه الزائرین» تألیف محمد هادی زائر تهرانی (متوفای بعد از ۱۳۲۱ق) از مجموعه آثار پژوهشکده حج و زیارت، اطلاعاتی درباره حضرت عبدالعظیم (ع) و تاریخ بنای مرقد آن حضرت و بانیان آن آمده است. نویسنده در بخشی از این کتاب با عنوان مقصود نهم: در احوالات حضرت عبدالعظیم(ع) چنین بیان میکند:
و در رى، مزار فایضالانوار، حضرت عبدالعظیم بن عبدالله بن على بن الحسن بن زید بن الحسن بن على بن ابىطالب(علیهم السلام) که در جنوب طهران به مسافت دو ساعت راه، اتفاق افتاده است؛ بنابر دو روایت که صریح امام فرموده: او را در رى زیارت نمایند، نزدیک مزار حمزة بن موسى بن جعفر(ع)است.
اما بنیان گنبد مطهر از مجدالملک رادستانى بوده و بنیان ایوان و رواق از شاه طهماسب صفوى است، به تاریخ نهصد و چهل و چهار؛ و در سنۀ هزار و دویست و هفتاد (١٢٧٠)، حسبالامر مرحوم ناصرالدینشاه، گنبد آن بزرگوار را تذهیب کردند. و در کتیبه گنبد نوشته شده است:
تبارک الله در عهد دولت سلطان و نقره ضریح مطهر، از خان مغفور است و تعمیر ضریح مطهر، باز در ثانى از مرحوم ناصرالدین شاه است. در تولیت مرحوم آقا ابراهیم امین السلطان، به امر مرحوم ناصرالدینشاه، صحن مقدس را از نو تعمیر نموده، اعیانى حجرات دور را به کاشىهاى اعلا تزیین کرده و ستونهاى سنگ جلو[ى] ایوانها و در اطراف صحن و وسعت درِ جدید سمت بازار و بناى مدرسه امینه و تعمیرات دیگر را انجام رسانید.
و آیینهبند[ى] و نقاشى ایوان از میرزا آقاخان صدر اعظم نورى بود، چون از جلوه افتاد[ه] و کهنه شده بود، در سنۀ هزار و سیصد و نه (١٣٠٩) در ثانى میرزا علىاصغرخان صدر اعظم آیینهبندى ممتاز نموده و کتیبه ایوان را تمام کاشىکارى با خط رقاع برجسته بسیار ممتاز ساخته؛ آیینههاى قدى بلند، دورتادور ایوان کار گذاشته و کفشکنجنبین ایوان را کاشى بسیار اعلا [و] ممتاز نموده و یک جفت گلدسته به امر مرحوم ناصرالدینشاه، بنا نموده و این چند بیت از قصیده شمسالادباء در تعریف آن روضه مقدس است:
زهىآن روضهکش مینو برشک اندر ز بستانشو امامزاده حمزة بن موسى بن جعفر[ع«(ع) که جد سلاطین صفویه مىباشد، در سمت قبلى مرقد آن بزرگوار واقع است که از این بقعه، به فاصله چند قدم به آن بقعه مىروند؛ و بقعه امامزاده حمزه را دوستمحمدخان معیرالممالک، آیینهبندى و تعمیر نموده و ضریح نقره به امر مرحوم ناصرالدینشاه به مباشرت یحیىخان معتمدالملک، نصب شده و ازاره کاشى، از امین السلطان صدر اعظم است.
صحن امامزاده حمزه که تکیه باشد، تعمیرات او از میرزا اسماعیلخان امینالملک است و در بینالحرمین، مقبره مرحوم ناصرالدینشاه است که قارى و وظایف مقرّره دارد. و در سمت مشرق، میان بقعه، قبر مرحوم حاجى ملاعلى کنى اعلى الله مقامه مىباشد. در بینالصحنین، مقبره شیخ ابوالفتوح رازى که از اجلّه علماست مىباشد و در صحن مقدس، سمت مشرق مزار، امامزاده طاهر است و نسب آن بزرگوار، به على بن الحسین(ع) منتهى مىشود.
طاهر بن محمد بن محمد بن حسن بن حسین بن عیسى بن یحیى بن حسین بن زید بن على بن الحسین(ع) و جد مادرى او، على زینبى، است و على زینبى، مادرش حضرت زینب، بنت امیرالمؤمنین(ع) است و پدرش، عبدالله جعفر است؛ و کاشىکارى گنبد و ایوان و تعمیرات او به امر شاهزاده مسعود میرزا ظلّالسلطان است که سراجالملک تعمیر نموده و مقبره امامزاده عبدالله ابیض، بیرون قصبه، به فاصله چهارصد قدم واقع است و بقعهاش در میان باغ واقع است. و نسب این بزرگوار، پنج پشت به حضرت امام زینالعابدین(ع) منتهى مىشود: عبدالله بن ابیض بن عباس بن محمد بن عبدالله شهید بن حسن افطس بن على بن الحسین(ع).
علاقهمندان به مطالعه این کتاب و آشنایی بیشتر با حضرت عبدالعظیم حسنی میتوانند متن کامل کتاب را در کتابخانه تخصصی - دیجیتالی حج مطالعه کنند.