«آداب سفر حج» را آنلاین مطالعه کنید
کتاب درسنامه آداب سفر حج تالیف حجت الاسلام والمسلمین سید على قاضى عسکر را می توانید آنلاین از کتابخانه تخصصی حج و زیارت وابسته به بعثه مقام معظم رهبری مطالعه کنید.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی حج، کتاب در یک دیباچه و هفده درس تنظیم شده است. در هر درس، ابتدا هدف‌هاى آموزشى آن درس ذکر و سپس مباحث در ضمن عناوینى مطرح شده و در آخر خلاصه درس و سؤالاتى براى خودآزمایى ذکر شده است.
در درس اول، بخشى از آداب سفر حج شامل تعیین هدف، ضرورت کسب آگاهى، دانستنى‌هاى مورد نیاز، ضرورت فراگیرى احکام و مناسک حج و نیازهاى علمى و معنوى در سفر حج به‌اختصار توضیح داده شده است. در این درس ابتدا ضرورت تعیین هدف مطرح و روشن شده که سفر حج باید با انگیزه‌اى الهى و با قصد قربت و به‌صورتى هدفمند انجام شود تا حاجى بتواند به دستاوردهاى درنظرگرفته‌شده از سوى خداوند، دست یابد. حاجیان باید پیش از سفر، هدف و انگیزه خود را مشخص کنند و براى دستیابى به اهداف درنظرگرفته‌شده، برنامه‌ریزى نموده، سفر را آغاز نمایند.
نویسنده در فصل دوم، مخارج مالى حج را این‌گونه توضیح داده است: «سفر حج به لحاظ معنوى و دینى بودن آن، از جنبه روحى و اخلاقى نیز براى خانواده و نزدیک ان حاجى، برکات فراوانى دارد. ازاین‌رو، براى اینکه از این تأثیر شگرف در اطرافیان کاسته نشود، باید به کلیه مسائل جانبى حج از جمله تأمین نیازمندى‌هاى خانواده توجه شود، به شکلى که پس از رفتن وى به حرمین شریفین، آن‌ها دچار مشکلات شدید نگردند. هر مسلمانى زمانى مستطیع خواهد بود که بتواند علاوه بر هزینه سفر، زندگى افراد تحت تکفل خود را تأمین کند و پس از مراجعت نیز گرفتار فقر و تهیدستى نگردد».
انتخاب یک نفر به‌عنوان مسئول و مدیر اجرایى سفر بسیار ضرورى است تا در لحظات تصمیم‌گیرى دچار تردید و دودلى نشوند، اختلافات تشدید نگردد و بتوانند به‌راحتى تصمیم‌گیرى نموده، به اهداف سفر نائل شوند. انتخاب فردى بااخلاق، مدبّر، باحوصله و پرکار براى مدیریت و اداره کارها در طول سفر، در مراحل مختلف از جمله: زمان حرکت، تقسیم اتاق‌ها، کیفیت پخت و تقسیم غذا و برنامه‌ریزى براى کارهاى دیگر تا بازگشت به وطن مى‌تواند از مشکلات و درگیرى‌ها و نزاع‌هاى احتمالى جلوگیرى کند و سفر را براى مسافران شیرین سازد.
در درس هفتم، چند نکته مهم اخلاقى مطرح شده که توجه زائران به آن‌ها ضرورى است. یکى از نکات مهم ترک ناسازگارى و خوددارى از کم‌حوصله‌گى و نیز مدارا با هم‌سفران است. نکته مهم دیگر، آزار نرساندن به دیگران، به‌ویژه در اماکن شلوغ و پرتردد است. همچنین نادیده گرفتن لغزش‌هاى دیگران و گذشت از خطاهاى آنان و نیز خوددارى از بازگوکردن خاطرات تلخ، و جوانمردانه برخورد کردن با هم‌سفران و کمک به حل مشکلات آن‌ها از نکات مهم این درس است.
بخش دیگرى از توصیه‌هاى اخلاقى در درس هشتم مطرح شده است: «در سفر حج زایران باید نسبت به همدیگر مهربان و خوش‌بین باشند و از هرگونه سوء ظنى بپرهیزند و از افشا کردن راز یکدیگر بپرهیزند؛ این کار، خیانت محسوب شده و ائمه طاهرین کسانى که راز دیگران را فاش نمایند نکوهش کرده‌اند. همچنین لازم است حاجیان از مخفى‌کارى خوددارى و چشم به اموال دیگران نداشته باشند و همواره در برابر سختى و مشکلات صبور و بردبار باشند»
نویسنده اهمیت نماز و شرکت در جماعت را در درس یازدهم مطرح کرده است: «زائر سرزمین وحى باید بیش از گذشته به نماز اهمیت داده و تلاش کند در اول وقت آن را اقامه نماید و هرگز هنگام نماز در کوچه و خیابان پرسه نزند و چهره تشیع را در نگاه و منظر دیگر مسلمانان خدشه‌دار نسازد. همچنین بر حاجیان لازم است هنگام اقامه نماز جماعت، از منازل خود و یا هر جا که هستند به طرف مساجد حرکت نموده، در اجتماعات مسلمانان شرکت کنند و افزون بر بهره معنوى و پاداش الهى، از برکات زندگى جمعى و انس با مردم نیز بهره‌مند شوند.
از آداب مهم هنگام ورود به مکه این است که حاجى باید با احرام داخل شود، غسل کند و متواضع و فروتن باشد. آداب مهم ورود به مسجد الحرام این است که ابتدا غسل کند، سپس وضو بگیرد و به طرف مسجد الحرام حرکت کند. هنگام ورود به مسجدالحرام، با پاى برهنه و با آرامش و وقار و خشوع داخل شود. برخى آداب لبیک عبارتند از: خشوع، تکرار لبیک، بلند گفتن لبیک (براى مردان)، قطع لبیک با دیدن خانه‌هاى مکه. در هنگام طواف نیز چند نکته را باید رعایت کرد از جمله: توجه به خداوند، متعادل راه رفتن و طواف نکردن در هنگام خستگى. همچنین آدابى را باید هنگام سعى به‌جا آورد.
خروج از مکه نیز آدابى دارد که باید رعایت شود؛ از جمله این آداب، صدقه دادن و وداع با کعبه است. حاجى باید تلاش کند تا گناهانى را که به آن مبتلا بوده، ترک کند و هنگام مراجعت، زندگى جدیدى را آغاز نماید. از نشانه‌هاى قبولى حج این است که حاجى گناهانى را که مرتکب مى‌شده، ترک کند و پس از بازگشت، گرفتار گناه نباشد. همچنین مستحب است مسافر هنگام بازگشت به خانه، هدیه‌اى براى اعضاى خانواده‌اش بیاورد و پس از بازگشت، دعایى را که رسول خدا(ص) به‌جا مى‌آوردند، به‌جا آورد و قدر این سفر ارزشمند را بداند.
نویسنده، مطالب کتاب را با این عبارات به پایان مى‌برد: «حج خانه خدا اگر صحیح و با رعایت آداب آن انجام شود، دستاوردهاى بسیار مهم به‌همراه دارد که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از: پاکى از گناه، راهیابى به بهشت، نورانیت، دستیابى به خیر دنیا و آخرت، آرامش دل، همنشینى با پیامبران و صالحان، در امان بودن از عذاب، علوّ درجه در بهشت، استجابت دعا، پیشگیرى از تنگدستى، دستیابى به سلامتى، پیشگیرى از هلاکت و شفاعت پیامبر(ص) اکرم خواهد بود.
