از وداعی تلخ تا بیعتی شیرین با امام عصر (عج)

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی حج، در هشتم ربیع‌الاول سال ۲۶۰ هجری امام حسن عسگری (ع) به شهادت رسیدند و فرزندش امام مهدی (عج) جانشین ایشان شد و اولین بیعت‌کنندگان با امام زمان (عج) کاروانی از ایران و از شهر قم و مناطق غربی ایران بودند. به همان دلیل که باید عید غدیر خم را جشن بگیریم، روز نهم ربیع الاول نیز شایسته تکریم است.

نهم ربیع‌الاول، سالروز آغاز امامت آخرین حجت خدا امام عصر (عج) و منجی عالم بشریت است. امامی که رسالتش، اتمام رسالت ناتمام همه انبیاء الهی است. این روز را برخی به نام عیدالله اکبر، غدیر دوم می‌دانند. در غدیر اول با حضرت علی (ع) بیعت کردند و در این روز با امام زمان (عج).

حجت‌الاسلام والمسلمین محمدرضا نصوری در گفت‌وگو با ایسنا درباره وضعیت حاکم بر زمان امامت امام حسن عسکری (ع) و با تشریح وضعیت حاکمان و جو حکومتی آن زمان و دستورالعمل‌هایی که امام حسن عسکری (ع) برای حفظ جان شیعیان به کار بردند صحبت کرد.

وی با بیان اینکه برای بررسی وضعیت تاریخی زمان زندگی هر امامی باید ببینیم موقعیت سیاسی، فرهنگی و فکری حاکمان آن زمان به چه شکل بوده است، اظهار کرد: در زمان امام حسن عسگری (ع) حاکمان دولت عباسی بر سر کار بودند و بسیار قدرتمند. هرجا بحث قدرت مطرح بود، حاکمیتِ آن زمان قدرت را در اختیار داشتند. معتصم عباسی پایتخت را از بغداد به سامرا انتقال می‌دهد تا بتوانند به شکل منسجم‌تری در کشورها و بلاد اسلامی حکومت داشته باشند.

وی خاطرنشان کرد: آن‌ها درصدد بودند که حاکمیت را از شیعیان به طور کامل پس بگیرند. یکی دیگر از دلایلی که آن‌ها از بغداد به سامرا آمدند، این بود که جریان امامت را به طور کامل زیر نظر داشته باشند. از سال ۲۲۰ تا ۲۷۹ هشت خلیفه عباسی در سامرا بودند و هدف‌شان محدود کردن امامان بود. چرا که شنیده بودند فرزندی به دنیا می‌آید که ظلم و جور را به طور کامل ریشه‌کن می‌کند. بر همین اساس جو مناسبی برای اهل بیت (ع) و شیعیان در این دوران وجود نداشت.

این کارشناس مهدویت افزود: امام حسن عسگری (ع) باید دوشنبه‌ها و پنج‌شنبه‌ها اعلام حضور می‌کرد و به هیچ وجه از سامرا خارج نشده است. هر گونه قیامی که در آن زمان شکل می‌گرفت، از سوی عباسیان سرکوب می‌شد و فضا هرگز فضایی نبود که بشود در آن فعالیت دینی و اجتماعی از سوی شیعیان رخ بدهد. آن‌ها جشن‌ها و بذل‌های بی‌حدی داشتند تا جایگاه اجتماعی خود را بالا ببرند و از این طریق شیعیان را پایین بیاورند.

نصوری تأکید کرد: شیوه مبارزاتی امام هادی (ع) و امام حسن عسگری (ع) در این دوران به طور کامل نسبت به سایر امامان گذشته تغییر می‌کند و آن‌ها به سمت تقیه پیش می‌روند و به دنبال این بودند که شیعیان به حاکمیت راه پیدا کنند تا کمی از این فشارهای حاکمیت کم شود. بر همین اساس تقویت و گسترش سازمان وکالت که از زمان امام صادق (ع) در حال شکل‌گیری بود به صورت زیرزمینی به کار خود ادامه داد و امام حسن عسگری (ع) در این زمان تقیه داشتند و تقیه به معنای بیکاری نیست، بلکه به صورت پنهانی دستورات و فرامین اسلام را اجرا می‌کردند تا از این طریق شیعیان حفظ شوند.

وی تصریح کرد: یکی دیگر از دستوراتِ مد نظر امام حسن عسگری (ع)، آشنا کردن مردم با مسئله غیبت بود. بر همین اساس ایشان سعی می‌کردند که ارتباط خود با مردم را به حداقل برسانند و سوالات را از پسِ پرده جواب می‌دادند، چرا که هم جان شیعیان این گونه حفظ می‌شد و هم اینکه آنان با غیبت امام عصر (عج) بیشتر آشنا می‌شدند. متوکل عباسی سپاه شاکریه که صد برابر گروهک‌های حال حاضر جنایت و خباثت داشتند را به راه انداخته بود. آن‌ها حتی به دنبال تخریب قبر امام حسین (ع) بودند و متوکل عباسی تمام شیعیان را از پست‌های حکومتی خارج کرده بود. امکانات اقتصادی را نیز از دست شیعیان خارج شده بود و همین امر باعث می‌شد که شیعیان در فشار بیشتری قرار بگیرند.

این کارشناس مهدویت تأکید کرد:‌ در دوران آغازین غیبت صغری تعداد زیادی از وزرا نسبت به امام حسن عسگری (ع) عرض ارادت داشتند، حتی علمای اهل سنت و اهل کتاب نیز نسبت به امام اظهار ارادت می‌کردند، ولی اینکه بخواهند در آن شرایط سیاسی و اجتماعی امام را یاری کنند این امکان وجود نداشت چرا که خفقان زیادی در جامعه حاکم بود. زندگی امام حسن عسگری (ع) با یک دوگانگی همراه بود. از یک طرف باید جانشین خود را معرفی می‌کرد و از طرفی نباید کسی متوجه می‌شد که امام حسن عسگری (ع) دارای فرزندی است تا از این طریق جان امام زمان (عج) حفظ شود. بر همین اساس امام حسن عسگری (ع)، امام عصر (عج) به کسانی که مورد تأییدشان بود همچون احمدبن اسحاق قمی که امین امام بود معرفی کرد.

وی ادامه داد: اگر امام حسن عسگری (ع) جانشین خود را معرفی نمی‌کرد، مشکلات خاصی در بین جوامع اسلامی بوجود می‌آمد. کما اینکه پس از شهادت امام حسن عسگری (ع) برادر ایشان جعفر ادعای ارث و امامت کرد و با حاکمان همکاری می‌کرد تا امام زمان (عج) دستگیر شود. اینکه چرا امام زمان (عج) غایب شد و آیا جزو آزمایشاتی که خداوند برای انسان‌ها در نظر گرفته، اختلافاتی وجود دارد. اما همگان به این نکته اذعان دارند که امام زمان (عج) به دنیا آمده است و پس از غیبت صغری در غیبت کبری به سر می‌برند.

وی گفت: امام زمان (عج) در غیبت صغری از طریق چهار نایب به گونه‌ای عمل کردند که فرقه‌هایی که پس از شهادت امام حسن عسگری (ع) به وجود آمده است از بین برود و به طور طبیعی این فرقه‌های نادرست در جریان امامت حل شدند. در روز شهادت هر امامی افراد آن جامعه با امام بعدی بیعت می‌کردند اما در رابطه با امام زمان (عج) شرایط خاصی وجود داشت. انشاءالله ما هم بتوانیم در روز نهم ربیع‌الاول یعنی روز بعد از شهادت امام حسن عسگری (ع) بیعت با امام زمان (عج) را داشته باشیم و همچون عید غدیر که به صورت نمادین به دیدار سیدان در جامعه می‌رویم در این روز نیز به صورت نمادین با امام عصر (عج) بیعت داشته باشیم.