عدم حضور در اماکن معنوی نشانه تضعیف ایمان نیست
حجت‌الاسلام سیدعلی اکبر حسینی گفت: در شرایط شیوع ویروس کرونا برخی این روزها می‌گویند که ادب دست دادن و صله‌رحم که از توصیه‌های اخلاقی مورد تأکید اسلام است، زیر سؤال رفته در حالیکه این نگاه سطحی و تک‌بعدی به دین و تربیت دینی است.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی حج، حجت‌الاسلام‌والمسلمین سید علی‌اکبر حسینی، عضو هیئت‌علمی پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن، در گفت‌وگو با ایکنا، با اشاره به شیوع ویروس کرونا، اظهار کرد: این بیماری امروزه به صورت غیرطبیعی تبدیل به خبر اول رسانه‌ها شده و گاهی احساس می‌شود گروهی با مهندسی شیطانی به دنبال ایجاد اضطراب و ترس شدید در میان مردم هستند.
وی با اشاره به اینکه این روزها باید به نگاه فرا مادی این بیماری نیز توجه کرد، ادامه داد: در آیات ابتدایی سوره بقره آمده «ذَلِکَ الْکِتَابُ لَا رَیْبَ فِیهِ هُدًى لِّلْمُتَّقِینَ» و در ادامه می‌فرماید: الَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِالْغَیْبِ، در واقع شرط پذیرش و برخورداری از هدایت قرآنی ایمان به غیب معرفی شده است؛ بنابراین بندگان باید مناسبات جهان غیب و ارزش‌ها و عوامل معنوی را به زندگی مادی تسری دهند.
این کارشناس دینی افزود: مبانی جهان امروز که بر معیاری‌های محدود مادی استوار شده، به گونه‌ای در زندگی مردم گسترش یافته که حتی بسیاری از مومنان نیز از باورهای معنوی در امر زندگی غافل شده‌اند؛ این درحالی‌است که ما در جامعه دینی و حکومت دینی زندگی می‌کنیم و مناسبات فراوانی در دین ما تعریف‌شده که از ما می‌خواهد تا جهان فرا مادی و معنوی را از یاد نبریم.
بلا؛ موثرترین مکانیزم یادآوری معنویت
استاد حوزه علمیه یادآوری کرد: براساس منطق قرآن، «بلاها و سختی‌ها» موثرترین مکانیزم یادآوری معنویت و وجود رابطه پیوسته این جهان با جهان فرا مادی است و خداوند متعال با نزول بلاها به دنبال هوشیار کردن ماست تا بفهمیم که مناسبات و ملاک‌های این جهان مادی نمی‌تواند ما را آرام کند و آرامش باید از جنس خدا باشد.
حجت‌الاسلام حسینی اضافه کرد: خداوند متعال در آیه ۴۳ سوره انعام می‌فرماید: «فَلَوْلَا إِذْ جَاءَهُمْ بَأْسُنَا تَضَرَّعُوا وَلَکِنْ قَسَتْ قُلُوبُهُمْ وَزَیَّنَ لَهُمُ الشَّیْطَانُ مَا کَانُوا یَعْمَلُونَ» یعنی پس چرا وقتی که بلای ما به آن‌ها رسید تضرّع و زاری نکردند (تا نجات یابند)؟ ولی (بدین سبب که نکردند) دل‌هایشان را قساوت فراگرفت و شیطان کردار زشت آنان را در نظرشان زیبا نمود.
وی با تأکید بر این اصل تربیتی که تنبیه و مجازات باید بتواند در افراد انگیزه بازدارندگی ایجاد کند و ما را از خواب غفلت بیدار کند، گفت: التهاب و نگرانی شدید بیماری کرونا، با این اصل تربیتی توجیه می‌شود که یادمان بیاید دنیا را فراتر از این مادیات ببینیم و مکانیزم‌ها و مؤلفه‌های حقیقی سلامت و آرامش را که همان ایمان عمیق به خدا و پیروی از دستورات اوست، شناسایی کنیم.
این پژوهشگر دینی، ضریح حضرت معصومه(س) و سایر اماکن مقدس را از مجراهای فیض الهی معرفی کرد و گفت: تعلق‌خاطر و باور این فیض الهی ستودنی است. در طول تاریخ همواره عده‌ای در این درمانگاه‌های معنوی و مقدس حضور می‌یابند و آرامش خود را و در مواردی نیز سلامت جسمی خود را از این مکان می‌گیرند.
وی ادامه داد: درمان معنوی از طریق توسل به افراد و اماکن مقدس از رایج‌ترین باورهای همه مذاهب دنیا محسوب می‌شود و اختصاصی به مذهب تشیع ندارد.
فراموش نکردن و بازخوانی مرزهای دقیق اصول دینی
حجت الاسلام حسینی تأکید کرد: اما باید توجه داشت زمانی که شائبه بیماری‌های خطرناک وجود دارد و تبرک جستن به ضریح و لمس کردن و یا بوسیدن آن، ممکن است موجب تسری بیماری و شیوع آن شود؛ انجام چنین کاری نمی‌تواند با اصول و مبانی دینی سازگار باشد و لازم است به توصیه‌های مؤکد بهداشت دینی و توصیه‌های متخصصین و پزشکان گوش فرا دهیم. لمس کردن و بوسیدن اماکن مقدس در چنین شرایطی نادیده گرفتن بسیاری از اصول دینی است؛ اصولی که در آن‌ها بر حرمت زیان رساندن به خود و دیگران تأکید شده است.
عضو هیئت‌علمی پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن ادامه داد: همزمان با شیوع بیماری کرونا، درباره حضور و یا عدم حضور در اماکن مقدس، شاهد گفت‌وگوها و اختلافاتی میان مومنان هستیم. منشأ این مباحث ناآگاهی از مرزهای دقیق قوانین اسلامی است. این ناآگاهی آسیب‌های فراوانی برای اندیشه مذهبی به دنبال داشته است.
وی در ادامه گفت: تعیین مرز دقیق و روشن در این مسائل نیازمند کار اجتهادی و عمیق است و نیازمند بازخوانی تمامی اصولی هستیم که در مهندسی مذهب وجود دارد؛ یکی از مهم‌ترین این اصول پیشگیری از زیان فردی و اجتماعی و رعایت اموری است که سلامت جسمی و روحی انسان را تضمین می کند.
حجت الاسلام حسینی با اشاره به اینکه برخی با طرح این سوال که اگر ما به دلیل ترس از بیماری در این ایام به حرم یا مسجد نرویم احساس می‌کنیم معنویت و ایمان ما کمرنگ شده یا زیر سوال رفته، گفت: معنویت همان احساس تعلق و نیازمندی به خداست؛ این تعلق و وابستگی و ارتباط با خدا در شرایطی که در بیماری و استرس هستیم، نه تنها فروکش نمی‌کند بلکه در چنین شرایط ایمانی عمیق‌تر می‌شود.
استاد حوزه علمیه ادامه داد: حتی اگر مجبور شویم در این شرایط در اماکن معنوی مانند مسجد و حرم حاضر نشویم و مستحبات و واجبات دینی در منزل و همراه به اعضای خانواده به‌جا آوریم. این هرگز به معنای تضعیف شدن ایمان نخواهد بود، بلکه براساس منطق قرآن(آیات ۲۲ سوره یونس، ۶۵ عنکبوت و۳۲ لقمان) در این شرایط ایمان قلبی به خداوند تبلور بیشتری پیدا می‌کند.
اعتقاد به قضای الهی ما را از اقدامات لازم جهت سلامتی بی‌نیاز نمی‌کند
وی در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به قضا و قدر و رعایت معیارهای مادی، گفت: اعتقاد به قضا و قدر الهی ما را از اقدامات لازم برای درمان و سلامتی بی‌نیاز نمی‌کند؛ در روایتی آمده اسماعیل فرزند امام صادق(ع) به بیماری مبتلا شد، امام تلاش فراوانی برای حضور طبیب بر بالین او و درمانش انجام داد و اصحاب امام ایشان را بسیار آشفته و پریشان دیدند و این رفتار امام از نظر اصحاب عجیب بود که اگر امام معتقد به قضا و قدر الهی هستند چرا این‌گونه تلاش برای بهبودی فرزندشان دارند.
حجت الاسلام حسینی ادامه داد: پس از این که طبیب فوت اسماعیل را اعلام کرد، امام در آرامش کامل این قضای الهی را پذیرفت و برشگفتی اصحاب افزوده شد؛ که آن تکاپو چه بود و این آرامش چیست؟ امام صادق(ع) که از غوغای درون اصحاب آگاه بود؛ فرمود: قضا و قدر واقعیتی تغییرناپذیر است، که ما باید تسلیم آن شویم اما پیش از تحقق آن، نباید برای حفظ سلامتی از انجام وظایف خود اندکی کوتاهی کنیم.
استاد حوزه علمیه ادامه داد: با توجه به این روایت ما نباید نسبت به سلامت خودمان، خانواده، فرزندان و اطرافیان اندکی کوتاهی کنیم و لازم است تمام ابزارهای لازم را برای حفظ سلامت به کار بگیریم.
حجت الاسلام حسینی گفت: در نظام اندیشه‌ای و سبک زندگی اسلامی حفاظت از جان یکی از مهم‌ترین اصول زندگی است و علت ارزشمندی شهادت و گذشتن از جان نیز همین است که انسان از ارزشمندترین متاع خود به صورت آگاهانه چشم‌پوشی می‌کند.
اجازه نداریم به دیگران ضرر برسانیم
وی با اشاره به اینکه باید برای سالم بودن تلاش کرد و به اصول بهداشتی در این شرایط توجه ویژه داشته باشیم، اظهار کرد: کدام دین و مذهب به اندازه اسلام در مورد پیشگیری از بیماری و بهداشت سخن گفته است و طبق قاعده «لا ضرر و لا ضرار فی الاسلام» ما هرگز اجازه نداریم به کسی ضرر برسانیم.
عضو هیئت‌علمی پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن تصریح کرد: براساس توصیه‌های بهداشتی معصومان شایسته است هنگام گفت‌وگو با دیگران حدود یک متر (یک ذراع) از یکدیگر فاصله داشته باشیم؛ این مقدار با فاصله پیشنهادی علم جدید بسیار نزدیک است و ایجاد این فاصله موجب می‌شود تا امکان انتقال ویرویس در بیماری‌های مسری وجود نداشته باشد.
وی افزود: معیار اصلی در این نکته پیشگیرانه بهداشت جمعی است که شامل افراد ضعیف و سالخورده نیز می‌شود؛ زیرا در مورد بسیاری از افراد ممکن است نیرو جوانی و سیستم ایمنی قوی از ویروس آسیب نبیند اما فرد قوی می‌تواند ناقل بیماری به افرادی باشد که از سیستم امنیتی قوی برخوردار نباشند، بنابراین افراد در برابر سلامتی دیگران مسئول و موظف به رعایت بهداشت فردی هستند.
دین به بهانه رعایت اخلاق اجازه شیوع بیماری را نمی‌دهد
استاد حوزه علمیه گفت: برخی این روزها می‌گویند: ادب دست دادن و صله‌رحم که از توصیه‌های اخلاقی مورد تأکید اسلام است زیر سؤال رفته در حالیکه این نگاه سطحی و تک‌بعدی به دین و تربیت دینی است.
حجت الاسلام حسینی ادامه داد: بدیهی است که مصافحه و فشردن دستان دوستان از نشانه‌های ابراز و اعلام محبت است اما هرگز نمی توان این توصیه‌ها را در هر شرایطی به‌کار گرفت؛ بدون تردید دینی که بر اساس تعقل و قوانین علمی و عقلی استوار شده نمی‌پذیرد که به بهانه رعایت توصیه‌های اخلاقی، زمینه گسترش و شیوع بیمارهای خطرناک، فراهم شود.
وی در پایان یادآوری کرد: بیماری‌های مسری و فراگیر از رخ‌دادهای رایج در طول تاریخ بشری است. مردم ایران و همشهریان عزیز نگران نباشند چرا که با توکل و توسل به درگاه الهی و رعایت اصول بهداشتی می‌توانیم این شرایط را بگذرانیم.
