فضایل حمزه در روایات
حمزه سیدالشهدا، عموی بزرگوار پیامبر اسلام(ص)، از پیش‌گامان ایمان به خدا و دفاع از پیامبر خدا(ص) بود که اسلام آوردنش، پشتوانه‌ای نیرومند برای اسلام شد. وی که به خاطر رشادت‌هایش در مبارزه با مشرکان به «شیر خدا و شیر پیامبر(ص)» لقب یافته بود، در نبرد احد به شهادت رسید. مزار او در دامنه کوه احد در مدینه، میعادگاه شیفتگان حق است.
فضايل حمزه در روايات
اگرچه فضيلت‌ها و جايگاه رفيع حمزه را در بعد عقيده و ايمان و عمل، از لابه‌لاي صفحات زندگاني‌اش مي‌شناسيم، اما آنچه در روايات و سخنان پيامبر(ص) درباره او آمده است نيز نشان دهنده مقام اوست. در اينجا به چند نمونه از اين فضيلت‌ها اشاره مي‌شود.
پيامبر اسلام(ص) فرمود: «بهترين برادرانم "علي" است و بهترين عموهايم، "حمزه"». و نيز فرمود: «يكي از آنان كه در روز قيامت، سواره وارد محشر مي‌شوند، عمويم حمزه است، شير خدا و شير پيامبر خدا، كه سوار بر ناقه عضبا مي‌آيد.»
امام باقر(ع) فرمود: «بر ستون عرش نوشته شده است: حمزه، شير خدا و شير پيامبر(ص) و سرور شهيدان است.»
شخصيت حضرت حمزه، پيوسته مايه افتخار امامان(عليهم‌السلام) بود و به اين كه از دودماني هستند كه حمزه سيدالشهدا و جعفر طيار از آنان است، مي‌باليدند. حضرت علي(ع) با آن مقام والايي كه داشت، در روزي كه خلافت به راي شورا گذاشته شد و حضرت برتي‌هاي خود را برمي‌شمرد، داشتن عمويي چون حمزه سيدالشهدا را از امتيازات خود برشمرد و در آن جلسه تعيين خليفه، فرمود: «شما را به خدا قسم، آيا ميان شما كسي هست كه عمويي چون عمويم حمزه، "اسدالله و اسد رسوله" داشته باشد؟»
امام حسن(ع) نيز در ميان مردم از افتخارآفريني‌هاي حمزه صحبت به ميان مي‌آورد و با معرفي آن حضرت، روحيه مردانگي و رزم‌آوري مردم را تقويت مي‌كرد. امام حسين(ع) در خطبه‌هايش در كربلا و امام سجاد(ع) در سخنراني خود در مسجد جامع دمشق نيز به حمزه افتخار كردند.
امام باقر(ع) در تفسير آيه «من المومنين رجال صدقوا ما عاهدوا الله عليه فمنهم من قضي نحبه و منهم من ينتظر» فرمود: «عهدشان با خدا آن بود كه هرگز فرار نكنند. آن كه به عهدش وفا كرد و اجلش رسيد، حمزه و جعفر بود و آن كه منتظر شهادت بود، علي بود.»
پيامبر خدا(ص) فرمود: «روز قيامت چهار پرچم به من داده مي‌شود. پرچم "حمد" را خود به دست مي‌گيرم، پرچم "لا اله الا الله" را به دست علي(ع) مي‌دهم و او پيشاپيش گروهي از مردم كه پس از حساب اندكي وارد بهشت مي‌شوند، قرار مي‌گيرد. پرچم "الله اكبر" را به دست حمزه مي‌سپارم و او را در پيشاپيش گروه ديگري قرار مي‌گيرد و پرچم "سبحان‌الله" را به دست جعفر مي‌سپارم، پشت سر او نيز عده‌اي ديگر خواهند ايستاد. آن‌گاه در برابر امت خويش مي‌ايستم تا از آنان شفاعت كنم.»
پيامبر خدا(ص) پس از هجرت كه ميان مسلمانان پيمان برادري مي‌بست و دو به دو آنها را با هم برادر مي‌ساخت، ميان حمزه و زيدبن حارثه(فرزندخوانده پيامبر"ص") عقد اخوت و برادري بست.
لقب سيدالشهدا (سرور شهيدان) را پيامبر اكرم(ص) به حضرت حمزه داد. البته پس از شهادت حسين‌بن علي(ع) در كربلا، لقب سيدالشهدا بيشتر به آن حضرت گفته شده و مي‌شود.
جابربن عبدالله مي‌گويد: «روزي به دستور معاويه چشمه‌اي در سرزمين احد حفر كردند. هنگام حفاري به جنازه تر و تازه شهداي احد برخورديم و بر آن كشته‌ها ناليديم. اين وقتي بود كه چهل سال از حادثه احد مي‌گذشت. ضربه بيلي هم كه به پاي حمزه خورد، از آن خون بيرون آمد.»
حمزه(ع) مورد علاقه شديد پيامبر(ص) بود. آن حضرت حتي به نام حمزه هم عشق مي‌ورزيد. مردي كه صاحب فرزندي شده بود، خدمت رسول خدا(ص) رسيد و پرسيد: نام او را چه بگذارم؟ پيامبر(ص) فرمود: «نام او را "حمزه" بگذار كه محبوب‌ترين نام‌ها نزد من است.»