25 شوال سالروز شهادت امام صادق (ع) تسلیت باد+فیلم

حضرت‌ امام‌ جعفر صادق‌ (ع) رییس‌ مذهب‌ جعفری‌ (شیعه‌) در روز 17 ربیع‌‌الاول‌ سال‌ 83 هجری‌ چشم‌ به‌ جهان‌ گشود. پدرش‌ امام‌ محمد باقر (ع‌) و مادرش‌ "ام‌ فروه‌" دختر قاسم‌ بن‌ محمد بن‌ ابی‌ بکر است. کنیه‌ آن‌ حضرت‌ "ابو عبدالله‌" و لقبش‌ "صادق‌" است‌. حضرت‌ صادق‌ تا سن‌ 12 سالگی‌ معاصر جد گرامی‌اش‌ حضرت‌ سجاد بود. بنابراین‌ صرف‌ نظر از جنبه‌ الهی‌ و افاضات‌ رحمانی‌ که‌ هر امامی‌ آن‌ را داراست، بهره‌مندی‌ از محضر پدر و جد بزرگوار موجب‌ شد که‌ آن‌ حضرت‌ با استعداد ذاتی‌ و شم‌ علمی‌ و ذکاوت‌ بسیار، به‌ حد کمال‌ علم‌ و ادب‌ برسد و در عصر خود بزرگ‌ترین‌ قهرمان‌ علم‌ و دانش‌ شود.

پس‌ از درگذشت‌ پدر بزرگوارش‌ و در مدت 34 سال "مکتب‌ جعفری‌" را پایه‌ریزی‌ فرمود و موجب‌ بازسازی‌ و زنده‌ نگهداشتن‌ شریعت‌ محمدی‌ (ص‌) شد.

زندگی‌ پر بار امام‌ جعفر صادق‌ (ع‌) مصادف‌ بود با خلافت‌ پنج‌ نفر از بنی‌ امیه‌ (هشام‌ بن‌ عبدالملک‌ - ولید بن‌ یزید - یزید بن‌ ولید - ابراهیم‌ بن‌ ولید - مروان‌ حمار) که‌ هر یک‌ به‌ نحوی‌ موجب‌ات تالم‌ و تاثر و کدورت‌ روح‌ بلند امام‌ معصوم‌ (ع‌) را فراهم‌ می‌کرده‌اند و دو نفر از خلفای‌ عباسی‌ (سفاح‌ و منصور) نیز در زمان‌ امام‌ (ع‌) مسند خلافت‌ را تصاحب‌ کردند و نشان‌ دادند که‌ در بیداد و ستم‌ بر امویان‌ پیشی‌ گرفته‌اند؛ چنانکه‌ امام‌ صادق‌ (ع‌) در 10 سال‌ آخر عمر شریفش‌ در ناامنی‌ و ناراحتی‌ بیشتری‌ به سر می‌برد.

عصر امام‌ صادق‌ (ع‌)

در میان امامان معصوم (ع) برای هیچکدام همانند امام صادق (ع) فرصت و شرایط مساعدی پیش نیامد تا بتوانند در سطح وسیع به انقلاب فرهنگی بپردازند و با تشریح فرهنگ غنی و پرمایه اسلام، بر گسترش این دین آسمانی بیفزایند ولی برای امام صادق (ع) این فرصت، در گیر و دار کشمکش‌ها و رو در رویی بنی‌امیه و بنی‌عباس و جنگ قدرت به دست آمد. آن بزرگمرد علم و عمل از این فرصت استفاده کامل کرد و اسلام و فقه آن را از دیدگاه ائمه اهل بیت (ع) معرفی کرد و با تربیت شاگردان بسیار و برجسته، حیات تازه‌ای به اسلام و مسلمین بخشید و فرهنگ ناب تشیع را که از متن اسلام محمدی و علوی نشات گرفته بود به جهانیان عرضه کرد.

امام صادق (ع) به عنوان رییس مذهب جعفری حوزه علمیه اسلامی در سطح عمیق و وسیع تشکیل داده بود و علوم اسلامی را تدریس می‌کرد. در این حوزه، چهار هزار نفر به فراگیری علوم آل محمد (ص) می‌پرداختند و حضرت در این زمان، اسلام اصیل را از زیر حجاب تیره و تار اسلام بنی‌امیه و بنی‌عباس آشکار می‌ساخت.

عصر امام‌ صادق‌ (ع‌) یکی‌ از طوفانی‌ترین‌ ادوار تاریخ‌ اسلام‌ است‌ که‌ از یک‌ سو اغتشاش‌ها و انقلاب‌های‌ پیاپی‌ گروه‌های‌ مختلف‌، به ویژه‌ از طرف‌ خونخواهان‌ امام‌ حسین‌ (ع‌) رخ‌ می‌داد که‌ انقلاب‌ "ابو سلمه‌" در کوفه‌ و "ابو مسلم‌" در خراسان‌ و ایران‌ از مهم‌ترین‌ آنها بوده‌ است‌. همین‌ انقلاب‌ سرانجام‌ حکومت‌ شوم‌ بنی‌‌امیه‌ را برانداخت‌ و مردم‌ را از یوغ‌ ستم‌ و بیدادشان‌ رها ساخت‌.

از دیگر سو عصر آن‌ حضرت‌، عصر برخورد مکتب‌ها و ایدئولوژی‌ها و عصر تضاد افکار فلسفی‌ و کلامی‌ مختلف‌ بود که‌ از برخورد ملت‌های‌ اسلام‌ با مردم‌ کشورهای‌ فتح‌ شده‌ و نیز روابط مراکز اسلامی‌ با دنیای‌ خارج‌، به‌ وجود آمد و در مسلمانان‌ نیز شور و هیجانی‌ برای‌ فهمیدن‌ و پژوهش‌ پدید آورد. اینجا بود که‌ امام‌ (ع‌) دشواری‌ فراوان‌ در پیش‌ و مسئولیت‌ عظیم‌ بر دوش‌ داشت‌. پیشوای‌ ششم‌ در گیر و دار چنین‌ بحرانی‌ باید از یک‌ سو به‌ فکر نجات‌ افکار توده‌ مسلمان‌ از الحاد و بی‌دینی‌ و کفر می‌بود و از سوی دیگر مانع‌ انحراف‌ اصول‌ و معارف‌ اسلامی‌ از مسیر راستین‌ می‌شد و از توجیهات‌ غلط و وارونه‌ دستورات‌ دین‌ به‌ وسیله‌ خلفای‌ وقت‌ جلوگیری‌ می‌کرد.

ریاست مذهب جعفری

در چنین شرایط و اوضاعی تاسیس‌ مکتب‌ فکری‌ و نوسازی‌ و احیاگری‌ تعلیمات‌ اسلامی‌ سبب‌ شد که‌ امام‌ صادق‌ (ع‌) به‌ عنوان‌ رییس‌ مذهب‌ جعفری‌ (تشیع‌) مشهور شود؛ بنابراین طولی‌ نکشید که‌ بنی‌‌عباس‌ پس‌ از تحکیم‌ پایه‌های‌ حکومت‌ و نفوذ خود، همان‌ شیوه‌ ستم‌ و فشار بنی‌‌امیه‌ را در پیش‌ گرفتند و حتی‌ از آنان‌ هم‌ گوی‌ سبقت‌ را ربودند. امام‌ صادق‌ (ع‌) که‌ همواره‌ مبارزی‌ نستوه‌ و خستگی‌ناپذیر و یک انقلابی بنیادی‌ در میدان‌ فکر و عمل‌ بود، کاری‌ که‌ امام‌ حسین‌ (ع‌) به‌ صورت‌ قیام‌ خونین‌ کرد، وی‌ در لباس‌ تدریس‌ و تاسیس‌ مکتب‌ و انسان‌‌سازی‌ انجام‌ داد و جهادی‌ راستین‌ کرد.

عصر طلایی‌ دانش‌ و ترویج‌ احکام‌

اختلافات‌ سیاسی‌ بین‌ امویان‌ و عباسیان‌ و تقسیم‌ شدن‌ اسلام‌ به‌ فرقه‌های‌ مختلف‌ و ظهور عقاید مادی‌ و نفوذ فلسفه‌ یونان‌ در کشورهای‌ اسلامی‌، موجب‌ پیدایش‌ یک‌ نهضت‌ علمی‌ شد؛ نهضتی‌ که‌ پایه‌های‌ آن‌ بر حقایق‌ مسلم‌ استوار بود. چنین‌ نهضتی‌ لازم‌ بود تا هم‌ حقایق‌ دینی‌ را از میان‌ خرافات‌ و موهومات‌ و احادیث‌ جعلی‌ بیرون‌ کشد و هم‌ در برابر زندیق‌ها و مادی‌ها با نیروی‌ منطق‌ و قدرت‌ استدلال‌ مقاومت‌ کند و آرای‌ سست‌ آنها را محکوم‌ سازد. گفت‌وگوهای‌ علمی‌ و مناظ‌رات‌ آن‌ حضرت‌ با افراد دهری‌ و مادی‌ مانند "ابن‌ ابی‌ العوجاء" و "ابو شاکر دیصانی‌" و حتی‌ "ابن‌ مقفع‌" معروف‌ است‌.

به‌ وجود آمدن‌ چنین‌ نهضت‌ علمی‌ در محیط آشفته‌ و تاریک‌ آن‌ عصر، کار هر کسی‌ نبود. فقط کسی‌ شایسته‌ این‌ مقام‌ بزرگ‌ بود که‌ ماموریت‌ الهی‌ داشته‌ باشد و از جانب‌ خداوند پشتیبانی‌ شود تا بتواند به‌ نیروی‌ الهام‌ و پاکی‌ نفس‌ و تقوا وجود خود را به‌ مبدأ غیب‌ ارتباط دهد و حقایق‌ علمی‌ را از دریای‌ بیکران‌ علم‌ الهی‌ به‌ دست‌ آورد و در دسترس‌ گوهرشناسان‌ حقیقت‌ قرار دهد.

تنها وجود گرامی‌ حضرت‌ صادق‌ (ع‌) می‌توانست‌ چنین‌ مقامی‌ داشته‌ باشد. تنها امام‌ صادق‌ (ع‌) بود که‌ با کناره‌گیری‌ از سیاست‌ و جنجال‌های‌ سیاسی‌ از آغاز امامت‌ در زمینه نشر معارف‌ اسلام‌ و گسترش‌ قوانین‌ و احادیث‌ راستین‌ دین‌ مبین‌ و تبلیغ‌ احکام‌ و تعلیم‌ و تربیت‌ مسلمانان‌ کمر همت‌ بست‌.

زمان‌ امام‌ صادق‌ (ع‌) در حقیقت‌ عصر طلایی‌ دانش‌ و ترویج‌ احکام‌ و تربیت‌ شاگردانی‌ بود که‌ هر یک‌ مشعل‌ نورانی‌ علم‌ را به‌ گوشه‌ و کنار بردند و در "خودشناسی‌" و "خداشناسی‌" مانند استاد بزرگ‌ و امام‌ بزرگوار خود در جهت هدایت‌ مردم‌ گام برداشتند.

در همین‌ دوران‌ درخشان‌، در برابر فلسفه‌ یونان‌ کلام‌ و حکمت‌ اسلامی‌ رشد کرد و فلاسفه‌ و حکمای‌ بزرگی‌ در اسلام‌ پرورش‌ یافتند.

همزمان‌ با نهضت‌ علمی‌ و پیشرفت‌ دانش‌ به وسیله‌ حضرت‌ صادق‌ (ع‌) در مدینه‌، منصور خلیفه‌ عباسی‌ از راه‌ کینه‌ و حسد به‌ فکر ایجاد مکتب‌ دیگری‌ افتاد که‌ هم‌ بتواند در برابر مکتب‌ جعفری‌ استقلال‌ علمی‌ داشته‌ باشد و هم‌ مردم‌ را سرگرم‌ کند و از خوشه‌چینی‌ از محضر امام‌ (ع‌) بازدارد.

امام‌ صادق‌ (ع‌) مسائل‌ فقهی‌ و علمی‌ و کلامی‌ را که‌ پراکنده‌ بود، به‌ صورت‌ منظم‌ درآورد و در هر رشته‌ از علوم‌ و فنون‌ شاگردان‌ زیادی‌ تربیت‌ فرمود که‌ باعث‌ گسترش‌ معارف‌ اسلامی‌ در جهان‌ شدند. دانش‌گستری‌ امام‌ (ع‌) در رشته‌های‌ مختلف‌ فقه‌، فلسفه‌ و کلام‌، علوم‌ طبیعی‌ و ... آغاز شد. فقه‌ جعفری‌ همان‌ فقه‌ محمدی‌ یا دستورهای‌ دینی‌ است‌ که‌ از سوی‌ خدا به‌ پیغمبر بزرگوارش‌ از طریق‌ قرآن‌ و وحی‌ رسیده‌ است‌. بر خلاف‌ سایر فرقه‌ها که‌ بر مبنای‌ عقیده‌ و رای‌ و نظر خود مطالبی‌ را کم‌ یا زیاد می‌کردند، فقه‌ جعفری‌ توضیح‌ و بیان‌ همان‌ اصول‌ و فروعی‌ بود که‌ در مکتب‌ اسلام‌ از آغاز مطرح‌ بوده‌ است‌. ابو حنیفه‌ رییس‌ فرقه‌ حنفی‌ درباره‌ امام‌ صادق‌ (ع‌) گفت‌: «من‌ فقیه‌تر از جعفر صادق‌ کسی‌ را ندیده‌ام‌ و نمی‌شناسم‌.» در رشته‌ فلسفه‌ و حکمت‌ حضرت‌ صادق‌ (ع‌) همیشه‌ با اصحاب‌ و حتی‌ کسانی‌ که‌ از دین‌ و اعتقاد به‌ خدا دور بودند مناظ‌راتی‌ داشته‌ است‌. کلمات‌ و آثار و احادیث‌ زیادی‌ از حضرت‌ صادق‌ (ع‌) نقل‌ شده‌ است‌.

خلق‌ و خوی‌ حضرت‌ صادق‌ (ع‌)

حضرت‌ صادق‌ (ع‌) مانند پدران‌ بزرگوار خود در کلیه‌ صفات‌ نیکو و سجایای‌ اخلاقی‌ سرآمد روزگار بود. آن حضرت دارای‌ قلبی‌ روشن‌ به‌ نور الهی‌ و در احسان‌ و انفاق‌ به‌ نیازمندان‌ مانند اجداد خود بود. دارای‌ حکمت‌ و علم‌ وسیع‌ و نفوذ کلام‌ و قدرت‌ بیان‌ بود. با کمال‌ تواضع‌ و در عین‌ حال‌ با نهایت‌ مناعت‌ طبع‌ کارهای‌ خود را شخصا انجام‌ می‌داد و در برابر آفتاب‌ سوزان‌ حجاز بیل‌ به‌ دست‌ می‌گرفت و در مزرعه‌ خود کشاورزی‌ می‌کرد و می‌فرمود: «اگر در این‌ حال‌ پروردگار خود را ملاقات‌ کنم‌ خوشوقت‌ خواهم‌ بود زیرا به‌ کد یمین‌ و عرق‌ جبین‌ آذوقه‌ و معیشت‌ خود و خانواده‌ام‌ را تامین‌ می‌کنم.»

غروب ششمین خورشید آسمان امامت براثر عناد و ...

حضرت‌ صادق‌ (ع‌) بر اثر توطئه‌های‌ منصور عباسی‌ در سال‌ 148 هجری‌ به شهادت رسید. حضرت‌ امام‌ صادق‌ (ع‌) هفت‌ پسر و سه‌ دختر داشت‌. پس‌ از حضرت‌ صادق‌ (ع‌) مقام‌ امامت‌ بنا به‌ امر خدا به‌ امام‌ موسی‌ کاظ‌م‌ (ع‌) منتقل‌ شد.

صادق آل محمد (ص) که هنوز هم عطش دانش‏اندوزی راهیان عشق، با کلام آن امام همام سیراب می‏شود در 25 شوال خاموشی گرفت و در قبرستان بقیع در کنار پدر و جد و عموى خود امام مجتبى(ع) به خاک سپرده شد.