عید غدیر؛ عید آل محمد(ع)
روز عید غدیر ، عید آل محمد(ع) و روز قبولى اعمال شیعیان و روز برطرف شدن غم از چهره ایشان است.
از میان ایام ماه ذی‌الحجه افضل از همه روز هجدهم یعنی روزی است که حضرت محمد(ص) امیرالمؤمنین(ع) را به عنوان خلیفه و وصی و برادر خود معرفی فرمودند.
ارزش و فضیلت روز غدیر
روز عید غدیر و عید الله الأکبر و عید آل محمد(ع) و عظیم‌ترین اعیاد است و مبعوث نفرموده حق تعالى پیغمبرى را مگر آن که عید کرده است این روز را و حرمت آن را دانسته است و نامش در آسمان روز عهد معهود است و نامش در زمین روز میثاق مأخوذ و جمع مشهود است.
روز عید غدیر روز نزول آیه اکمال دین با ولایت است که خداوند فرموده: «الْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دِینَکُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتِی وَرَضِیتُ لَکُمُ الإِسْلاَمَ دِینًا فَمَنِ اضْطُرَّ فِی مَخْمَصَهٍ غَیْرَ مُتَجَانِفٍ لِّإِثْمٍ فَإِنَّ اللّهَ غَفُورٌ رَّحِیمٌ؛ امروز دین شما را برایتان کامل و نعمت خود را بر شما تمام گردانیدم و اسلام را براى شما به عنوان آیینى برگزیدم». (سوره مائده، آیه ۳(
نزول آیه شرط ابلاغ رسالت «یَا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنزِلَ إِلَیْکَ مِن رَّبِّکَ وَ إِن لَّمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ وَ اللّهُ یَعْصِمُکَ مِنَ النَّاسِ إِنَّ اللّهَ لاَ یَهْدِی الْقَوْمَ الْکَافِرِینَ؛ اى پیامبر آن چه از جانب پروردگارت به سوى تو نازل شده ابلاغ کن و اگر نکنى پیامش را نرسانده‌اى و خدا تو را از گزند مردم نگاه مى‌دارد، آرى خدا گروه کافران را هدایت نمى‌کند.» (سوره مائده آیه ۶۷(
روایت است که از حضرت صادق(ع) پرسیدند: «آیا مسلمانان را عیدى هست غیر از جمعه، اضحى و فطر؟» فرمود: «بلى عیدى هست که از همه حرمتش بیشتر است.» راوى گفت: «کدام عید است؟» فرمود: «آن روزى است که حضرت رسول(ص) امیرالمؤمنین(ع) را به خلافت خود نصب کرد و فرمود: که هر که من مولى و آقاى اویم، پس على مولى و آقا و پیشواى او است و آن روز هجدهم ذى‌الحجه است.» راوى گفت: «در آن روز چه کار باید کرد؟» فرمود: «باید روزه بدارید، عبادت کنید و محمد(ص) و آل‌محمد(ع) را یاد کنید و بر ایشان صلوات بفرستید و وصیت کرد، رسول‌خدا(ص)، امیرالمؤمنین (ع) را که این روز را عید گرداند و هر پیغمبرى وصى خود را وصیت مى‌کرد که این روز را عید گردانند.»
در حدیث ابن ابى نصر بزنطى است از حضرت رضا(ع) که فرمود: «اى پسر ابى نصر هر کجا که باشى سعى کن که روز غدیر نزد قبر مطهر حضرت امیرالمؤمنین(ع)، حاضر شوى، به‌درستى که خدا در این روز مى‌آمرزد، از هر مرد مؤمن و زن مؤمنه گناه شصت ساله ایشان را و در این روز آزاد مى‌کند از آتش جهنم، دو برابر آنچه آزاد کرده است، در ماه رمضان، شب قدر، شب فطر و یک درهم که در این روز به برادران مؤمن بدهى، برابر است با هزار درهم که در اوقات دیگر بدهى و احسان کن در این روز به برادران مؤمن خود و شاد گردان هر مرد مؤمن و زن مؤمنه را به خدا قسم که اگر مردم فضیلت این روز را بدانند، چنان که باید هر آینه هر روز ده مرتبه ملائکه با ایشان مصافحه کنند.»
اعمال روز عید غدیر
اعمالی برای این عید بزرگ وارد شده که از آن می‌توان به گرفتن روزه اشاره کرد. منقول است که روزه در روز عید غدیر کفاره شصت سال گناه و برابر با روزه عمر دنیا و معادل با صد حج و صد عمره است. از دیگر اعمال این روز شریف غسل است همچنین زیارت حضرت امیرالمؤمنین(ع) در این روز وارد شده که سزاوار است، انسان هر کجا باشد سعى کند خود را به قبر مطهر آن حضرت برساند و از براى آن جناب در این روز سه زیارت مخصوصه نقل شده که یکى از آن‌ها زیارت معروف به امین‌الله است که از نزدیک و دور خوانده مى‌شود و آن از زیارات جامعه مطلقه است.
ثواب خواندن نماز بیعت
نماز بیعت دو رکعت است، در رکعت اول بعد از حمد، سوره قدر و در دوم سوره توحید بخواند و به سجده رود و صد مرتبه شکر خدا کند، پس سر از سجده بردارد و بخواند: «اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِأَنَّ لَکَ الْحَمْدَ وَحْدَکَ لا شَرِیکَ لَکَ»، پس باز به سجده رود و صد مرتبه «الْحَمْدُ لِلَّهِ» و صد مرتبه «شُکْراً لِلَّهِ» بگوید و روایت شده که هرکه این عمل را بجا آورد، ثواب کسى داشته باشد که در روز عید غدیر نزد حضرت رسول خدا(ص) حاضر شده باشد و با آن حضرت بر ولایت بیعت کرده باشد و بهتر آن که این نماز را نزدیک به غروب گزارد که حضرت رسول(ص) در آن ساعت امیرالمؤمنین(ع) را در غدیر خم به امامت و خلافت براى مردم نصب فرمود.»
دعاهای توصیه شده در روز غدیر
دعای ندبه و دعایی را که سیّد بن طاوس از شیخ مفید رحمهما الله نقل کرده بخواند: «اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ نَبِیِّکَ وَ عَلِیٍّ وَلِیِّکَ». تهنیت به ولایت چون مؤمنى را ملاقات کند، این تهنیت را بگوید: «الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی جَعَلَنَا مِنَ الْمُتَمَسِّکِینَ بِوِلَایَهِ أَمِیرِالْمُؤْمِنِینَ وَ الْأَئِمَّهِ عَلَیْهِمُ السَّلَامُ» و نیز بخواند: «الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی أَکْرَمَنَا بِهَذَا الْیَوْمِ وَ جَعَلَنَا مِنَ الْمُوفِینَ بِعَهْدِهِ إِلَیْنَا وَ مِیثَاقِهِ الَّذِی وَاثَقَنَا بِهِ مِنْ وِلَایَهِ وُلَاهِ أَمْرِهِ وَ الْقُوَّامِ بِقِسْطِهِ وَ لَمْ یَجْعَلْنَا مِنَ الْجَاحِدِینَ وَ الْمُکَذِّبِینَ بِیَوْمِ الدِّینِ.»
همچنین صد مرتبه بگوید: «الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی جَعَلَ کَمَالَ دِینِهِ وَ تَمَامَ نِعْمَتِهِ بِوِلَایَهِ أَمِیرِالْمُؤْمِنِینَ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ (ع)»، در این روز بسیار ذکر شریف صلوات را به زبان و به دل بگوید: «اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّل فَرَجَهُم.»
در خطبه حضرت امیرالمؤمنین(ع) است که هرکس در روز غدیر مؤمن روزه دار را در شب، وقت افطارش افطار دهد، مثل آن است که ده فئام را افطار داده باشد. شخصى برخاست عرض کرد: «یا امیرالمؤمنین(ع) فئام چیست؟» فرمود: «صد هزار پیغمبر و صدیق و شهید». این روز، روز قبولى اعمال شیعیان و روز برطرف شدن غم‌هاى ایشان است.
وقایع روز عید غدیر
روزى است که خداوند آتش را بر ابراهیم خلیل(ع) سرد و سلامت کرده است. روزى است که حضرت موسى(ع) بر ساحران غلبه کرده است. روزى است که حضرت موسى(ع)، یوشع بن نون را وصى خود گردانیده است. روزى است که حضرت سلیمان(ع) رعیت خود را بر استخلاف آصف بن برخیا اشهاد کرده است. روزى است که حضرت عیسى(ع) شمعون الصفا را وصى خود قرار داده است. روزى است که جناب رسول‌خدا(ص) ما بین اصحاب خود برادرى افکنده و لهذا شایسته است در این روز عقد اخوت با اخوان مؤمنین و کیفیت آن به نحوى که شیخ ما در مستدرک وسائل از کتاب زاد الفردوس نقل فرموده چنین است که: بگذارد دست راست خود را بر دست راست برادر مؤمن خود و بگوید : وَاخَیْتُکَ فِی اللَّهِ وَ صَافَیْتُکَ فِی اللَّهِ وَ صَافَحْتُکَ فِی اللَّهِ ...»
منبع: مفاتیح الجنان، فصل ششم: اعمال ماه ذی‌الحجه
