کارگاه آموزشی «اعتبارسنجی منابع حدیثی فریقین» در قم برگزار شد

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی حج، کارگاه آموزشی «اعتبارسنجی منابع حدیثی فریقین» با سخنرانی حجت‌الاسلام والمسلمین سیدکاظم طباطبائی و حضور پژوهشگران پژوهشکده حج و زیارت روز دوشنبه (۲۴ آبان ماه)  در این پژوهشکده برگزار شد.

در ابتدای این جلسه که در فضای مجازی نیز پخش شد دبیر جلسه به اهداف این کارگاه ، ضرورت آشنایی محققین با رتبه‌بندی منابع روایی و مشخص شدن درجه اعتبار هر یک از کتب روایی در استناد دهی به این منابع اشاره کرد و در ادامه حجت الاسلام والمسلمین طباطبایی به ارائه بحث پرداخت.

وی منابع معرفتی اسلام را  کتاب ، سنت و عقل بیان کرد و اجماع را در صورتی که کشف از سنت کند معتبر برشمرد.

وی تعریف سنت را عبارت از «ما صدر عن النبی» دانست و در توضیح این مطلب افزود: در زمان حضور معصوم(ع) چون مردم به معصوم دسترسی داشتند سنت پیامبر (ص) را می دیدند و حجت بر آنها تمام بود و به آن عمل می کردند. اما در زمان ما که دسترسی به معصوم ممکن نیست به حکایت سنت دسترسی داریم که از آن تعبیر به « حدیث » می کنیم.

وی با بیان اینکه حدیث، سنت پیامبر را برای ما حکایت می کند، گفت: این احادیث به وسیله بزرگان و اصحاب معصومین (ع) جمع آوری و به عنوان منابع روایی در اختیار ما قرار گرفته است. جمع‌آوری روایات از عصر معصومین (ع) رواج داشته و اصحاب ائمه آثار روائی بسیاری داشته اند.

حجت‌الاسلام طباطبایی، ملاک‌های اعتبار حدیث را منبع حدیث، سند حدیث، محتوای حدیث و قرائن بیرونی دال بر صحت حدیث بیان کرد و برای اعتبار منبع تا بیست ملاک را قابل شناسائی دانست و به دو ملاک آن در این جلسه اشاره کرد.

وی افزود: این دو ملاک عبارتند از:

۱. صحت انتساب کتاب به مولف؛ انتساب کتاب به مولف باید اثبات شود. اگر انتساب کتابی به مولف قابل اثبات نباشد اعتبار آن اثر کم خواهد شد. مثلا کتاب تفسیر منسوب به امام حسن عسکری (ع) قابل اثبات نیست بلکه عدم انتساب آن قابل اثبات است از این جهت اگر چه از نظر زمانی تقدم دارد ولی از نظر اعتبار ارزش و اعتبار پائینی دارد. همچنین در مورد کتاب مصباح الشریعه اثبات انتساب آن به امام صادق (ع) مشکل است.

۲. شخصیت علمی مولف؛ دومین ملاک اعتبار منبع، شخصیت علمی مولف است. شخصیت علمی شیخ صدوق در حدی است که « کتاب من لایحضره الفقیه » را دارای اعتبار بالائی کرده است حتی اگر روایات آن دارای سند نباشد. شیخ صدوق در مقدمه کتاب می نویسد" من روایات این کتاب را از منابع مشهور اصحاب نقل می کنم و طبق آنها فتوا می دهم و حجت بین من و خدای من است".