حج دارای ابعاد مختلف تربیتی،سیاسی و اجتماعی است/ باید به دنبال احیای حج واقعی ابراهیمی باشیم

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی حج، حجت‌الاسلام والمسلمین سید عبدالفتاح نواب نماینده ولی فقیه در امور حج و زیارت و سرپرست حجاج ایرانی بمناسبت آغاز هفته حج در سخنرانی پیش از خطبه های نمازجمعه این هفته تهران به تبیین فلسفه‌ی اصلی حج ابراهیمی پرداخت. 

حجت‌الاسلام والمسلمین سید عبدالفتاح نواب با اشاره به اینکه حضرت امام خمینی(ره) فرموده‌اند:«حج تجلی و تکرار همه صحنه‌های عشق‌آفرین زندگی یک انسان و یک جامعه متکامل در دنیاست»، گفت: ما اگر به مهندسی خدای بزرگ در منظومه بندگی نگاه کنیم می‌بینیم خداوند در این نظام بندگی یک سری عبادات قرارداده است که هرکدام شرایط وچارچوب خاص خود دارد. برخی از عبادات مانند نماز شبانه‌روزی است. برخی دیگر مانند نماز جمعه هفتگی و برخی دیگر مثل روزه و نماز عید فطر و قربان ماهانه و یا سالانه است. همچنین خمس و زکات مال جزء عبادات سالانه است اما انجام عمل واجب حج برای یک بار درعمر است تا انسان با این سفر برای تمام عمر توشه ذخیره کند.

وی افزود: در قرون متمادی عمل حج از آنچه که خداوند متعال واجب کرده‌ بود و حضرت ابراهیم (ع) به‌جای آورد به مرور فاصله گرفت. به گونه‌ای که برخی حج را برای  تفریح به‌جا می‌آوردند و بخاطرهمین حضرت امام امت فرمودند: ویژگی حج ابراهیمی باید احیاء شود.

حجت‌الاسلام والمسلمین نواب درتبیین فلسفه‌ی حج ابراهیمی پرداخت، گفت: سه محور« تسلیم خدا بودن»، «مبارزه با شرک در انواع آن» و «اصلاح خود و جامعه» جان‌مایه‌ی حج ابراهیمی است.

وی گفت: نخستین هدف اصلی حج «تسلیم کامل در برابر خدا بودن» است. یعنی حاجی باید به این درس جناب ابراهیم اقتدا کند. حضرت ابراهیم در پیشگاه خدا عرض می‌کند خدایا من و اسماعیل را تسلیم خود قرار بده و فرزندان من هم تماما تسلیم تو باشند نه آنکه تسلیم نظرات خود شوند. نمونه این تسلیم محض بودن در خواب جناب ابراهیم است که علیرغم سالها دوری ازهم، پدر به حضرت اسماعیل گفت ای فرزندم در خواب دیدم تو را سر می‌برم. ابراهیم نظر فرزند را خواست تا او با انتخاب خود بالاترین ارزش تسلیم‌شدن را نشان دهد. اسماعیل هم در نهایت تعبد بدون درنگ گفت دستور خدا را انجام بده. این پدر و پسر در این امتحان الهی سربلند بیرون آمدند و اجر این احسان را هم از خدا گرفتند لذا امام راحل چنین الگوئی را برای حج واقعی لازم می‌دانستند.

امیرالحاج زائران ایرانی خاطرنشان کرد: خدای متعال در آیه شریفه می‌فرماید:«وَ إِنَّ مِنْ شِیعَتِهِ لَإِبْراهِیمَ إِذْ جاءَ رَبَّهُ بِقَلْبٍ سَلِیمٍ » حضرت نوح پیرو ابراهیم و قلب او بواسطه‌ی تسلیم الهی بودن پاک است. جان مایه‌ی حج ابراهیمی نیز تسلیم محض در برابر خداوند متعال است. در چنین شرایطی حاجی تردید نمی‌کند که چرا باید اعمال یا مناسک را اینگونه انجام دهد چون در تعبد محض دستور پروردگار است.

وی گفت: چنانچه انسان در حج براساس تعبد در مقابل خدا تربیت شود در تمام مراحل زندگی چنین خواهد بود مانند آنچه که در حالات امام خمینی هم آمده است که علیرغم آن جایگاه والای شخصیتی و رهبر جامعه بودن در مقابل نظر پزشکان تعبد کامل داشتند.

حجت‌الاسلام والمسلمین نواب در ادامه گفت: دومین جان‌مایه حرکت ابراهیمی مبارزه با پرستش غیر خداست. در روایات هم آمده است که حج دو گونه است. یکی حج برای خدا و یکی هم برای غیرخدا یعنی بندگان خدا. برخی ممکن است بخاطر اسم و شهرت و عنوان حاجی حج انجام دهند که پاداش حج او با همین مردم است و فردای قیامت به او خواهند گفت از همان مردم ثواب حج خود را بگیر. اما کسی که حج را برای خدا انجام دهد پاداش او با خداست و آموزه‌ی حج ابراهیمی کنارگذاشتن غیرخدا در اعمال است.« أَفَتَعْبُدُونَ مِن دُونِ اللَّهِ مَا لَا یَنفَعُکُمْ شَیْئًا وَلَا یَضُرُّکُمْ».

وی افزود: پیام بزرگ حضرت ابراهیم در شکستن بت‌ها این است که مردم بیدار شوند و بت‌ها و هرآنچه غیراز خداست را کنار بگذارند.

وی ادامه داد: شیطان همیشه در کمین انسان و مومنین قرار دارد. زمانی که حضرت اسماعیل تسلیم ابراهیم شد تا او دستور خدا را جاری کند در سه مرحله شیطان به اشکال مختلف سعی کرد او را وسوسه کند و از تصمیم خود منصرف سازد که هم اکنون این سه مرحله، در قالب جمرات سه‌گانه توسط حاجی‌ رمی می‌شود.

حجت الاسلام والسملین نواب خاطرنشان کرد: تعبیر حضرت امام خمینی(ره) در این زمینه بدین‌گونه است:« گردش به دور خانه خدا نشان دهنده این است که به غیر از خدا گِرد دیگری نگردید. و رَجْم عَقَبات، رجم شیاطین انس و جن است. شما با رجم با خدای خود عهد کنید تا شیاطین انس و ابرقدرتها را از کشورهای اسلامی عزیز برانید».

وی به سومین فلسفه‌ی سفر حج پرداخت و گفت: سومین جانمایه‌ی حج رشد و اصلاح اجتماعی است. اساس حج برای تقویت دین و رشد جامعه است. حضرت ابراهیم در قرآن کریم از خدا درخواست می‌کند که مناسک را به من یاد بده و گناهان ما را ببخش و فرزندان و نسل من نیاز به هادی به مربی دارند. این درخواست نشان‌دهنده این است که ماهم برای نسل خود باید دنبال هادی و راه خیر و صلاح باشیم. خداوند متعال هم درخواست جناب ابراهیم را مستجاب کرده و پیامبر مکرم اسلام حضرت محمد(ص)‌را از ذریه او مبعوث می کند. حضرت محمد هم فرموده‌اند:«من دعای مستجاب جناب ابراهیم هستم».

حجت‌الاسلام والمسلمین نواب در ادامه به تشریح ابعاد مختلف حج ابراهیمی پرداخت و گفت: حج ابراهیمی ابعاد مختلف فردی، اجتماعی و سیاسی است. امام راحل فرموده‌اند:    « حج بی روح و تحرک و قیام ، حج بی برائت ، حج بی وحدت ، و حجی که از آن هدم کفر و شرک بر نیاید ، حج نیست . حج، کانون معارف الهی است که از آن، محتوای سیاست اسلام را در تمامی زوایای زندگی باید جستجو کرد».

وی ادامه داد: از جمله ابعاد اجتماعی حج «شناخت مسلمانان از یکدیگر» است. «تحکیم و انسجام اسلامی»، «اهتمام به امور مسلمان »که مورد توجه پیامبر بود، «شور و مشورت در جهان اسلام برای آینده‌ی بهتر» و «امر به معروف و نهی از منکر» در این بعد قرار دارد.

نماینده ولی‌فقیه در امور حج و زیارت افزود: امام خمینی نیز درباره ابعاد اجتماعی و سیاسی حج این‌گونه می‌فرمایند:«از همه ابعاد آن مهجورتر و مورد غفلت تر بعد سیاسی این مناسک عظیم است که دست خیانتکاران برای مهجوریت آن بیشتر در کار بوده و هست و خواهد بود» . به اعتقاد امام خمینی یکی از اصلی‌ترین ابعاد سیاسی حج برگزاری مراسم برائت از مشرکین است و لازم است حجاج در انجام این فریضه از هرگونه ظلم و ستم برائت جویند. همچنین مصداق بارز آنانی‌ که کودک کشی می‌کنند و ظلم را گسترش می‌دهند استکبار جهانی یعنی آمریکا و رژیم صهیونیستی است. امام راحل با درایت کامل فرمودند حج بی‌برائت حج نیست چرا که دشمن دیگر از چنین حجی هراس ندارد.

وی در سخنان خود همچنین ضمن تبریک دهه کرامت سالگرد رحلت حضرت امام خمینی احیاگر حج ابراهیمی و همچنین شهدای قیام 15 خرداد را گرامی داشت.

گفتنی است هفته حج هرساله در آستانه‌ی تشرف حجاج از اول تا هفتم ذی‌القعده با برنامه‌های مختلف برگزار می‌شود. حجاج ایرانی هم امسال با برداشته شدن نسبی محدودیت‌های کرونائی از دهه سوم خرداد سفر خود را به سرزمین وحی آغاز خواهند کرد.