حج، نمایش اقتدار اسلامی برآمده از اجتماع مؤمنان

وَأَعِدّوا لَهُم مَا استَطَعتُم مِن قُوَّةٍ وَمِن رِباطِ الخَیلِ تُرهِبونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَعَدُوَّکُم (انفال، ۶۰).

هر نیرویی در قدرت دارید، برای مقابله با آنها (دشمنان‌) آماده سازید؛ و [همچنین] اسب‌های ورزیده [برای میدان نبرد] تا به وسیله آن دشمن خدا و دشمن خویش را بترسانید.

 خداوند در قرآن کریم امت اسلامى را به واسطه اسلام و آموزه‏هاى ارزشمندى که در اختیار دارد، امت برتر معرفى کرده و فرموده است: وَ لا تَهِنُوا وَ لا تَحْزَنُوا وَ أَنْتُمُ الْأَعْلَوْنَ إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِینَ؛ «هرگز سست نشوید و غمگین نگردید؛ و شما برترید، اگر ایمان داشته باشید» (آل‌عمران: 139).

در قرآن کریم، در ده‏ها آیه به ‏صورت مستقیم و غیرمستقیم به اموری که باعث اقتدار امت اسلامی می‌شود، توصیه می‌شود؛ چنان‌که وحدت عامل اقتدار و شوکت امت اسلامى، و تفرقه عامل ضعف و ناتوانى برشمرده می‌شود:

أَطِیعُوا اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ لا تَنازَعُوا فَتَفْشَلُوا وَ تَذْهَبَ رِیحُکُمْ.

از خدا و پیامبرش پیروى کنید و با یکدیگر نزاع نکنید که ناتوان مى‏شوید و شوکت و اقتدار شما مى‏‌رود. (انفال: 46)

 خداوند در آیه‌ای دیگر دستور به اعتصام به حبل‌الله و عدم تفرقه داده و وحدت را یکی از نعمت‌های خویش بیان کرده است:

وَ اعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمیعاً وَ لا تَفَرَّقُوا وَ اذْکُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَیْکُمْ إِذْ کُنْتُمْ أَعْداءً فَأَلَّفَ بَیْنَ قُلُوبِکُمْ فَأَصْبَحْتُمْ بِنِعْمَتِهِ إِخْواناً (آل‌عمران: 103).

 و همگی به ریسمان خدا (قرآن و اسلام و هرگونه وسیله وحدت) چنگ زنید و پراکنده نشوید و نعمت [بزرگ] خدا را بر خود به یاد آرید که چگونه دشمن یکدیگر بودید؛ و او میان دل‌های شما الفت ایجاد کرد و به برکت نعمت او برادر شدید.

 بر اساس این آیة شریفه، هر فردی افزون بر اینکه موظف است به قرآن و عترت، که بهترین حبل و دستاویز انسان‌هایند، تمسک جوید، باید با دیگران و در کنار آنان مسلمان باشد و با هم به ریسمان الهی اعتصام جویند. این هماهنگی دین همانا نعمت ویژة الهی است که نباید از آن غفلت کرد؛ چنان‌که نباید از خطر دشمنی و اختلاف، که همانند حرکت در لبه درة سقوط و گودال آتش است، غافل بود (جوادی آملی، صهبای حج ، ص 159 ، ).

خداوند در قرآن کریم فراخوان دعوت به حج را برای مشاهده منافع «امت اسلام» بیان فرموده است: وَ أَذِّنْ فِی النّاسِ بِالْحَجِّ یَأْتُوکَ رِجالاً... لِیَشْهَدُوا مَنافِعَ لَهُمْ...؛ «در میان مردم اعلام به حج کن تا سواره و پیاده به سوی تو آیند... تا منافع خود را مشاهده کنند» (حج: 27ـ28).

یکی از ارزشمندترین منافعی که در حج به دست می‌آید، اقتدار اسلامی مسلمانان است. مقام معظم رهبری در یکی از پیام‌های خود به کنگره حج می‌گویند:

موسم حج می‌تواند عظمت و تنوع اقتدار معنوی و انسانی دنیای اسلام را هر سال به‌ طور محسوس در برابر چشم مردمی از همه کشورهای مسلمان بگذارد و ارتباط و شناسایی و تبادل نظر را در میان برگزیدگان هر ملت برقرار سازد. در حج، همه ملت‌ها می‌توانند خبرهای حقیقی از حال برادران را به ‌دست آورند و حجاب تبلیغات خصمانة دشمنان جهان اسلامی را درنوردند و با بهره‌گیری از فضای معنوی بیت‌الله‌الحرام خود را برای حرکتی هماهنگ و مخلصانه در راه بازگشت به حاکمیت اسلام و کسب عزت و استقلال و تلاش برای تحولی اساسی در کشورهای خود آماده سازند (، خامنه ای، 1388، ج2، پیام به حجاج بیت‌الله‌الحرام، 23/12/1378).

ازاین‌رو باید اقتدار اسلامی را یکی از محورهای گفت‌وگوهای مسلمانان در حج قرار داد و به عواملی که باعث اقتدار امت اسلامی می‌شود، بیشتر توجه کرد و از عواملی که از اقتدار اسلامی مسلمانان می‌کاهد، پرهیز کرد.