اخلاق و آداب مصاحبت در سفر
یکی از مهمترین مسئولیت‌های اخلاقی حاجی، وظیفه شناسی او در رابطه با همسفرانی است که وی را در این سفر روحانی همراهی می‌کنند.
نظام تربیتی اسلام، با هر مناسبت و در هر ارتباطی، آداب و اخلاق و حقوقی را مقرر داشته است، از آن جمله، آداب مسافرت و حق همسفر است که فصلی از حقوق و اخلاق را تشکیل می‌دهد و معیار یک حاجی نمونه است. بدین ترتیب یکی از مهمترین مسئولیت‌های اخلاقی حاجی، وظیفه شناسی او در رابطه با همسفرانی است که وی را در این سفر روحانی همراهی می‌کنند که مواردی از آن را بر اساس روایات خاطر نشان می‌سازیم:
معارفه و شناسایی: از آداب معاشرت این است که هر گاه گروهی مصاحبت می‌کنند، در مرحله نخست از نام و نشان یکدیگر جویا شوند، معارفه کنند و انس بگیرند. اهمیت این امر تا بدانجاست که پیامبر خدا (ص) ترک آن را یکی از موارد جفا برشمرده‌اند.
«جعفر بن محمد (علیهما السلام) عن ابیه قال: قال رسول الله (ص): ثلاثه من الجفاء ان یصحب الرجل الرجل فلا یساله عن اسمه و کنیه...
و نیز رسول گرامی (ص) می‌فرماید: هر گاه یکی از شما برادر مسلمان خود را دوست می‌دارد، باید نام او و نام پدرش و نام قبیله و خانواده‌اش را از وی سوال کند که این حق واجب است و صدق اخوت به این است وگرنه دوستی جاهلانه‌ای خواهد بود.»
مفضل گوید: در سفری شرفیاب محضر امام صادق (ع) شدم. آن حضرت خطاب به من چنین فرمود: در این سفر چه کسی تو را همراهی می‌کرد؟ عرض کردم یکی از برادران مسلمانم. فرمود: او چه شد و کجاست؟ گفتم از لحظه‌ای که وارد شده‌ام از حال و مکان او خبر ندارم. حضرت فرمود: مگر نمی‌دانی که هر گاه کسی با مؤمن چهل قدم هم‌صحبت شود، خداوند در روز قیامت از وی به جهت رفتاری که با او داشته است، سوال و بازخواست خواهد کرد؟ «اما عملت ان من صحب مومنا اربعین خطوه ساله الله عنه یوم القیامه».
