مرقد حضرت محمد(ص) در مسجدالنبی + فیلم

رَوْضَةُ النَّبی، روضه مطهّره یا روضه شریفه جایی میان منبر و مرقد پیامبر(ص) در مسجد النبی است که در حدیث نبوی، بهشتی و بسیار مقدس خوانده شده است. در محدوده روضه مطهّر، سه مکان مقدس وجود دارد: مرقد رسول خدا(ص)، منبر و محراب.

آنچه پیش رو دارید، ویدیویی از مرقد پیامبر اکرم (ص) است که آقای محمدعلی دهقانی فیروزآبادی از کاروان 34002 شهرستان میبد استان یزد و خبرنگار افتخاری پایگاه اطلاع رسانی حج برای ما ارسال کرده اند.

مرقد پیامبر در کنار روضه النبی واقع است. روضه النبی در ناحیه جنوب شرقی (قبله گاه) مسجد قرار دارد، و حدّ فاصل میان منبر و مرقد پیامبر(ص) است و به نام «روضه مطهّره» و «روضه شریفه» هم شناخته می‌شود. بنابر روایات، این قسمت فضیلت بسیاری دارد و در حدیث رسول خدا(ص) روضه‌ای بهشتی معرفی شده است.

: «مَابَینَ بَیتِی وَ مِنْبَرِی رَوْضَةٌ مِنْ رِیاضِ الْجَنَّةِ؛  میان خانه و منبر من، باغی است از باغ‌های بهشت....»

این حدیث مورد اتفاق شیعه و سنی است; هرچند در تعریف محدوده روضه، اختلافاتی میان علما وجود دارد:

برخی، دیوار شرقی مسجد را که کنار قبر پیامبر(ص) است، حدّ شرقی روضه دانسته‌اند، اما در حدّ غربی، تنها نقطه منبر را حدّ آن می‌دانند و به این ترتیب، حدود روضه را به یک مثلثی، محدود می‌سازند که یک زاویه آن منبر و دو زاویه دیگر آن دیواره شرقی مسجد است.

برخی تمامی مسجدِ زمان پیامبر(ص) را روضه می‌دانند.

نظریه دیگر آن است که برابرِ دیوار شرقی مسجد، در کنار قبر پیامبر(ص)، در غرب نیز به همان عرض، از منبر به پایین به سمت شمال محدوده روضه است که بر آن اساس، روضه شامل یک مستطیل می‌شود. این تعریف، مشهورترین نظریه در میان اهل سنت است. ستون های این بخش بر اساس همین نظریه، متفاوت از سایر ستون هاست، به طوری که یک ردیف از ستون ها از قبر تا منبر کاملاً با رنگ ویژه‌ای، رنگ آمیزی شده است.

علمای شیعه درباره تعریف روضه بر این باورند که، روضه از دیوار محراب در جنوب که امروزه با نرده‌های فلزی مشخص است آغاز و در شمال، به چهارمین ستون منتهی می‌گردد; یعنی یک ستون علاوه بر آنچه اهل سنت می‌گویند و حد دوم آن در شرق داخل بیت پیامبر(ص) و بیت فاطمه زهرا(س) است و در سمت غرب برابر منبر شریف می‌باشد.

مکان های مقدس در روضه شریف

در محدوده روضه مطهّر، سه مکان مقدس وجود دارد: مرقد مطهّر رسول خدا(ص)، منبر و محراب.

حجره و مرقد رسول خدا(ص)

به هنگام تأسیس مسجد النبی، در کناره شرقی آن، حجره‌هایی برای زندگی پیامبر (ص) و همسرانش ساخته شد که تا حدود نود سال پس از رحلت آن حضرت نیز موجود بود. ابتدا حجره‌ای برای سوده، پس از آن عایشه و در امتداد آن، حجره‌ای برای حضرت فاطمه(س) بنا گردید. مورّخان نوشته‌اند که رسول خدا(ص) در همان حجره‌ای که وفات یافت، مدفون شد. بر اساس آنچه که اهل سنّت روایت کرده‌اند، این حجره، همان حجره عایشه بوده که حضرت در آن وفات یافت. احتمال دیگر نیز آن است که رحلت و دفن پیامبر در حجره‌ای در میان حجره عایشه و حجره حضرت فاطمه(س) بوده که آن حضرت برای استراحت در آنجا به‌سر می‌برده و اختصاص به هیچ یک از همسرانش نداشته است.

زمانی که پیامبر(ص) دفن شد و سپس ابوبکر و عمر را در کنار آن حضرت دفن کردند، به تدریج میان بخش متعلق به عایشه و این قسمت، پرده (و سپس در روزگار عمر دیوار کوتاهی) کشیده شد. این وضعیت تا زمان توسعه مسجد در عهد ولید، به همان شکل باقی بود. در آن زمان که قسمت شرقی مسجد توسعه یافت، مرقد در حالی که گرد آن یک پنج ضلعی کشیده شد، داخل در مسجد گردید. گفته‌اند انتخاب پنج ضلعی از آن روی بود که شبیه کعبه به صورت مربع نباشد. به علاوه کسانی که در پشت آن به سوی قبله نماز می‌خوانده‌اند، چون سمت مثلثی آن برابرشان بود، در واقع، عملا رو به قبر بودن، برای آنان صدق نمی‌کرد.

نخستین بار یکی از امرای اسماعیلی مصر با نام ابن ابی الهیجاء، پرده‌ای راکه سوره یس روی آن کتابت شده بود، روی مرقد پیامبر(ص) کشید و از آن زمان به بعد، پرده‌ای که روی آن آیات قرآن نوشته شده بود، روی مرقد مطهّر کشیده می‌شد.

در سال ۵۵۷، در اطراف مرقد، در زیر زمین، به دلیل احتمال نفوذ صلیبی‌ها که بنای حمله و نفوذ از طریق دریای سرخ را داشتند سُرب ریخته شد تا مانع از دسترسی آنان به قبر پیامبر(ص) شود. پس از آن در سال ۶۶۸ و ۶۹۴ توسط برخی از سلاطین مملوکی مقصوره‌های چوبی برای حجره شریفه ساخته شد.

تا این زمان، زائرانِ قبر پیامبر(ص) در فاصله یک و نیم متری قبر آن حضرت، در اطراف دیواره پنج ضلعی، که عمر بن عبدالعزیز در اطراف قبر کشیده بود، می‌ایستادند و زیارت می‌خواندند. جمال الدین اصفهانی، در اطراف حجره شریفه ضریح چوبی تا سقف کشید که در آتش سوزی سال ۶۵۴ سوخت. در همین آتش سوزی بود که سقف حجره شریفه نیز سقوط کرد. مستعصم، آخرین خلیفه عباسی گروهی را برای تعمیر فرستاد و آنان بی‌آنکه وارد حجره شریفه شوند، سقف را دوباره زدند.

در سال ۶۶۸ بَیبَرْس، دیواره مُشبّکی به صورت ضریح در اطراف این پنج ضلعی، به صورت مستطیل شکل کشید و خانه حضرت زهرا(س) نیز داخل آن قرار گرفت و محدوده‌ای تا محراب تهجّد را داخل این مقصوره کرد. از این زمان به بعد، دسترسی مردم به قبر دورتر شد، خانه حضرت زهرا(س) از مسجد به داخل این مقصوره افتاد و ستون مربعة القبر نیز از دسترس مردم خارج شد. علت نامگذاری آن به مُربّعة القبر، واقع شدن آن در زاویه شمال غربی ضریح قبر پیامبر(ص) است.

محدوده حجره طاهره، که مرقد منسوب به فاطمه زهرا(س) و خانه ایشان در داخل آن قرار دارد، ۲۴۰ متر (۱۶ متر طول و ۱۵ متر عرض) مساحت دارد که ضریحی مطلاّ در اطراف آن کشیده شده است.

برای ضریح چهار در ساخته شد; یکی در سمت جنوب، یعنی قبله که نامش «باب التوبه» بوده، دیگری در سمت غرب آن که «باب الوفود» بوده و در نزدیکی اسطوانة السریر قرار داشته، دیگری «باب فاطمه» در دیواره شرقی حجره قرار داشته و چهارم «باب تهجّد» که در سمت شمال است.

در روزگار سعودی، هیچ تغییری جز تعمیرات موقت در حجره شریفه انجام نشد و همچنان به همان صورت نخست باقی مانده است. با این حال، زائران امکان ورود به حجره و مرقد پیامبر را ندارند و فقط می توانند از حفره های کوچکی که روی دیوارهای فلزی ضریح مانند آن ایجاد شده است، مرقد را ببینند و از آنجا که روی مرقد، پارچه کشیده است، عملا امکان دیدن آن وجود ندارد.

علاوه بر همه اینها، ماموران سعودی بویژه در ایام حج تمتع و انبوه جمعیت، از زائران می خواهند با سرعت از این محل عبور کنند و در نتیجه، امکان مشاهده و زیارت آن برای مسلمانان وجود ندارد.