باب التوسل
باب التوسل: از درهای اصلی دیوار شمالی مسجد النبی هنگام گسترش حرم نبوی در دوران عثمانی که به درخواست داود پاشا شیخ الحرم و بزرگان مدینه و به دستور سلطان عبدالمجید عثمانی (حک: 1255-1277ق.) صورت گرفت، نخست مکتب‌خانه‌هایی در بیرون دیوار شمالی مسج
باب التوسل: از درهاي اصلي ديوار شمالي مسجد النبي
هنگام گسترش حرم نبوي در دوران عثماني كه به درخواست داود پاشا شيخ الحرم و بزرگان مدينه و به دستور سلطان عبدالمجيد عثماني (حك: 1255-1277ق.) صورت گرفت، نخست مكتب‌خانه‌هايي در بيرون ديوار شمالي مسجد ساخته شد.[1] سپس با طراحي مهندس رائف پاشا به سال 1267ق. دري در همين ديوار و ميان مكتب‌خانه‌ها به مسجد گشوده شد[2] كه باب التوسل نام گرفت.[3] اين در بعدها به باب عبدالمجيدي يا باب المجيدي شهرت يافت.[4]
در گسترش نخست دوران سعودي (1368-1375ق.) جاي اين در تغيير يافت و در ميان دو درِ شمالي تازه بنا شده، قرار گرفت. اما نام آن همچنان باب عبدالمجيدي يا باب المجيدي ماند.[5]
بر پايه برخي گزارش‌ها، يكي از دروازه‌هاي ورودي مدينه نيز به باب المجيدي معروف بوده است.[6] به در تعبيه شده در بخش ركن شامي از اركان كعبه نيز باب التوسل گفته مي‌شود.[7]
منابع
تاريخ معالم المدينة المنوره: احمد ياسين الخياري، به كوشش كردي، السعوديه، دار العلم، 1412ق؛ تاريخ و آثار اسلامي مكه مكرمه و مدينه منوره: اصغر قائدان، تهران، مشعر، 1386ش؛ تفسير العياشي: العياشي (م.320ق.)، قم، البعثه، 1421ق؛ جامع احاديث الشيعه: اسماعيل معزي، قم، المطبعة العلميه، 1399ق؛ الحج و العمرة في الكتاب و السنه: الري‌شهري، قم، دار الحديث، 1376ش؛ سفرنامه حجاز: محمد لبيب البتنوني، ترجمه: انصاري، تهران، مشعر، 1381؛ مدينه‌شناسي: سيد محمد باقر نجفي، 1364ش؛ مرآة الحرمين: ابراهيم رفعت پاشا (م.1353ق.)، قم، المطبعة العلميه، 1344ق؛ مسجد شريف نبوي: ناجي محمد حسن الانصاري، ترجمه: آيتي، تهران، مشعر، 1381ش؛ مكه و مدينه تصويري از توسعه و نوسازي: عبيدالله محمد امين كردي، ترجمه: صابري، مشعر، 1382ش.
محمود گودرزي
[1]. نك: مرآة الحرمين، ج1، ص477؛ مسجد شريف نبوي، ص149؛ مكه و مدينه، ص266.
[2]. مرآة الحرمين، ج1، ص448، 477-478؛ مدينه‌شناسي، ص114؛ مسجد شريف نبوي، ص151-152.
[3]. تاريخ معالم المدينه، ص64.
[4]. مدينه‌شناسي، ص114؛ تاريخ و آثار اسلامي، ص215.
[5]. تاريخ معالم المدينه، ص64؛ مدينه‌شناسي، ص114؛ مكه و مدينه، ص152.
[6]. سفرنامه حجاز، ص421.
[7]. تفسير عياشي، ج1، ص39؛ جامع احاديث الشيعه، ج10، ص62؛ الحج و العمره، ص81.