ارشاد الزائرین

اين كتاب درباره شهر مدينه و فضيلت‌هاي آن و معرفي مكان‌هاي متبرك اين شهر و آداب زيارت مسجدالنبي است و چنان‌كه از نام آن پيدا است، براي راهنمايي زائران مدينه نگاشته شده است.

ابوالحسن محمد بن محمد بن عبدالرحمن بكري صديقي، از متصوفان، مفسران و فقيهان شافعي در قاهره زاده شد. وي آثاري گوناگون[1] از جمله تحفة السالك لأشرف المسالك داردكه درباره حج است.[2]
مجلسي دوم از او به احترام ياد كرده و وي را از استادان زين الدين بن علي نام‌آور به شهيد ثاني (م.965ق.) دانسته و از چند تأليف او نام برده، اما از اين اثر ياد نكرده است.[3]

ارشاد الزائرين از كتاب‌هاي زيارتي است كه به تناسب، آگاهي‌هايي نيز از مكان‌ها و زيارتگاه‌هاي مدينه و مسجدالنبي و ويژگي‌ها و اشياي مربوط به آن به دست مي‌دهد. كتاب هفت فصل دارد و با مقدمه‌اي در فضيلت مدينه آغاز مي‌شود و با خاتمه‌اي درباره بقيع و فضيلت زيارت آن پايان مي‌يابد. عنوان‌هاي هفت فصل كتاب به ترتيب عبارتند از: آداب سفر زيارتي، فضيلت و استحباب زيارت و جواز نذر زيارت، توسل زائر به خدا، ويژگي‌هاي قبر شريف پيامبر و مسائلي در اين زمينه، آداب زيارت پيامبر، مسجدالنبي و روضه و منبر آن، ستون‌هاي مسجد و چاه‌هاي منسوب به پيامبر(ص) در مدينه.

از اين كتاب نسخه‌اي خطي در كتابخانه ملك فهد رياض يافت مي‌شود كه هنوز چاپ نشده است. كتابت اين نسخه كه 32 برگ دارد، به سال 928ق. پايان يافته است.[4]

منابع

بحار الانوار: المجلسي (م.1110ق.)، بيروت، دار احياء التراث العربي، 1403ق؛ المدينة المنورة في مئة مخطوط: مركز بحوث و دراسات المدينه، 1420ق؛ مرآة الكتب: علي بن موسي التبريزي، به كوشش الحائري، قم، مكتبة النجفي، 1414ق؛ معجم المؤلفين: عمر كحّاله، بيروت، دار احياء التراث العربي ـ مكتبة المثني؛ معجم ما الف عن الحج: عبدالعزيز بن راشد السنيدي، رياض، دار الملك عبدالعزيز، 1423ق؛ هدية العارفين: اسماعيل پاشا (م.1339ق.)، بيروت، دار احياء التراث العربي.

ابراهيم احمديان

 

---