اخبار مکه رازی

از اين كتاب اثري در دست نيست و منابع كتاب‌شناسي و تاريخ محلي از آن ياد نكرده‌اند. تنها سخاوي (م.902ق.) در فهرست مفصلش با عنوان «التواريخ المحليه»[1] كتابي با نام «مكه» به عبدالرحمن بن ابي‌‌حاتم نسبت داده است. او فقيه، متكلم، مفسر، رجال‌شناس و محدث شافعي بوده و در ري زاده شده و كتاب‌هاي مشهور الجرح و التعديل و تفسير القرآن العظيم[2] از آنِ او هستند.[3] سنيدي در معجم ما الّف عن مكه عنوان «اخبار مكه» را بر اين اثر نهاده است.[4]

ابن ابي‌‌حاتم به سال 240ق. در ري زاده شد و تحصيلات خود را نزد پدرش ابوحاتم رازي از دانشوران بزرگ آن روزگار[5] آغاز و به سرزمين‌هاي گوناگون اسلامي سفر كرد و نزد استاداني پرشمار دانش آموخت.[6] منابع با القاب حافظ، ناقد، شيخ ‌الاسلام‌ و ثقه،‌ از او به بزرگي ياد كرده‌اند.[7] شهرت او بيشتر در رجال‌شناسي است و كتاب الجرح و التعديل او از منابع مهم اين شاخه دانشي است. وفات او را به سال 327ق. دانسته‌اند.[8]

منابع

الاعلان بالتوبيخ: شمس الدين السخاوي (م.902ق.)، به كوشش فرانس روزنتال، بيروت، دار الكتب العلميه؛ تذكرة الحفّاظ: الذهبي (م.748ق.)، بيروت، دار احياء التراث العربي؛ دائرة المعارف بزرگ اسلامي: زير نظر بجنوردي، تهران، مركز دائرة المعارف بزرگ، 1372ش؛ سير اعلام النبلاء: الذهبي (م.748ق.)، به كوشش گروهي از محققان، بيروت، الرساله، 1413ق؛ طبقات الحفاظ: السيوطي (م.911ق.)، بيروت، دار الكتب العلميه، 1983م؛ لسان الميزان: ابن حجر العسقلاني (م.852ق.)، بيروت، اعلمي، 1390ق؛ معجم ما الف عن مكه: عبدالعزيز سنيدي، رياض، مكتبة الملك فهد، 1420ق.

ابراهيم احمديان

 

---