اینجا ابواء است؛ مزار آمنه(س)، مادر اشرف مخلوقات

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی حج، به جز مسجدالنبی و مسجدالحرام، زیارتگاه‌های بسیار زیادی در شهرهای بهشتی مدینه و مکه و اراضی اطراف آنها وجود دارد که زائر می‌تواند با عزیمت به سوی آنها، هم از طریق زیارت خود را به قرب پروردگار برساند و هم تاریخ پُراتفاق و پرالتهاب صدر اسلام را در ذهن مرور کند.

در سرزمین وحی؛ در استان‌های مکه و مدینه زیارتگاه‌هایی است که هر یک مزار بزرگ یا بزرگانی است که یا به نوعی ارتباط نسبی و سببی با پیامبر اسلام (ص) داشتند و سهیم در سختی‌های رسالتش بودند یا از صحابه و یاران او به شمار می‌رفتند و شیفته و حامی  پیامبر (ص) و اهل بیتش.

زیارت هر یک از آنها یعنی سیر در تاریخ پرفراز و نشیب و درعین حال باشکوه صدر اسلام؛ یعنی شروع راهی که به پیامبر(ص)؛ به اشرف مخلوقات زمین و آسمان ختم می‌شود؛ به پیامبر خاتم (ص) ...

مادری به وسعت آسمان در ابواء آرمیده است

در مسیر این زیارتگاه‌ها سفری کوتاه به «ابواء» خواهیم داشت؛ به سرزمینی که مادر عزیز و گرامی پیامبر (ص) در آن آرمیده است. اَبواء نام کوه و قریه‌ای بزرگ و اکنون شهری کوچک است که در جنوب مدینه و در 45 کیلومتری راه مدینه به مکه است که آمنه دختر وهب؛ مادر گرامی رسول خدا (ص) و همسر عبدالله‌بن‌عبدالمطلب و چند نفر از بزرگان و سادات در این محل مدفون شده‌اند.

در تاریخ اسلام آمده که وفات آمنه (س)؛ مادر پیامبر(ص) در این منطقه رخ داد. 

بنا بر روایات، زمانی که پیامبر (ص) کودکی خردسال بود مادر گرامی آن حضرت از عبدالمطلب اجازه گرفت پیامبر (ص) را نزد اقوام خود از قبیله بنی‌نجار که در مدینه ساکن بودند ببرد تا آنها نیز او را ببینند. سپس آن بانوی بزرگوار همراه "ام‌ایمن" و پیامبر (ص) راهی مدینه شدند و در منزل همسرشان عبدالله در مدینه - که قبلا وفات یافته و در همان محل دفن شده بود - سکونت گزیدند.

حضرت آمنه پس از اقامت یک ماهه خود در مدینه و دیدار با خویشان و بستگان عازم مکه شد و چون به ابواء رسید، به سختی مریض شد و در 30 سالگی فوت کرد و پیکر پاک آن بانوی گرانقدر در همان مکان به خاک سپرده شد. 

پس از آن "ام ایمن" پیامبر را که کودکی شش ساله بود، به مکه نزد جدش عبدالمطلب بازگرداند. بعدها برخی مسلمانان بر مرقد حضرت آمنه بارگاهی کوچک ساختند که تا سال‌ها باقی بود و به زیارت آن می‌رفتند. 

اکنون اما در ابواء آثاری مخروبه از بنایی کوچک و کهن است که مردم آن‌جا معتقدند آثار بر جای مانده از مقبره حضرت آمنه است. 

پیامبر(ص) در سال‌های پس از هجرت از این منطقه عبور کرد و بر مدفن مادرش حضور یافت. از جمله در سال ششم ق. در عمره حدیبیه و به نقلی در سال هشتم ق. در فتح مکه از منطقه ابواء عبور و قبر مادرش را زیارت کرد.

گفتنی است، امام موسی‌بن‌جعفر(ع) در هفتم صفر سال 128ق. در ابواء ولادت یافت.

این نکته هم قابل ذکر است که برخی محل دفن حضرت آمنه (س) را قبرستان ابوطالب ذکر کرده‌اند که صحیح به نظر نمی‌رسد و ظاهرا ایشان باید در همانجا که وفات یافته بود، مدفون شده باشد. 

افراد دیگری نیز در ابواء مدفون هستند؛ افرادی مثل عبدالرحمن فرزند گرامی امام حسن مجتبی (ع)؛ ایشان به همراه امام حسین (ع) به حج مشرف شده بودند که در حال احرام وفات یافته و در این مکان به خاک سپرده شدند. موسی‌بن‌نظیر یکی از تابعین بزرگ و متوفی به سال 97 هـ. ق. محمد صالح مازندرانی، شرح اصول کافی متوفی به سال 1116 هـ. ق. و حاج سید میرزا حسن شهید فرزند سید اسماعیل علوی؛ شاگرد برجسته شیخ مرتضی انصاری که در راه بازگشت از حج در سال 1332 به شهادت رسید، از دیگر بزرگانی هستند که در ابواء به خاک سپرده شده‌اند.

نزول آیه تیمم

گفته می‌شود در یکی از مسافرت‌های پیامبر(ص)، آیاتی از قرآن، از جمله آیه تیمم در ابواء نازل شد.