فلسفه حج در نهج البلاغه

حج، چهارمین رکن از ارکان پنج‌گانه اسلام است که خداوند برای انسان‌ها در نظر گرفته و ائمه اطهار (ع) به شیوه‌های گوناگون بر اهمیت و جایگاه آن تأکید داشته‌اند. کلمات و سخنان فراوانی از مولا امام علی (ع) در نهج البلاغه گزارش شده است که اهمیت این فریضه را در دین مبین اسلام نشان می‌دهد.

حضرت پس از سخن گفتن در مورد وجوب حج، مسلمانان جهان را به انجام این فریضه بزرگ تشویق می‌نماید: «وَ فَرَضَ عَلَیْکُمْ حَجَّ بَیْتِهِ الْحَرَامِ الَّذِی جَعَلَهُ قِبْلَةً لِلْأَنَامِ …»، و خداوند حج خانه محترمش را بر شما واجب کرد، همان خانه ای که آن را برای مردم قبله قرار داد.

امیرالمومنین (ع) حج را وسیله ای برای آزمون بندگی و عبودیت می‌داند تا مردم فروتنی و تواضع خود را بر خداوند متعال به اثبات برسانند.

فلسفه حج با ولایت

براساس روایاتی از امامان معصوم (ع) میان حج و ولایت رابطه‌ای تنگاتنگ وجود دارد. امام باقر(ع) در این باره می‌فرماید: «مردم مأمور شده‌اند به سوی این خانه که از سنگ‌ها ساخته شده، بشتابند و بر آن طواف کنند سپس نزد ما آمده و ولایت و محبت خود و آمادگی‌شان را برای یاری ما عرضه کنند». همچنین در حدیثی دیگر فرمود: «تمامیّت و کمال حج دیدار با امام است».

در خصوص به اتمام رسیدن حج و تکمیل آن نیز از امام صادق(ع) نقل شده که فرمود: «هرگاه یکی از شما به حج می‌رود باید حج خود را به زیارت ما ختم کند؛ زیرا این یکی از عوامل تمامیت حج است».