زیارت در بقیع|تکهای از عرشِ اعلی زیر چهار نشان سنگی
در میان آن همه قبر بینامونشان بقیع که فقط تکه سنگی روی هر کدام میگوید که شاید بزرگی آنجا آرمیده باشد و پس از گذر از آن قبور بینام، در سمت راست، صورت 6 قبر با 6 نشان سنگی پیداست که 4 نشان در یک فضای کوچک خاکی جلوه میکند؛ آنجا تکهای از عرش خداست.
به گزارش پایگاه اطلاعرسانی حج، قبور بسیاری از اصحاب و دوستان پیامبر(ص)، صدها نفر از مهاجرین و انصار، همسران و بستگان ایشان و عاشقان و دوستداران پیامبر(ص) در قبرستان بقیع قرار دارد که تا چند دهه پیش برخی از آنها بقعه و بارگاه کوچکی هم داشتند و قابل شناسایی بودند. اما همگی تخریب شدند و اکنون از روی برخی نشانهها و اقوال، برخی از آنها به ویژه قبور مطهر ائمه (ع) قابل شناسایی است. ما در این مجال و به نقل از نشریه زائر تلاش میکنیم که تا حد ممکن برخی از این قبور را به مخاطبان و زائران عزیز خانه خدا معرفی کنیم. در ادامه معرفی آرمیدگان بقیع که پیش از این معرفی شدند، به چهار قبر مبارک اما بسیار ساده میرسیم که در یک سطح خاکی ساده با چهار نشان سنگی جای گرفتهاند.
یک وجب خاک به وسعت هفت بهشت
در بقیع چهار قبر با چهار نشان سنگی وجود دارد که به چهار امام معصوم تعلق دارد؛ به قبور ائمه (ع) که فرسایش خاک، آنان را چنان به هم نزدیک کرده که گویی اجسادشان در دل خاک همچون ارواح مقدسشان در جوار حق و اجداد بزرگوارشان به هم پیوستهاند.
مردم برای جلب نظر پیغمبر (ص)، امام حسن (ع) را واسطه میکردند
از سمت راست نخستین قبرنشان مدفن مقدس امام حسن مجتبی (ع)، اولین نوه پیامبر(ص) و نخستین میوه حیات مشترک علی (ع) و فاطمه (س) است. در تاریخ گفته شده که پیغمبر(ص) چنان به او مهر میورزید که مردمان برای جلب نظر پیغمبر (ص) به سوی خود، او را واسطه قرار میدادند. همچنین آوردهاند زمانی که ابوسفیان برای عذرخواهی از عهدشکنی به مدینه آمده بود، وقتی از همه ناامید شد، خواست حسن (ع) را واسطه کند که حضرت فاطمه (س) اجازه نداد و فرمود: «این پسر من هنوز کوچک است.»
در حکایتی دیگر آمده که زمانی مرد خطاکاری خود را از چشم پیامبر (ص) مخفی ساخت و آنقدر انتظار کشید تا فرصت یافت حسن (ع) را در کوچه بیابد. پس او را بغل کرد و بر روی شانههای خویش نشاند و به خدمت پیامبر (ص) آمد. پیغمبر(ص) که اینچنین دید تبسمی زد و او را بخشید.
در فضائل امام حسن (ع) آوردهاند که هر سال فاصله میان مدینه تا مکه را برای گزاردن حج پای پیاده میپیمود. ایشان بارها در زندگیاش همه ثروت خود را به دو نیم کرد و نیمی از آن را به مستمندان بخشید. حتی اگر دو جفت کفش میداشت، فقط یک جفت را نگه داشته و جفت دیگر را در راه خدا میبخشید. زهد آن بزرگوار و پرهیزش از مال دنیا تا آنجا بود که اگر مهمانی به خانه ایشان وارد میشد، چیزی برای پذیرایی از او در اختیار نداشت.
علیبنالحسین (ع)؛ لطیف، زاهد و معلم دعا و اخلاق
قبر دوم از سمت راست - پشت سر قبر امام حسن (ع) - متعلق به امام علیبنالحسین (ع)؛ زینت پرستندگان عالم؛ امام سجاد(ع) است. در کربلا 20 ساله و بیمار بود. با این همه عزم کارزار کرد، اما عمه بزرگوارش زینب (س) مانع ایشان شد. گفتهاند این یادگار گرانقدر کربلا زهدی همانند زهد جدش علی (ع) داشته است. از امام باقر(ع) نقل است که چون بر نماز میایستاد چنان خضوع و خشوع بر او غلبه مییافت که اندامش به لرزه میافتاد.
امام سجاد(ع) آغاز کننده شیوه نوینی از ابلاغ رسالت پیغمبر (ص) بود. ایشان بزرگترین آموزگار دعا و فلسفه آن بود و به ما آموخت که چگونه دعا کنیم و در دعاهایمان به چه چیزهایی توجه داشته باشیم. مهربانی و شفقت و رقت قلب او زبانزد خاص و عام بود. در محبت به مادر بزرگوارش داستانی آوردهاند که از لطافت روح ایشان خبر میدهد. زمانی از امام سجاد(ع) پرسیدند چگونه است که تو با این همه محبتی که به مادر خود داری نمیبینیم که با او بر سر یک سفره بنشینی. در پاسخ فرمود: میترسم دست من به سوی لقمهای برود که نگاه او بر آن پیشی گرفته باشد.
درواقعه خزه - حمله سپاه یزید به مدینه و قتل عام مردم آن - یزیدیان مرعوب ابهت ایشان بودند و جرات نکردند به حریم علی بن الحسین(ع) تجاوز کنند.
امام محمد باقر(ع)؛ وارث علم پیامبر(ص)
قبر سوم - پشت سر قبر زین العابدین (ع) – متعلق به فرزند بزرگوارش امام پنجم شیعیان؛ محمدبنعلیباقرالعلوم (ع) یعنی شکافنده دانشهاست. ایشان وارث علم نبی اکرم (ص) و تبیین کننده حقیقت شریعت در قالب متناسب با زمان خود بود. احادیثی را که از طریق آباء گرامیاش از پیغمبر (ص) اکرم شنیده بود، سامان داد و شاگردان و معلمان و حافظانی را برای آن تربیت کرد.
همه گسترشی را که تشیع بعدها در بُعد علمی به همت امام جعفر صادق (ع) یافت، مرهون موقعیتشناسی و ابتکار علمی پدر گرامیاش؛ امام باقر(ع) باید دانست.
امام صادق(ع) و دریای دانش و موج موج شاگرد
قبر چهارم متعلق به فرزند گرامی امام باقر(ع)، یعنی امام صادق(ع) است؛ کسی که آوازهاش در جهان اسلام و در میان همه ادیان چنان پیچیده که نیازی به معرفی ندارد. داستان گفتوگوهای امام جعفر صادق(ع) با فلاسفه عصر دهریون (منکران مبدا و معاد)، فقها و عالمان رشتههای علوم تجربی و تربیت شاگردانی بزرگ در رشتههای گوناگون علمی به حد کفایت مشهور و معروف است. بزرگترین فقهای عصر از محضر ایشان فیض برده و به خود بالیدهاند که از شاگردی این امام به آن مقام رسیدهاند.
ظاهراً بر روی قبر چهار امام(ع) بقعه کوچکی به شکل صندوق وجود داشته و با قبر عباس عموی پیعمبر(ص) جمعاً در داخل بقعه بزرگتری بوده است. روی قبر فاطمه بنت اسد(س) نیز ضریحی بوده و بر درِ آن پردهای آویخته بودهاند.