میراثی گمشده که مکه به آنها می‌بالید
مکه زادگاه پیامبر رحمت (ص) است؛ شهری باستانی که هر وجب از آن نشانی از رسول خدا(ص) دارد. متاسفانه در گذر زمان و در سایه بی‌توجهی و خصومت‌های پنهان و آشکار این آثار تخریب شده و از بین رفته‌اند، مثل شعب ابی‌طالب که محل پارک اتومبیل‌ها و تونل شده است.
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی حج، مکه نیز مثل مدینه سراسر تاریخ است و وجب به وجب میراث تاریخی؛ میراثی گرانقدر از دوران باشکوه صدر اسلام و حیات پربرکت رسول خدا(ص). این میراث که باید روی چشم مسلمانان نسل به نسل محافظت می‌شد، متاسفانه در گذر تاریخ و با بهانه‌های مختلفی چون طرح توسعه حرم تخریب شد و امروز اثری از آنها نیست تا جای خالی آنها حسرتی بزرگ در دل تاریخ اسلام باشد و داغی روی سینه شیفتگان رسول خدا(ص).
زائران سرزمین وحی که این روزها در مکه حضور دارند، بد نیست بدانند آن شهر باستانی و مقدس یادگارهای زیادی در سینه داشت که هر کدام خاطره‌ای بودند از وجود نازنین پیامبر اسلام(ص) و زندگی پاکش، که در طول سالیان و در سایه بی‌توجهی و شاید خصومت از بین رفته‌اند، هر چند مرور یکایک آنها می‌تواند آدمی را به آن دوران باشکوه سوق بدهد؛ روزگاری که اسلام تازه جان گرفته بود و کم کم درحال تبدیل شدن به درختی تنومند بود.
نشریه زائر به برخی از این آثار گرانقدر تاریخ اسلام که تخریب شده و دیگر نشانی از آنها نیست، اشاره کرده است.
زادگاه پیامبر (ص)
خانه‌ای که رسول خدا(ص) در آن متولد شده را با نام «مولدالنبی» می‌شناسند. زمانی که رسول خدا(ص) به مدینه هجرت کرد، این خانه در اختیار عقیل فرزند ابوطالب بود و پس از آن در اختیار اولاد و نوادگان وی قرار داشت. بعدها خیزران؛ همسر هارون آن را خریداری کرد. مسلمانان این خانه را گرامی می‌داشتند و به ویژه در تولد پیامبر(ص) مراسمی در آنجا برگزار می‌کردند. با روی کار آمدن دولت سعودی، همزمان با خراب کردن این قبیل اماکن، محل مولدالنبی هم تخریب شد. تنها با اصرار شیخ عباس قطان؛ شهردار وقت مکه و درخواست وی از ملک عبدالعزیز قرار شد در آنجا کتابخانه‌ای بنا کنند که امروزه به نام «مکتبه مکة المکرمه» شناخته می‌شود. اکنون بسیاری از مسلمانان ترکیه پشت در این کتابخانه نماز می‌خوانند.
خانه خدیجه (س)
از آثاری که متأسفانه در سال‌های اخیر از میان رفته است، منزل همسر فداکار پیامبر(ص) و بانوی بزرگوار اسلام حضرت خدیجه؛ ام‌المومنین است.
این خانه که در بازار شعب علی (ع) بین شارع (خیابان) سوق اللیل و فلکه مسجد الحرام قرار داشت تا چند سال قبل مدرسه دخترانه بود. خانه خدیجه ناظر حوادث متعدد و با اهمیتی بوده است. پیامبر(ص) در این خانه با خدیجه ازدواج کردند. فرزندان خدیجه و به ویژه فاطمه(س) در همین منزل به دنیا آمدند. پیامبر (ص) هنگامی که از آزار مشرکین به ستوه می‌آمد، با پاها و صورت مجروح به این خانه پناه می‌آورد و قلب مهربان همسر فداکارش؛ خدیجه آرامش‌بخش ایشان بود. در همین خانه بود که علی (ع) در لیلةالمبیت بر بستر پیامبر(ص) خوابید تا آن حضرت بتواند به سلامت به مدینه هجرت کند و در نهایت اینکه، این خانه محل وفات خدیجه (س) بوده که امروزه تحت تأثیر تعصبات جاهلی از بین رفته است. برخی نیز این خانه را همان کتابخانه مکه می‌دانند که قبلا گفته شد، والله اعلم.
دارالتبلیغ ارقم
خانه ارقم بن‌ابی‌ارقم؛ یکی از مسلمانان اولیه و صحابه بزرگوار که در دامنه کوه صفا قرار داشت، اولین پایگاه سری تبلیغ توحید در صدر اسلام بوده است. پیامبر (ص) در آغاز بعثت خویش و قبل از اعلام علنی رسالت الهی خود در این محل به تشکیل جلسات مخفی برای گسترش اسلام و رویارویی با شرک و کفر اقدام می‌کردند. بسیاری از تازه‌مسلمانان شبانه و به طور مخفی در این مکان بر گِرد وجود پیامبر (ص) حلقه زده و از محضر پرفیض او بهره می‌جسته‌اند. بنا بر آنچه در منابع آمده است، نزدیک به 50 نفر از جمله حضرت حمزه سیدالشهدا، ابوذر غفاری و.... در همین خانه به اسلام گرویده‌اند. متاسفانه اخیرا در طرح توسعه مسجدالحرام این مکان مقدس نیز از بین رفته و هیچ آثاری از آن برجای نمانده است.
دارالندوه
دارالندوه یا خانه مشورت و اجتماع، یکی از مکان هایی است که سابقه‌ای دراز در تاریخ دارد و می‌توان گفت قدیمی‌ترین بنایی است که قبل از اسلام تا هجرت پیامبر(ص) اهمیت داشته است. این مکان به دست قصی‌بن‌کلاب؛ جد پنجم پیامبر (ص) ساخته شد تا مهمترین امور سیاسی، نظامی اقتصادی در این محل مورد شور و بحث واقع شوند. در همین مکان بود که مشرکین توطئه قتل پیامبر اکرم (ص) را طرح‌ریزی کردند که با عنایت الهی و فداکاری حضرت علی(ع) در لیلة المبیت این توطئه نافرجام ماند. تا سال 1351 این مکان را که در حوالی شعب بنی عامر قرار داشت مرکز کتابخانه ملی کرده بودند، ولی در چند سال گذشته تخریب شده است.
مسجد انشقاق القمر
این مسجد که به یادبود بزرگترین حادثه در زمان پیامبر (ص) یعنی شق القمر ( شکافته شدن ماه) ساخته شده بود، بر بالای کوه ابوقبیس قرار داشته است. در سال نهم بعثت عده‌ای از مشرکین از جمله ابوجهل در این محل از پیامبر(ص) خواستند برای اثبات نبوت خویش اگر قدرت دارد و راستگو است، ماه را دو نیم کند. در این حال جبرئیل بر پیامبر (ص) نازل شد و اجازه خداوند برای این کار را به او ابلاغ کرد. آن حضرت نیز با انگشت سبابه به ماه اشاره کردند و ماه دو قسمت شد. آنگاه پیامبر (ص) به سجده افتاده و شکر کرد. البته بعضی گفته‌اند این مسجد همان مسجد بلال است. بعضی هم آنها را دو مسجد جدا دانسته‌اند. تا چند سال پیش این مسجد که بسیار متروکه بود بر بالای کوه ابوقبیس دیده می‌شد، ولی امروزه برفراز این کوه یک قصر مجلل ساخته شده است.
خانه ابوطالب (ع)
یکی دیگر از مکان‌های مهمی که در طرح توسعه مسجد الحرام تخریب شده، منزل ابوطالب؛ پدر علی(ع) است. اینجا همان مکانی بوده که پیامبر اکرم (ص) به هنگام طفولیت تحت سرپرستی عموی خویش ابوطالب زندگی و رشد کرده است. این خانه محل زندگی علی (ع) نیز بوده است. خانه ابوطالب چندان فاصله‌ای با خانه‌ای که زادگاه پیامبر (ص) بود، نداشته است.
زیارت در بقیع|بر مزار فاطمه بنت اسد و عباس؛ عموی پیامبر(ص)
خانه‌های خاندان بنی‌هاشم
خانه‌های خاندان بنی‌هاشم در اطراف صفا و مروه، و در محدوده کنونی فلکه حرم واقع شده بودند و در طول سالیان دراز و بعضی نیز طی سال‌های اخیر تخریب شده‌اند. از جمله می‌توان به خانه‌های عبدالله؛ پدر گرامی پیامبر (ص)، عباس بن عبدالمطلب؛ عموی بزرگوار پیامبر (ص) و خانه‌های فرزندان عبدالمطلب یعنی حارث، مقدم، هاشم بن عبدالمطلب و خانه‌های هم پیمانان بنی‌هاشم و بنی عبدالمطلب و نیز خانه ابوسفیان و چند خانه دیگر... اشاره کرد که تمام آنها را خراب کرده‌اند.
خانه «ام هانی» و محل معراج پیامبر (ص)
خانه ام‌هانی؛ خواهر علی (ع) و دختر ابوطالب (ع) که بنابه نقل منابع تاریخی محل معراج پیامبر (ص) بوده نیز از جمله اماکن مقدسی است که متاسفانه از بین رفته است. این خانه در کنار مناره مسجد و در سمت صفا و مروه قرار داشته است.
شعب ابی‌طالب
شعب ابی طالب نیز یکی از مکان‌های مهمی است که اهمیت ویژه‌ای در تاریخ اسلام داشته است. کفار قریش که دیدند پیامبر (ص) از حمایت‌های حضرت ابوطالب برخوددار است، تصمیم گرفتند آن حضرت را همراه با بنی‌هاشم و کسانی که به اسلام گرویده بودند، در این شعب محاصره اقتصادی کنند تا دست از عقاید خود بردارند. این محاصره سه سال به طول انجامید و سرانجام به اراده خدا در پی یک واقعه شگفت‌انگیز، دوران محاصره خاتمه یافت (عهدنامه‌ای که در دست مشرکین بود توسط موریانه‌ها خورده شد و خداوند این واقعه را به پیامبرش خبر داد). محل شعب ابی‌طالب در کنار مسجدالحرام واقع شده که امروزه بخشی از آن تخریب و محل پارک اتومبیل‌ها و بخشی هم به تونل تبدیل شده و در حقیقت شکل خود را از دست داده است.
خانه عبدالله‌بن‌جرعان؛ جایگاه حلف‌الفضول
یکی از اماکن مهمی که یادآور خاطره اولین نقش پیامبر اسلام (ص) (در سنین جوانی) در امور سیاسی و اجتماعی آن روزگار است، خانه عبدالله بن جدعان بود.
در این خانه پیمان حلف‌الفصول میان قبایل ساکن در عربستان بسته شد و پیامبر(ص) نیز پیش از بعثت در این پیمان حضور یافته و آن را به امضاء رسانید. آن حضرت در این باره می‌فرمودند: در مکانی حاضر شدم که اگر صد شتر سرخ‌موی به من می‌دادند، به آن اندازه راضی نمی‌شدم. پیمان حلف‌الفضول پیمان مهمی بود که براساس آن اگر در مکه شخص مستضعف و ناتوانی مورد ظلم و ستم قرار می‌گرفت یا حقی از او غصب می‌شد، امضاء کنندگان این پیمان موظف به حمایت از او بودند. متاسفانه امروزه از این مکان که در دهانه کوچه اجیاد بزرگ و اجیاد کوچک قرار داشته است، اثری نیست.
تشریح جهان‌شمولی کعبه و حج از زبان آیت‌الله جوادی‌آملی
مسجد الرایه
این مسجد مکانی بوده که پیامبر (ص) به هنگام فتح مکه، پرچم اسلام را در آنجا نصب کرده و سپاهیان را کنترل و فرماندهی می‌کرده‌اند. (الرایه به معنای پرچم است). در این مکان بعدها مسجدی ساختند تا یادآور خاطره تاریخی آن روزها باشد، ولی این مکان نیز همانند سایر اماکن تاریخی به بهانه‌های مختلفی از جمله احداث جاده حجون به ام‌الدود تخریب شده است.
مسجد البیعه
میان شعب بنی‌عامر و سوق‌الغنم محلی بود که بسیاری از مردم مکه پیش از ورود سپاهیان اسلام به داخل شهر، در آن مکان به محضر رسول خدا (ص) شتافته و با آن حضرت بیعت می‌کردند. بعدها این مکان به مسجدی تبدیل شد و مسجدالبیعه نام گرفت که امروزه متأسفانه اثری از آن نیست.
