مسجد پیغمبر (ص) که در قسمت شرقی مدینه بنا شده پس از مسجد الحرام، مشهورترین مسجد در تاریخ اسلام است. هنگامی که رسول خدا (ص) به مدینه رسید در خانه ابوایوب انصاری منزل گزید؛ جایی که شتر وی آنجا خوابید.
زمين مسجد النبي از آنِ دو يتيم بود و در آنجا خرما خشك ميكردند. رسول خدا (ص) آن را به مبلغ ده دينار از وليّ دو طفل خريدند و مسجد را در آن ساختند.
مساحت زمين در آن روز حدود 2071 متر مربع بوده است. صحن مسجد را با ريگ سياه فرش كردند و ديوارها را با خشت و گل بالا بردند.
در ساختن بناي اين مسجد شخص پيامبر (ص) شركت داشتند. سقف قسمتي از مسجد را با شاخ و برگ درخت خرما پوشانيدند و از تنه درخت خرما براي ستونهاي آن استفاده كردند.
سه در از جانب شرق، غرب و جنوب براي آن قرار دادند. قبله نخستين مسلمانان مسجد الاقصي بود كه بعداً به سمت خانه كعبه تغيير يافت. مساحت مسجد النبي در سالهاي اخير به حدود يك صد هزار متر رسيده است.
در داخل مسجد النبي صفه يا ايوانچه مانندي آماده ساخته بودند كه مهاجران بيسر پناه در آن جا به سر ميبردند. اينان همان دسته از مسلماناناند كه به «اصحاب صُفه» معروف گشتند.
پيش از آن كه قبله از بيت المقدس به طرف كعبه تغيير كند محراب رسول خدا (ص) در ناحيه شمال مسجد بود. پس از تغيير قبله به دستور پيامبر، آن قسمت را مسقف كردند و آن مكاني براي استراحت و سكونت مسلمانان مهاجر و بي پناه گرديد كه در توسعه مسجد در سال هفتم هجري داخل مسجد قرار گرفت.
آنچه امروزه به صفه معروف است، روزگاري «دكة الاغوات» و جايگاه خواجههاي حرم بوده كه وظيفه حراست و خدمتگزاري حرم را به عهده داشتهاند.
خانههاي زنان پيغمبر(ص) كه به صورت حجرههايي بود، در سه طرف شمال، جنوب و شرق مسجد قرار داده شد و چون آن حضرت به جوار پروردگار شتافت، ايشان را در حجره عايشه كه در كنار مسجد بود به خاك سپردند.
روضه نبوي در ناحيه جنوب شرقي (رو به سوي قبله) مسجد، يعني مسافت ميان قبر پيغمبر (ص) و منبر آن حضرت است كه طول آن 22 متر و عرض آن 15 متر ميباشد.
در محدوده روضه، مرقد مطهر، منبر و محراب واقع است. پيامبر (ص) فرمود: «ميان منبر و خانه من باغي است از باغهاي بهشت.»
منبر در سمت غربي محراب مسجد، منبري است از سنگ مرمر در كمال زيبايي كه سلطان مراد سوم آن را در محرم سال 998 هجري به مسجد هديه كرد و آن را به جاي منبر قايتباي قرار دادند كه در جايگاه منبر پيامبر (ص) گذاشته شده است.
محراب جايگاه نماز پيامبر (ص) ميباشد. در زمان آن حضرت چيزي بهنام محراب وجودنداشت، درجريان توسعه مسجد در زمان وليد بن عبدالملك اموي، در محل نماز پيامبر (ص) محرابي ساخته شد.
اين محراب در طول زمان دگرگونيها را تحمل كرده و بناي فعلي آن از دوره سلطان اشرف قايتباي از سلاطين مملوكي مصر، باقي مانده است.
ستونهاي مسجد نبوي در مسجد نبوي ستونهايي است كه هر يك نامي خاص دارد.
هشت ستون از زمان پيامبر (ص) هنوز در مسجد باقي است كه با رنگ سفيد مشخص شدهاند كه عبارتند از:
ستون مُخَلَّقه: اين ستون بر جايي نهاده شده كه تنه درخت خرمايي كه پيامبر (ص) به هنگام ايراد خطبه بر آن تكيه ميكرد، در آنجا بوده است و پس از آن كه براي آن حضرت منبري ساختند از آن ستون نالهاي برخاست و به همين دليل به آن ستون «حنّانه» ميگفتند. ستون توبه: آن را ستون ابولبابه نيز مينامند پس از شكست بنوقريظه ابولبابه به خاطر گناهي كه مرتكب شد، مورد بي توجهي پيامبر (ص) و ياران آن حضرت قرار گرفت و سرانجام خود را به ستون مسجد بست تا آن كه آيهاي در پذيرفته شدن توبه او به رسول خدا (ص) نازل گرديد.
ستون مَحرَس: در كنار اين ستون، علي (ع) ميايستاد و از رسول خدا(ص) محافظت ميكرد. اين ستون را به نام استوانه علي (ع) نيز ميشناسند. زيرا جايگاه نماز آن حضرت بوده است. ستون وُفُود: در كنار اين ستون رسول اللَّه (ص) با سران قبايل و هيأتهاي نمايندگي و سياسي ديدار كرده و آنان را به حضور ميپذيرفتند. ستون سرير: رسول خدا (ص) در كنار اين ستون تختي از شاخههاي خرما ميگذاشت و شب بر روي آن استراحت ميكرد. مقام جبرئيل امين: جبرئيل در اين مكان خدمت رسول اللَّه(ص) مشرف ميشده است. زماني كه مسجد النبي ساخته شد، سه در براي ورود و خروج مردم ساختند، برخي از اصحاب نيز در حاشيه مسجد خانه ساخته و دري به درون مسجد باز كردند.
NEWS
NEWS
NEWS
NEWS
NEWS
NEWS
NEWS
/4)%20AMAKEN/ARABESTAN/MASJED%20PAYAMBAR4.jpg" />
در سال سوم هجرت، قبل از غزوه احد، به دستور پيامبر (ص) همه درهاي خانهها به جز در خانه علي (ع) به مسجد بسته شد.
تعداد درهاي مسجد در امتداد زمان تغييراتي يافته است مشهورترين آنها عبارتند از:
مسجد النبي هم اكنون 7 در دارد. منارههاي مسجد در توسعه زمان وليد بن عبدالملك بر چهار گوشه مسجد النبي چهار مناره ساخته شد، پس از آن مناره ديگري نيز ساخته شد كه مناره اصلي مسجد عبارت بود از:
منارههاي سليمانيه، مجيديه كه در دو سوي ضلع شمالي قرار داشت و منارههاي قايتباي و باب السلام كه در دو سوي ضلع جنوب شرقي و ضلع غربي مسجد واقع بود.
در افزودههاي جديد مسجد، 6 مناره ديگر ساخته شده و بدين ترتيب مجموع آنها به 10 عدد مي‌رسد.
قبرستان بقيع:
قبرستان بقيع قديميترين و شناختهترين قبرستان در اسلام است. آن را «بقيع غرقد» نيز مينامند.
اين قبرستان در ناحيه شرقي مدينه واقع شده است. مزار امام حسن مجتبي(ع)، امام سجاد(ع)، امام محمد باقر(ع) و امام جعفر صادق(ع) و به قولي حضرت زهرا (س) در آن جاست.
قبر ابراهيم، رقيه، ام كلثوم و زينب برخي از فرزندان رسول خدا (ص) در آنجاست. فاطمه بنت اسد مادر امير مؤمنان (ع)، عباس بن عبدالمطلب عموي پيامبر(ص)، زينب فرزند خزيمه، ريحانه، ماريه قبطيه، زينب بنت جحش، ام حبيبه، حفصه، سوده، صفيه، جويريه، عايشه و ام سلمه همسران رسول خد (ص) نيز در آنجا مدفونند.
چهرههاي سرشناس ديگري چون: محمد حنفيه، فرزند امير مؤمنان (ع) برادر آن حضرت، عبداللَّه بن جعفر همسر حضرت زينب ، اسماعيل فرزند امام صادق (ع)، عاتكه، صفيه عمههاي رسول خدا(ص) و بسياري از صحابه و تابعين و علما در بقيع مدفون هستند.
مساجد مدينه
در مدينه مساجد فراواني وجود دارد كه برخي از آنها عبارتند از:
مسجد قبا قبا دهكدهاي بوده در دو مايلي مدينه كه مقارن هجرت پيامبر (ص) به اين شهر، طايفه بني عمرو بن عوف در آن سكونت داشتند. پيامبر (ص) پس از ورود به مدينه با كمك اصحاب و يارانش اولين مسجد را كه به قبا نامگذاري شد در همين مكان ساختند. مساحت تقريبي مسجد و بناهاي جانبي مربوط به آن به 13500 متر مربع مي‌رسد و به شكل زيبايي ساخته شده است. در اين مسجد جاي 20000 نمازگزار وجود دارد و 4 مناره با 47 متر طول، دارد.
مسجد قبلتين اين مسجد در فاصله 3.5 كيلومتري مسجد النبي (ص) در شمال غربي مدينه قرار دارد و در ماه شعبان، سال دوم از هجرت، هنگامي كه پيغمبر(ص) نماز ظهر را ميخواندند آيه «فَلَنُوَلِّيَنَّكَ قِبْلَةً تَرْضَاهَ» نازل و آن حضرت براي نماز روي خود را از بيت المقدس به طرف كعبه برگرداندند. در اين مسجد، به ياد بود اين تغيير، دو محراب به سوي قبله نخستين و قبله دوم ساخته بودند و در نوسازي اخير آنها را برداشتهاند. مساحت مسجد در بازسازي سال 1408 قمري به 3920 متر مربع رسيد. مسجد جمعه پس از مسجد قبا، اين مسجد از جهت تاريخي دومين مسجد است. پيامبر (صآله پس از حركت از قبا به طرف مدينه در محلهاي كه خاندان بني عمرو بن عوف ساكن بودند روز جمعه فرود آمدند و اولين نماز جمعه را در آنجا اقامه كردند سپس جاي آن مسجدي ساخته شد. اين مسجد در سال 1412 توسط دولت سعودي در مساحت 1630 متر بازسازي شد. مسجد فضيخ اين مسجد در انتهاي شارع العوالي واقع شده و از مساجد تاريخي و معروف است. فضيخ درخت خرما است و از آنجا كه در محل اين مسجد درخت خرما بوده به اين اسم ناميده شده است، نام ديگر آن مسجد رد شمس ميباشد. اين مسجد اخيراً تخريب گرديده و احتمال دارد بناي جديدي در آن احداث گردد.
مسجد فتح اين مسجد در شمال غربي مدينه در دامنه كوه سلع بر بلندي قرار دارد. در اين مكان بود كه رسول خدا (ص) در جنگ خندق از خداوند طلب فتح و پيروزي كرد و خداوند دعاي آن حضرت را مستجاب نمود و مشركان شكست خوردند. پس از آن روي اين تپه مسجد فتح را بنا نهادند. بناي فعلي مسجد فتح كه مربوط به سال 1270 قمري است حدود 24 متر مربع و ارتفاع آن 5/4 متر ميباشد. مسجد علي (ع) اين مسجد در جنوب مسجد فتح و مشرف بر وادي بطحان است. در مدت محاصره شهر مدينه در جنگ احزاب امير المؤمنين (ع) در آن به عبادت ميپرداخته است. در نزديكي اين مسجد، مسجد ديگري است كه به نام مسجد فاطمه (س) معروف است و همراه با مساجد فتح، سلمان، ابوبكر، عمر و مسجد قبلتين به نام مساجد سبعه معروفاند. مسجد شجره اين مسجد در فاصله يك فرسنگ و نيم از مدينه قرار داشته كه اكنون با گسترش شهر، اين مسافت كمتر شده است. چون درختي در كنار مسجد بوده، اين مسجد به نام «شجره» معروف گرديده است. اهميت اين مسجد بيشتر در آن است كه رسول خدا (ص) در عمره حديبيه، عمرة القضاء و در حجة الوداع، در آنجا محرم شد. حاجيان ايراني كه پيش از اعمال عمره به مدينه ميروند، در مسجد شجره احرام ميبندند. اين مسجد در سالهاي پيش بسيار محقر و خالي از نظافت بود. مسجد مباهله مسجدي را كه به نام «مسجد مباهله» نشان ميدهند، نماينده رويدادي تاريخي و بزرگ است. مباهله در لغت بر يكديگر نفرين و لعنت كردن است. در سال دهم هجرت گروهي از ترسايان نجران (ناحيهاي در يمن در جنوب عربستان) نزد حضرت رسول (ص) آمدند و درباره عيسي (ع) با او گفتگو كردند. رسول خدا (ص) فرمود: عيسي بنده خدا و كلمه او بود كه آن را بر مريم القا فرمود. گفتند چگونه ممكن است انساني بي‌پدر به دنيا آيد؟ قرآن در اين باره نازل شد كه مَثَل عيسي، مثل آدم است. چون گفتگو دراز گرديد رسول خدا (ص) به حكم خدا فرمود: ما و شما پسران، زنانمان و خودمان مباهله ميكنيم تا دروغگويان مشمول لعنت الهي گردند. در آن روز كه بيست و چهارم و به قولي بيست و يكم ذوالحجه بود، رسول خدا با علي مرتضي و فاطمه زهرا و حسن و حسين عليهم السلام براي مباهله بيرون شدند. ترسايان چون شكوه و جلال آن بزرگواران را ديدند، ترسيدند و از مباهله چشم پوشيدند و با رسول خدا (ص) مصالحه كردند و جزيه پذيرفتند.
/Oldnewsimages/imagenews/images/KABEH/%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF%20%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%DB%8C.jpg)
/Oldnewsimages/imagenews/ImageNews/image_20081251027592653.jpg)
/Oldnewsimages/imagenews/ImageNews/image_200812510275932810.jpg)
