قبه الصخره – بیت المقدس + تصویر

قبه : در زبان عربي به بنايي كه سقف آن گرد و بر آمده باشد مي گويند (گنبد )

صخره :  در اينجا مقصود از صخره ، سنگي است كه براي اديان مسيحيت، يهوديت و اسلام مورد احترام است و يهوديان (عليرغم اعتقاد قرآن و مسلمين معتقدند) اين صخره همان كوه موريا ست كه بنا بر گفته ي تورات ، خداوند ابراهيم را امر بر قرباني كردن اسحاق بر اين صخره نموده است !

معروف است كه در شب معراج حضرت‏ محمد(ص) از روي اين صخره به معراج رفتند. طول صخره از شمال به جنوب 5/17 متر و عرض آن از مشرق به مغرب سيزده متر و ارتفاع آن يك تا دو متر است.

گنبد طلايي درست بر روي صخره قرار گرفته است.  در صحن صخره، هشت چاه وجود دارد .

بناي قبة را كه بر روي اين صخره واقع شده است توسط عبدالملك بن مروان در سال 691 ميلادي ساخته شده است .

عبد الملك براي اينكه بتواند هزينه و مخارج اين عمارات را تأمين نمايد، دستور داد خراج و ماليات هفت سال سرزمين مصر را به اين كار اختصاص دهند.  اما در سال 1099 ميلادي صليبي ها آن را به كليسا تبديل نمودند و بر روي صخره، جايگاه قرباني كردن قرار دادند، اما صلاح الدين‏ ايوبي پس از فتح بيت المقدس آثار صليبيون را از بين برد و گنبد را تزيين نمود و ديوارها را با سنگ مرمر پوشانيد . پادشاهان ايوبي و مماليك مصر و خلفاي‏ عثماني به تعمير و مرمت ساختمان مسجد اهميت فراواني‏ دادند، چنانكه زيبايي هاي‏ هنر معماري اسلامي در مسجد به فراواني ديده مي‏شود .

به گزارش پايگاه اطلاع رساني حج ،  قبة الصخره يكي از زيباترين اماكن مقدسه ي روي زمين است و از نظر سبك معماري، نقشه و ساختمان از معدود ساختمان هاي بي نظير جهان محسوب مي گردد، زيرا داراي سه شاخص عمده در ساختمان مي باشد كه در ديگر مساجد و اماكن مقدسه مشاهده نمي گردد :

1- ساختمان كلاَ بر روي سكوئي ذوزنقه اي شكل واقع شده كه ابعاد آن عبارتند از :

ضلع شمالي 150 متر
ضلع جنوبي 125 متر
و اضلاع طرفين هر يك 160 متر

اين سكو  - همان طور كه در تصوير مشاهده مي شود - تقريبا در ميانه ي حرم شريف واقع گرديده ، سه متر و نيم از كف و صحن حرم شريف بلند تر است و با هشت پلكان از چهار طرف به صحن حرم مربوط مي شود  اين پلكان ها را در اصطلاح موازين مي نامند . طول بعضي از اين پلكان ها زياد بوده و با معماري بسيار زيبايي ساخته شده است كه با ستون ها و طاق هايي بر روي آن ها ، منظره دروازه هايي را پيدا مي كند كه با شكوه خاصي در اطراف سكو ديده مي شود . به نحوي كه شخص از پايين احساس مي كند كه از دروازه ي بزرگي بايد وارد مسجد شود . در جستجوي علت احداث اين سكو چنين بنظر مي رسد كه براي حفظ حالت طبيعي صخره مقدس كه قله ي كوه بوده و براي تبديل شيب تند اطراف آن به يك سطح مسطح و صاف بنا گرديده است.

2- ساختمان قبةالصخره باز هم خلاف ساختمان مساجد معمول فقط داراي يك گنبد بزرگ و بدون مناره مي باشد كه قطر آن 77/23 متر و ارتفاعش 21 متر مي باشد . ارتفاع ساختمان از كف تا انتهاي گنبد 33 متر است .
3- شكل قبة الصخره خلاف ساختمان هاي مساجد و اماكن مقدس جهان كه معمولا مستطيل شكل هستند، از يك هشت ضلعي منظم تشكل گرديده كه طول هر يك از اضلاع آن 20/19 متر و قطر آن 86/54 متر است . 
چنانچه در تصوير افقي قبه الصخره ديده مي شود، در داخل ساختمان دو رديف ستون بر روي دو دايره متحدالمركز قرار دارد . در دايره بزرگ هشت ستون بزرگ است كه بين آنها نيز 16 ستون با قطر كمتر بر روي همان دايره پايه گذاري شده است .

بر روي دايره ي كوچك كه داخل دايره مذكور قرار دارد، چهار ستون برگ در چهارگوشه و بين آنها نيز مجموعا دوازده ستون ساده تعبيه شده است . گنبد بر روي ستون هاي اين دايره احداث گرديده است . فواصل بين اين ستون ها به كمك محجري چوبي و مشبك با ارتفاع متجاوز از يك متر محصور شده است .در حقيقت اين محجر به منظور محفوظ داشتن صخره مقدس احداث گرديده است و فقط در قسمتي كه شكل درب ساخته شده مي توان وارد محوطه صخره مقدس شده و به آن دست ماليد .

در كنار يكي از ستون ها و در قسمت جنوبي صخره مقدس، محفظه اي ساخته شده است كه به وسيله ي نردباني فلزي به سقف گنبد متصل مي شود كه به نشانه ي محل حركت تاريخي پيامبر اسلام (ص) براي معراج سماوي مذكور در تفاسير است. گفته مي شود كه در داخل اين محفظه يك تار موي حضرت محمد (ص) نگهداري مي شود .
نور و روشنايي داخل ساختمان به وسيله ي دو رديف پنجره تامين مي گردد كه يك رديف آن در ديوار هاي هشت ضلعي و رديف ديگر در ديواره تحتاني ساختمان است. اين ديورا ها با بهترين سنگ هاي مرمر و نيز ديوار هاي بالا با بهترين كاشي هاي ايراني و عثماني پوشيده شده اند. در سطح دروني گنبد آياتي از قرآن مجيد با بهترين خط و با طلاي ناب نوشته شده است .

سطح بيروني گنبد مطلا است و از نوعي آلياژ مخصوص پوشيده شده است كه دائما به رنگ زرد مي درخشد .
قبه الصخره چهار درب ورودي دارد كه در چهار سمت شمال ، جنوب ، شرق و غرب قرار دارند . معمولا فقط درب غربي براي ورود و خروج نمازگزارن باز است . درب جنوبي به نام باب المكه و درب شرقي به نام باب القضاء معروف است .

مسجد الصخره

چنانچه گفته شد صخره ي مقدسي كه پيامبر از روي آن به معراج رفتند در داخل قبةالصخره و درست در وسط آن قرار دارد . در داخل اين صخره غاري وجود دارد كه به مغارةالانبيا نيز خوانده مي شود و حدودا پانزده نفر مي توانند در آن نماز بخوانند و به همين جهت اين محوطه را مسجد صخره مي نامند .

كف مسجد الصخره در حدود 3 متر پايين تر از كف قبةالصخره است . داخل مسجد الصخره به وسيله ي برق روشن مي گردد .
صخره مقدس و مسجدالصخره در داخل آن ، در حقيقت يك قطعه سنگ واحد بزرگي است كه در اصل قله ي كوهي بوده است و لذا سطح بيروني آن به صورت حرم هرمي از كف قبةالصخره به اندازه ي يك متر و نيم بلندتر بوده و بر آمده مي باشد . اين صخره كه سخت است داراي رنگ سفيد مايل به كرم و تقريبا مانند نوعي مرمر به نظر مي رسد .

در زلزله ي در سال 1067، تَركي بر روي صخره ايجاد شد كه هم اكنون قابل مشاهده است .
قبة الصخره به علت زيبايي بسيار و همچنين ارزش و بهاي زيادي که خلفاي اسلامي براي آن قائل شده اند، در نظر مسلمين پر اهميت تر از بناي مسجدالاقصي فرض شده است در صورتي که اين چنين نيست .