شکوه ماه مبارک رمضان در افغانستان

 جمهوری اسلامی افغانستان کشوری است در حد فاصل آسیای میانه، جنوب باختر آسیا و خاورمیانه و پایتخت آن کابل است. همسایگان افغانستان، پاکستان در جنوب و شرق، ایران در غرب، تاجیکستان و ازبکستان و ترکمنستان در شمال، و چین در شمال خاوری هستند. مساحت این کشور ۶۴۷،۵۰۰‎ کیلومتر مربع و جمعیت آن حدود 33 میلیون نفر است. افغانستان کشوری با تاریخ و فرهنگ کهن و پربار است، که عالمان، دانشمندان و شاعران گرانقدری را به جهانیان عرضه کرده است. 99 درصد مردم افغانستان مسلمان هستند که حدود 20 درصد از آنان شیعه و بقیه سنی‌ هستند. مذاهب دیگری چون هندو و سیک نیز در افغانستان پیروانی دارد. پیش از جنگ‌های ۳۰ سال گذشته، اقلیتی یهودی نیز در افغانستان و به ویژه شهر "هرات" وجود داشتند که بعدها بیشتر آنان به فلسطین اشغالی هجرت کرده‏‌اند. آنچه می‏خوانید گزارش «آقای محمد اشرف صارم» پیرامون حال و هوای ماه مبارک رمضان در افغانستان است. ایشان اهل این کشور و کارشناس حقوق است.

استقبال

مردم مسلمان افغانستان از یک ماه قبل، خودشان را برای استقبال از ماه مبارک رمضان آماده می‏کنند. چند روز مانده به ماه مبارک هم مردم به آسمان نگاه می‏کنند و به دنبال ماه می‏گردند یا اصطلاحاً استهلال می‏کنند.

در زمان‏های گذشته مرسوم بود که هر کس هلال رمضان را می‏دید آتش روشن می‏کرد تا بقیه هم بدانند که ماه دیده شده است. این کار هم‏اکنون با روش‏های جدید و رسانه‏ها هم به یکدیگر اطلاع می‏دهند.

مسجد

در افغانستان هم به مناسبت رمضان، مساجد را نظافت می‏کنند. این کار بر عهده خانم‏های افغان است که به صورت خودجوش مساجد را تمیز می‏کنند.

سحر ؛ دعا و  قرآن

روحانی مسجد، در سحرهای رضان، دعای سحر می‏خواند؛ گاهی هم اشعاری در مدح امام علی علیه‏السلام. مردم بعد از نماز صبح در مسجد دور هم جمع می‏شوند و قرآن می‏خوانند.

قبح شدید روزه‏خواری

هیچ کس در افغانستان ـ حتی اگر عذر شرعی داشته باشد ـ علنی روزه‏‏اش را نمی‏خورد. حتی اگر کسی در خانه هم باشد که به علتی روزه نمی‏گیرد سعی می‏کند بقیه نفهمند.

اگر مردم کسی را در حال روزه‏خوری دیدند، طور دیگری به او نگاه می‏کنند. اگر آن فرد به نماز عید فطر هم بیاید، مردم با او برخورد خوبی ندارند.

تلویزیون

"شبکه تمدن" افغانستان با الگو گرفتن از شبکه‏های تلویزیونی ایران، برنامه‏های مناسبتی برای این ماه تهیه و پخش می‏کند. این شبکه پربیننده‏ترین شبکه افغانستان است.

شب قدر

شیعیان افغانستان در شب‏های نوزدهم، بیست و یکم و  بیست و سوم ماه مبارک ـ مثل ایران ـ به مسجد می‏روند و عبادت می‏کنند. آنها دعای جوشن کبیر می‏خوانند؛ صد رکعت نماز را به جا می‏آروند؛ قرآن به سر می‏گذارند؛ و اعمالی که در کتاب مفاتیح الجنان نوشته شده است را انجام می‏دهند. 

عید اموات

در افغانستان، شب‏های بیست و هفتم، بیست و هشتم و بیست و نهم رمضان به نام «شب مرده‏ها» معروف است و به تعبیری عید اموات محسوب می‏شود. در این شب مردم برای اموات نذر می‏دهند و طلب استغفار می‏کنند.

استهلال شوال

مردم، شب بیست و نهم در آسمان به دنبال ماه می‏گردند تا هلال ماه شوال را ـ که نویدبخش عید فطر است ـ استهلال کنند.

عید فطر

روز عید، مردم لباس نو و جدیدی که خریده‏اند را می‏پوشند و به نماز عید می‏روند. بعد از پایان نماز، هر خانه به خاطر عید، غذا تدارک می‏بیند و منتظر میهمان می‏شود. مثلاً در روستایی که چهل خانوار با حدود پانصد نفر جمعیت دارد، پنج نفر به عنوان مهمان به خانه یک نفر که به قید قرعه اسم او درآمده می‏روند و آن شخص از آنان پذیرایی می‏کند. البته این رسم که از قدیم بوده، مختص آقایان است.

 عید فطر و دو روز بعدش تعطیل رسمی است و مردم به دیدار یکدیگر می‏روند. بزرگترها به بچه‏ها عیدی می‏دهند. خانم‏ها هم "گندم" و "تخمه" بریان می‏کنندو  تخم مرغ رنگ می‏کنند.

می‏توان گفت به همان اندازه که ایرانیان عید نوروز را با شکوه و اهمیت برگزار می‏کنند، مردم افغانستان هم دو عید فطر و قربان را با شکوه برگزار می‏کنند.