اتمام طرح نقد و بررسی ترجمه‌های فارسی متأخر قرآن کریم
طرح نقد و بررسی ترجمه‌های فارسی متأخر قرآن کریم (ریشه‌یابی 50 واژه قرآن) به مدیریت آذرتاش آذرنوش با همکاری مرکز هماهنگی، توسعه و ترویج فعالیت‌های قرآنی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و جهاد دانشگاهی دانشکده الهیات دانشگاه تهران به اتمام رسید.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی حج از خبرگزاری قرآنی ايران (ايكنا) طرح ريشه‌يابی 50 واژه قرآن از ارديبهشت سال گذشته با همكاری پژوهشگران و محققان دانشگاه تهران و تحت نظر آذرتاش آذرنوش مدرس دانشگاه تهران آغاز شد.
اين طرح سير تاريخی واژه‌هايی را كه در قرآن به كار رفته‌اند، بررسی میكند و هدف از آن بررسی كمك به فهم بيشتر از قرآن است، چرا كه دانستن سير تاريخی واژگان قرآن در درك و دريافت مفهوم واژگان قرآن تأثير بسياری دارد.
مريم قاسم‌احمد مدير اجرايی اين طرح با اعلام خبر اتمام آن به ايكنا گفت: در اين طرح روند بررسی‌ها مشخص میكند كه واژه‌ها دارای چه قدمتی هستند، آيا به صدر اسلام تعلق دارند، يا پيش از آن.
نتيجه كار نشان داده كه واژه‌های قرآنی اكثراً قدمتی بيش از اسلام دارند و در زبان‌های كهنی مانند آكدی و سوريانی هم كاربرد داشته و معانی ويژه‌ای به خود گرفته‌اند.
او ادامه داد: اين واژه‌ها در زبان عربی بايد معانی مشابهی داشته باشد، پس در سير تطوری تاريخی اگر به واژه‌ای برخورد كنيم كه معنايی امروزی آن با معنايی كه در زبان‌های ديگر به آن اطلاق شده، تفاوت داشته باشد، ابهام پيش می‌آيد، بنابراين بررسی شد كه آين واژه از معنای اوليه خود در صدر اسلام چگونه دور شده است.
قاسم‌احمد با بيان اينكه هدف اصلی از اين كار كمك به ترجمه بهتر و صحيح‌تر از قرآن است گفت: پس از استخراج معانی اصلی واژه‌ها و بررسی سير تاريخی آن‌ها، به بررسی صحت ترجمه‌های قرآن و اينكه واژه‌ها درست معنا شده‌اند، يا نه پرداختيم. اگر درست معنا نشده باشند، با استنادات تاريخی معنای صحيح را برای واژگان پيشنهاد می‌دهيم.
او درباره انتخاب واژه‌هايی كه در اين طرح بررسی می‌شوند، گفت: واژه‌هايی كه برای بررسی در اين طرح انتخاب شده‌اند، در بررسی‌های اوليه دارای ابهام در معانی بوده‌اند و يا در ترجمه‌ها چند‌گونه معنا شده‌اند.
قاسم‌احمد در توضيح مراحل كار گفت: ابتدا 50 واژه قرآنی انتخاب شد، كه اين 50 واژه در دو مقطع تاريخی قبل از اسلام در متون كهن و پس از اسلام در قرآن بررسی شدند.
در محدوده قرآن به واژه‌شناسی از نظر كمی و كيفی و كاربرد آن‌ها پرداختيم، سپس نتايج به دست آمده را بر تعدادی از ترجمه‌های كهن و معاصر قرآن كريم كه حدود 30 ترجمه بود، اعمال كرده تا دريابيم نتايج به دست آمده تا چه اندازه در ترجمه‌ها لحاظ شده است.
وی افزود: گاهی در بررسی‌ها ديده می‌شد كه در يك يا دو ترجمه معادل‌يابی مناسبی برای واژه صورت گرفته، بنابراين ما نيز همان معادل پيشنهاد كرديم. گاهی نيز ديده می‌شد كه هيچ كدام از مترجمان نتوانستند معادل مناسبی را برای واژه در نظر بگيرند بنابراين ما معادلی مناسب را پيشنهاد داديم.
قاسم‌احمد تيم پزوهشی اين طرح را متشكل از 10 پژوهشگر علوم قرآنی و حديث دانشگاه تهران در مقاطع كارشناسی‌ارشد زير نظر آذرتاش آذرنوش دانست و افزود: تاكنون بررسی سير تاريخی معنای واژگان قرآن به اين وسعت و با اين تعداد واژه انجام نشده و برای نخستين‌بار است كه اين كار با اين تعداد واژه انجام می‌شود، البته پيش از اين شهرام هدايت 15 واژه قرآنی را به خوبی بررسی كرده است كه سال گذشته به چاپ رسيد.
وی در پايان از آمادگی گروه برای آغاز دومين مرحله از طرح ريشه‌يابی واژه‌های قرآن با 50 واژه جديد خبر داد.
يادآوری می‌شود، اين طرح به زودی پس از اتمام مراحل ويرايشی نهايی در قالب كتابی منتشر خواهد شد.