«منهج‌الرشاد» کاشف‌الغطا اولین کتابی است که در رد وهابیت نوشته شد
رساله «منهج‌الرشاد لمن ارادالسداد» شیخ «جعفر کاشف‌الغطا» اولین کتابى است که در رد وهابیت و در پاسخ به نامه شیخ سعود، رهبر وهابیان، با استناد به آیات و روایات نوشته شد.
به گزارش پايگاه اطلاع رساني حج ، 2 رجب، برابر است با سالروز درگذشت شيخ «جعفر كاشف‌الغطا»، در سال 1228 هجری قمری. وی شاگرد وحيد بهبهاني و سيدمهدي بحرالعلوم بوده است. كتاب معروف او در فقه به نام كشف‌الغطاست. در نجف مي‌زيسته و شاگردان بسياري تربيت كرده است.
سيدجواد صاحب «مفتاح‌الكرامة» و شيخ محمدحسن صاحب جواهرالكلام از جمله شـاگـردان اویـند. او چهار پسر داشته كه هر چهار تن ازفقها بوده‌اند. كاشف‌الغطا معاصر فتحعلي‌شاه است و در مقدمه كشف‌الغطا او رامدح كرده است و در سال 1228 هـ.ق درگذشته است. كاشف‌الغطا در فقه نظريات دقيق و عميقي داشته و از او به عظمت ياد مي‌شود.
آثار علمي كاشف‌الغطا منحصر به چند كتاب فقهي نيست، بلكه يكي از آثار مهم عملي و علمي او را مي‌توان تربيت كردن فرزنداني برجسته و فقيه ذكر كرد كه هر يك دريایي از علم و دانش بودند. شيخ جعفر داراي سه فرزند مجتهد بود كه هر سه از فقهاي بنام شيعه‌اند و بزرگ‌ترين آن‌ها شيخ موسي است كه پدر براي وي احترامي فوق‌العاده قائل بود و برخي از تأليفات اين فرزند به خواهش پدر بوده است.
شيخ جعفر اين فرزندش را بر تمام فقها، به استثناي شهيد اول و محقق برتر مي‌دانست و در حق او گفته است: كسي همانند شيخ موسي آگاه به قوانين فقه نبوده است. دو فرزند ديگرش شيخ علي و شيخ حسن هستند كه هر دو مجتهد بوده‌اند.
شيخ جعفر پنج داماد داشته است كه اين پنج داماد نيز هر كدام از فقهاي به نام شيعه‌اند. آن‌ها عبارتند از: شيخ اسدالله تستري كاظمي، صاحب كتاب‌المقابيس؛ شيخ محمدتقي رازي اصفهاني، صاحب هدايةالمسترشدين؛ سيدصدرالدين موسوي عاملي؛ محمدعلي هزارجريبي و شيخ محمد راضی، پدر شيخ راضي.
كاشف‌الغطا را شاگردان بسيار ديگري نيز است كه بيشتر آن‌ها از مجتهدين و شخصيت‌هاي برجسته تاريخ بوده‌اند كه برخي از آن‌ها عبارتند از: سيدجواد عاملي، مؤلف كتاب مفتاح‌الكرامة؛ شيخ محمدحسن نجفي، صاحب جواهرالكلام كه خود نيز به نام كتابش؛ يعني صاحب جواهر معروف است و هيچ فقيه و مجتهدي از اين كتاب ارزشمند مستغني نيست؛ سيدمحمدباقر صاحب انوار؛ حاج محمدابراهيم كرباسي، صاحب اشارات؛ شيخ قاسم مجيب‌الدين عاملي نجفي؛ ملازين‌العابدين سلماسي؛ شيخ عبدالحسين اعسم؛ سيدباقر قزويني؛ شيخ حسين نجفي و ... .
شيخ مؤلفات بسياري ندارد، ولي آن‌چه نوشته، بسيار ارزنده است: مهم‌ترين و عالي‌ترين كتاب وي، «كشف‌الغطا» است كه در عبادات است تا آخر باب جهاد و در آخر نيز كتاب وقف را بر آن افزوده است. شيخ جعفر اين كتاب را در سفر تأليف كرده و از كتاب‌هاي فقهي، به جز قواعد علامه همراه نداشته است.
مرحوم شيخ جعفر كاشف‌الغطا در كتاب كشف‌الغطا در باب عدم تحريف قرآن می‌گويد: «شكی در اين مطلب نيست كه قرآن از نقيصه با حفظ خداوند بزرگ در امان مانده است، هم‌چنان‌كه صريح خود قرآن و اجماع علما تمام ازمنه بر آن دلالت دارد و قول چند نفر ضرری به اين مطلب ندارد و آن‌چه در اخبار وارد شده است كه دلالت بر نقص قرآن دارد، ضرورت و بداهت مطلب مانع از عمل و اخذ به ظاهر آن‌هاست.»
ديگر كتب او عبارتند از: شرح قواعد علامه؛ كتاب‌الطهارة كه خيلي مفصل است و در آن اقوال دانشمندان نيز در باب طهارت بررسي شده است؛ بغيةالطالب، در طهارت و نماز؛ العقائدالجعفرية فی اصول‌الدين؛ غايةالمامول فی علم‌الاصول؛ شرح‌الهداية للطباطبائي؛ الحق فی تصويب‌المجتهدين و تخطئةالاخباريين كه كتابي است استدلالي در رد اخباريين و اظهار حق اصوليين.
اما رساله «منهج‌الرشاد لمن ارادالسداد» شيخ شايد اولين كتابي است كه در رد وهابيان نوشته شده است. اين كتاب در رد وهابيت و در پاسخ به نامه شيخ سعود، رهبر وهابيان، با استناد به آيات و روايات تحت اين عناوين نگارش يافته است:
انواع و اقسام كفر، معنی عبادت، ذبح و قربانی برای خدا، نذر برای غير خدا، قسم خوردن به غير خدا، استغاثه، توسل، شفاعت، كيفيت حيات بعد از مردن، زيارت قبر پيامبر(ص) و ساير قبور، تبرك جستن به قبور و مانند آن، بنای قبور انبيا و اوليا(ع) و ساختمان و تعمير آن‌ها. در آغاز كتاب نيز اين مباحث بررسی شده است: تنها نيت مقصد، ميران در اختلاف اقوال و افعال، اختلاف ظواهر آيات و روايات و مآخذ آن‌ها و ميزانی كه هنگام تشابه امور بدان مراجعه كنند.
شيخ جعفر هم‌چنين داراي قريحه‌اي شعري بوده و ديوان شعري از او موجود است كه در آن اشعار بسيار جالب و زيبا سروده است. بين او و استادش آيت‌الله سيدمهدي بحرالعلوم اشعار زيادي رد و بدل مي‌شد كه در كتاب‌هاي ادبي ثبت شده است.
سرانجام شيخ جعفر كاشف‌الغطا پس از گذراندن عمري سرشار از خدمت به مكتب و امت اسلام، در رجب سال 1228 هـ.ق پس از هفتاد و چهار سال زيستن پربركت در دنيا، به لقاءالله پيوست.*
*منابع: منهج‌الرشاد لمن ارادالسداد (پاسخ به شبهات وهابيان)، جعفر كاشف‌الغطا، ترجمه رئوف حق‌پرست، نشر سلسله؛ مركز جهانی اطلاع‌رسانی آل‌البيت(ع).