آیا امام حسین حج خود را نیمه تمام گذاشت؟!
حجت الاسلام و المسلمین موسی قربانی، روحانی کاروان حج تمتع
آيا واقعا امام حسين حج خود را نيمه تمام گذاشت؟!
امام عليه السلام در مقام انجام دادن اعمال حج نبوده است تا بخواهد براي سفر به كربلا حج خود را كنار بگذارد و نيمه تمام آنرا رها كند ضمن اينكه هيچ كس مجاز نيست عمل حج را نيمه تمام رها كند و اگر كسي احرام ببندد بر او واجب است تا پايان كار اعمال را انجام دهد.
به جمله زير دقت كنيد:
"امام حسين عليه السلام حجًش را نيمه تمام گذاشت وبه جاي كوچ به سرزمين عرفات عازم كربلا شد”
بارها اين جمله را از مداحان و منبري ها شنيده ايم گاهي هم گفته ميشود امام حسين (ع) ازعرفات راهي كربلا شد ، برخي هم كه بي دقتي بيشتري دارند امام (ع) را از منا راهي كربلا كرده اند.
انگيزه گويندگان اين سخن بيان اهميت قيام امام (ع) و ايجاد رقت قلب در مستمعين است تا بتوانند اشك آنان را در بياورند.
متاسفانه اين سخن از تهمتهاي ناروائي است كه عده اي براي رونق كار خودشان به امام حسين (ع) مي زنند . براي وضوح مطلب ابتدا به نقل دو فرع فقهي و يك مطلب تاريخي مي پردازم :
1- حج تمتع متشكل از دو عملِ عمره و حج است وعمره آن بايد در ماههاي حج كه عبارتند از شوَال ، ذي قعده و ذي حجًه انجام شود و زمان حج تمتع مشخص و از نهم ذي حجه است.
2- عمره در ساير ماههاي سال عمره ي مفرده ناميده ميشود و نميتوان با آن حج انجام داد.
3- امام حسين (ع) در اواخر ماه رجب سال 60 هجري قمري از مدينه حركت وچون ورود به مكًه بدون احرام مشروع نيست اوايل ماه شعبان همان سال بعد از حدود پنج روز راه پيمائي به مكًه رسيد وهنگام ورود به مكه عمره مفرده انجام داد.
اكنون به بيان چند نكته كه بطلانِ سخن مداحان ومنبري ها را روشن ميكند مي پردازم .
الف- با توجه به اينكه سفر امام (ع) در ماههاي حج نبوده است همانطور كه بيان گرديد بدون ترديد هنگام ورود به مكًه كه در ماه شعبان بوده است امام(ع) عمره مفرده انجام داده و به اتفاق فقهاء با عمره مفرده نمي توان حج گذارد.
ب- در هيج جاي تاريخ ثبت نشده است كه در ماههاي حج امام مجددا به جحفه يا ساير مواقيت رفته و با بستن احرام ، عمره تمتع انجام داده است ويا اينكه امام براي حج احرام بسته و آنرا به عمره تبديل كرده است و اساسا دليلي هم براي اين كار وجود نداشته چون تفاوت انجام مناسك حج با عمره مفرده 4 روز است و اين مدت چنان تاثيري نداشته است كه امام بخواهد حج را تبديل به عمره نمايد و هرچه سريعتر به سوي كربلا برود.
ج- با توجه به دعوت جمع كثيري از مردم كوفه از امام (ع) براي سفر به اين منطقه و پذيرفتن امامت و رهبري مسلمانان ، امام تصميم به اجابت تقاضاي آنان گرفت ولي براي اطمينان از اين دعوت و بررسي صحت و سقم آن پسر عموي خود مسلم بن عقيل را به كوفه فرستاد و او نيز طي پيامي دعوت مردم را تأييد و از امام خواست هرچه زودتر به كوفه برود بنابراين قبل از فرارسيدن موسم حج امام تصميم به خروج از مكه و قصد سفر به عراق داشته است واين مطلب در وصيت امام به برادرش محمد حنفيه هنگام خروج از مدينه نيز ديده ميشود بخشي از وصيً امام (ع) به شرح زير است:
من براي تفريج ، تفرًج ،استكبار ،فساد و ظلم خارج نميشوم بلكه براي اصلاح امتً جدم خارج ميشوم و تصميم دارم امر به معروف ونهي از منكر كنم و سيره جدم رسول الله (ص) و پدرم علي (ع) را احياء كنم
د- علت خروج امام (ع) از مكًه در هشتم ذي حجًه اين بود كه نامه مسلم درآن ايًام به امام رسيد از طرفي در همين زمان عده زيادي براي انجام مناسك حج به مكّه آمده بودند و بهترين زمان براي آغاز اين سفرمهم و سرنوشت ساز هشتم ذي حجه بود تا اطلاع رساني صحيح از اهداف اين سفر صورت گيرد لذا امام روز هفتم ذي حجه با خطبه اي غرًا آغاز سفر و هدف مهم آنرا به اطلاع مردم رسانيد و روز هشتم ذي حجه از مكه خارج شد بخشي از خطبه امام (ع) به شرح زير بود:
مرگ براي فرزندان آدم همانند گردن بند بر گردن دختران جوان است ، اشتياق من براي ديدار پدر وجدًم و رفتگان خاندان همانند اشتياق يعقوب براي ديدار يوسف است گويا مي بينيم در جائي كه براي كشتنم مقرر شده گرگها بند بند مرا از هم جدا ميكنند وفرار از ان نيست و بر بلاهاي او صابريم و او اجر ما را كامل خواهد كرد پس كسي كه حاضر است ايثار كند وجانش را در اين راه بدهد و با ما بيايد بداند كه من فردا حركت ميكنم ان شاء الله .
ه- اهميت قيام امام (ع) درهدف آن است كه در كلمات امام بخوبي به آن اشاره شده و زمان حركت ميتوانند آنرا برجسته نمايد و مردم را به تفكر وا دارد و جاي خالي ايشان در سرزمينهاي عرفات و منا ميتواند مردم را به اندوه فرو برد و اين پرسش را در ذهن آنان ايجاد كند كه چرا اقدام به اين سفر كرد بنا بر اين زمان سفر در استفاده مطلوب براي بيان هدف آن مفيد است وبه قدر كافي اين مطلب روشن هست تا نياز به اضافه كردن پيرايه هائي كه نه تنها مفيد نيست بلكه پرسشهاي نا صحيحي در ذهن مردم ايجاد ميكند نباشد.
نتيجه گيري
از آنچه گذشت روشن ميشود كه امام عليه السلام درمقام انجام دادن اعمال حج نبوده است تا بخواهد براي سفر به كربلا حج خود را كنار بگذارد و نيمه تمام آنرا رها كند ضمن اينكه هيچ كس مجاز نيست عمل حج را نيمه تمام رها كند و اگر كسي احرام ببندد بر او واجب است تا پايان كار اعمال را انجام دهد و تنها در موارد خاصي هست كه ميشود حج را تبديل به عمره كرد كه در مورد امام حسين سالبه به انتفاء موضوع است و براي بيان اهميت قيام امام حسين(ع) نياز به دروغ پردازي نيست بلكه بيان حقيت هميشه با وجدان هاي پاك سازگار تر است و اگر واقعيات قيام عاشورا همانطور كه بوده بيان شود مردم بيشتر تحت تاثير قرار خواهند گرفت .