برنامه روایتگری واقعه عاشورا،حرکت ارزشمند در عتبات عالیات

شوق و قدرداني خانواده هاي معظم شهدا و جانبازان همچنين زائران و مجاوران ايراني مقيم عتبات ما را بر آن داشت تابه سراغ يكي از مجريان و راويان روايتگر واقعه عاشورا بياييم.
روزهاي اول چندان استقبال نمي شد و براي برگزاري هر برنامه 60تا120دقيقه اي مي بايست كلي براي مديران و روحانيون كاروان توضيح داد كه داستان چي هست!
اما از سوم – چهارم محرم بچه ها ديگه وقت استراحت نداشتن و علاوه بر اجراي برنامه هاي عمومي در قبل و بعد از نماز در صحن هاي حرم سيد الشهدا و علمدار با اصرار مديران كاروان ها و روحانيون مستقر تا پاسي از شب را مشغول روايتگري واقعه عاشورا بودند كه در برخي موارد با ايشان مشايعت مي كردم.
نبود فضاي مناسب، بلندگو و صوت، نور كافي و بعضا قعطي برق از جمله موارد شايعي بود كه دوستان از وجود خود و هنجره شان مايع مي گذاشتند.
حجج الاسلام سيد علي اصغر علوي و علي ملاكاظمي روايتگران واقعه عاشورا بودند كه فقط در دهه اول قريب به يكصد برنامه روايتگري را به صورت عمومي و خصوصي در كربلاي معلي روايتگري كردند.
حجت الاسلام علي ملاكاظمي، طلبه و دانشجوي دوره دكتري دانشگاه معارف اسلامي و مدرس دانشگاه دامغان يكي از اين عزيزان بود كه براي اجراي اين مهم شب و روز نداشت و طي اين مدت به قول نيروهاي حرمين شريف كربلا وقتي براي گرفتن دستگاه صوت مراجعه مي كرديم مي گفتند:" ايشان نيازي به بلندگو ندارد و صدايشان رسا است".
با اصرار زياد از وي خواستيم با توجه به فشرده بودن برنامه هايشان وقتي را در اختيار پايگاه اطلاع رساني حج قرار دهد و پاسخگوي سوالات ما باشد كه اين مهم محقق شد.
*خودش را اينگونه معرفي كرد: علي ملاكاظمي ، متولد 62 شهرستان بهشهر، دانشجويي مقطع دكترا دانشگاه معارف اسلامي قم و مدرس دانشگاه دولتي دامغان هستم.
- نوع كار و برنامه اي كه شما مجري آن هستيد چيست؟
روايتگري، روشي نو در بيان مفاهيم ناب اهل بيت عليهم السلام با تأكيد ويژه بر عاشوراي حسيني و اتصال آن با عاشوراي خميني در راستاي آماده سازي جامعه براي درك جامعه مهدوي است.
اعتقاد راويان اين عرصه بر آن است كه روايت گري خوب سه ويژگي مي خواهد: اول آن كه تأثيرگزار در بينش مخاطب باشد به اين معنا كه مؤثر در رفع و دفع باورهاي غلط و تثبيت باورهاي مثبت وي باشد.
در مرتبه بعد تأثيرگزار در احساسات و عواطف فرد است تا بتواند احساسات مثبت او را تحريك و تهييج كند به اين معنا كه محبت به خوب ها و خوبي ها را در ايشا پديد آورد و نيز مايه كنترل احساسات غلط در وي بشود تا تنفر از بدها و بدي ها در دل و جان او رسوخ كند.
در مرتبه پاياني يك روايتگري خوب بايستي تأثيرگزار در منش و رفتار مخاطب باشد تا آن كه نتيجه عملي براي ترك كار ناپسند و انجام كارهاي پسنديده را براي وي به ارمغان آورد.
- اين برنامه چه هدف يا اهدافي را به دنبال دارد؟
در همين راستا طرح تربيت راوي با هدف فهم نكات ناشناخته حماسه عاشورا وانتقال معارف ناب آن به آحاد ‌جامعه بشري چه در داخل كشور و چه درخارج كشور عموماً و عتبات مقدسه عاليات خصوصاً و آماده سازي جامعه براي ظهور حضرت بقيه الله عجل الله تعالي فرجه الشريف و نحوه زندگي درست در جامعه مهدوي، تحت فرامين ولايت امر و امامت امت، با افقهايي كه بزرگ عاملان به پيام هاي حسيني از صدر اسلام تا كنون تبيين كرده اند، به خصوص امام امت رضوان الله تعالي عليه و مقام معظم رهبري مد ظله العالي كه به دليل حضور در متن مبارزات، كلام و پيام اباعبدالله الحسين عليه السلام را با پوست و گوشت درك كرده و دريافته‌اند، پا به عرصه حضور نهاده است و تلاش دارد كه پايگاهي براي روايتگري را در جهت افزايش معرفت زائر به رهپويان اين مسير عرضه كند.
-به نظر شما برگزاري چنين برنامه هايي تاثير و تحولي در زندگي اجتماعي و شخصي افراد دارد؟
بدون شك اينگونه خواهد بود.
-آيا روايتگري با سخنراني و خطابه نوعي موازي كاري و حركت در جهت نيست؟
خير. روايتگري در معناي مورد نظر تفاوتهاي متعددي با سخنراني‌هاي معمول دارد و براي كساني كه در جلساتي از اين دست در عتبات مقدسه يا جاهاي ديگر حضور داشته‌اند بي‌نياز از توصيف است چرا كه ايشان به علم حضوري اين تفاوت را دريافته‌اند.
اما براي آنان كه هنوز تفاوت اين نوع سخن گفتن براي ايشان با سخنراني‌هاي خطبا چندان واضح نشده است لازم است بيان شود كه:اولاً در روايتگري بيان مناقب و فضائل ائمه اطهار ، حوادث و وقايع تاريخي و تحليل پيرامون آنها در عين سادگي و بي‌پيرايگي و قابل فهم بودن با بياني نوعاً ادبي، مسجع و آهنگين - آن گونه كه مولا اميرالمؤمنين عليعليه السلام به آن روش سخن مي‌گفتند- به مخاطب عرضه مي‌شود.
ثانياً بهره گيري از حركات دست و صورت، بلندي و كوتاهي صدا، تغيير ناگهاني لحن و سياق گفتار در راستاي جلب توجه مخاطب و فنوني از اين دست بسيار متفاوت از يك سخنرانيِ معمولي كه نوعاً آرام و به دور از مؤلفه هاي پيش گفته است.
ثالثاً نحوه شروع سخن با روشهايي همچون طرح سؤال، ابهام گويي، بهره گيري از شعر و همراه كردن مخاطب در همان ابتدا با فضاي كلام، سخن گفتن با جماداتي همچون ضريح و گنبد و بارگاه و درختان و ... و همچنين به پايان رساندن سخن به صورتي كاملا ويژه و خاص در روايتگري صورت مي‌پذيرد.
-در خصوص سير مطالعاتي اين طرح بيشتر توضيح دهيد؟
اگر يك راوي بخواهد در مورد امام حسين عليهالسلام و به طور كلي معصومين عليهم السلام مطلبي بگويد يا بنويسد بايد با دو بعد آن ذوات نوراني يعني بعد لاهوتي و بعد ناسوتي (يا همان افلاكي وخاكي) آشنا باشد. ما در اين بخش از فعاليت خود در عتبات عاليات به معرفي سير مطالعاتي پيرامون حضرت سيد الشهداء عليهالسلام مي‌پردازيم در مورد بقيه حضرات معصومين عليهم السلام هم به همين نحو با در نظر گرفتن تفاوت هاي گريز ناپذير مي‌توان سير مطالعاتي را پيشنهاد داد.
اين توجه ويژه به امام حسين عليه السلام به خاطر سفارش خود حضرات معصومين عليهم السلام در راستاي اقامه هر چه باشكوه‌تر عزاي سالار شهيدان صلوات الله و سلامه عليه است.
بر مبناي توضيحات كه عرض كردم يك راوي ابتدا بايد هم پيرامون وقايع نهضت عاشورا از قبل از وقوع، تا خود حادثه و نيز وقايع بعد از آن خوب مطالعه و پژوهش كند و هم در ابعاد ملكوتي آن حضرت.
-يك راوي و كسي كه قصد آغاز فعاليت روايتگري را دارد چگونه بايد گام بردارد؟
سير مطالعاتي براي محقق كردن اين هدف اينگونه آغاز مي‌شود كه ابتدا بايستي ذهنيت راوي را از تصوراتي كه در ذهن عامه مردم وجود دارد و بعضاً آميخته با تحريفات است، پاك كرد. در راستاي تحقق اين هدف ابتدا لازم است راوي مطالعه خود را با يك كتاب تاريخي صرف اما قابل اطمينان كه در عين حال بسيار مفصل و خسته كننده نباشد آغاز كند.
[factimage()] http://hajj.ir/hadjwebui/ImageGallery/ImageNews/image_20121212151565001.jpg [imagetitle()] [factimageend()]
-كتب و منابعي را براي راهنمايي بيشتر معرفي فرماييد؟
در منابع دسته اول كتابي كه اين ويژگي را داشته باشد نفس المهموم شيخ عباس قمي رحمة الله عليه است و در منابع اخيرالتأليف كتاب قصه كربلا نوشته استاد محقق حجة الاسلام نظري منفرد منبع مناسبي به نظر مي‌رسد.
در ادامه، مطالعه كتاب دو جلدي زمينه هاي قيام امام حسين عليه السلام تأليف جمعي از نويسندگان كه به همت مركز تحقيقات اسلامي سپاه پاسداران به زيور طبع آراسته شده است و بعد از آن مجموعه شش جلدي با كاروان حسيني از مدينه تا مدينه كه باز از محصولات مركز نامبرده است با هدف فهم تحليلي نهضت امام حسين عليه السلام در دستور كار قرار خواهد گرفت.
بعد از مطالعه پيرامون اصل نهضت و آموختن روشهاي تحليل اين حركت عظيم لازم است مطالعه كتابهايي كه از حماسه عاشورا نگاه تحليلي را دنبال مي كنند همچون عبرتهاي عاشورا اثر استاد خاتمي كه در واقع شرح بيانات رهبر فرزانه انقلاب در موضوع عوام و خواص است، آذرخشي ديگر از آسمان كربلا مجموعه اي از سخنراني حضرت آيت الله مصباح يزديحفظه الله آغاز شود.
-شروع فعاليت روايتگري صرف خواند كتب معرفي شده كافي است؟
خير- چرا كه آن گام نخست است. مطالعه پيرامون بعد دوم يعني بعد لاهوتي (افلاكي) با كتاب الخصائص الحسينيه آغاز مي‌شود و در كل اين مسير همواره بايستي راوي طي طريق را با استاد بنمايد چرا كه فرمود: طي اين مرحله بي همرهي خضر مكن ظلمات است بترس از خطر گمراهي
پس از گذراندن اين مرحله راوياني كه تاكنون با مجموعه همراه بوده‌اند و عملكرد قابل قبولي از خود برجا گذاشته‌اند، به اردوي زيارتي- آموزشي كربلا دعوت خواهند شد و با مكانهاي مختلف كشور عراق آشنا مي‌شوند تا براي روايتگري از قبل آماده شده باشند. در اين اردو در كنار آشنايي با حرم هاي مطهر ائمه مدفون در عراق راوي با فنون روايتگري در عمل نيز آشنا خواهد شد.
پس از آن از آن جايي كه براي يك تحليل صحيح لازم است راوي از تاريخ 200 ساله بعد از امام حسين عليه السلام اطلاعاتي اجمالي داشته باشند، مطالعه كتاب حيات فكري- سياسي امامان شيعه تأليف آقاي رسول جعفريان يا كتاب نقش ائمه در احياي دين از علامه عسكري رضوان الله تعالي عليه پيشنهاد مي‌گردد.
در مرحله پاياني اردوي تكميلي به دو منظور برگزار خواهد شد: يكي پركردن خلأهاي اطلاعاتي كه در سير مطالعاتي وجود داشته است و راوي نياز دارد در مورد آنها اطلاعاتي داشته باشند و ديگري آزموني كه سازمان حج و زيارت براي جذب نيروي راوي برگزار خواهد كرد.
-آيا اين برنامه روايتگري داراي تايخچه اي هم است؟
بله. لازم به ذكر است كه تجربه‌اي مشابه آن چه كه در سطور فوق ارائه شد كه در عين حال به توفيق الهي بسيار موفق و كارآمد بود توسط جمعي از محبين ائمه عليهم السلام در دانشگاه امام صادق عليه السلام تحت عنوان راويان كربلا از سال 84 انجام شد و اكنون نيز اين مجموعه تحت عنوان راويان عاشورا ذيل دفتر اعزام مبلغ دانشگاه امام صادق عليه السلام فعاليت‌هاي مطالعاتي و تبليغي خود را پي مي‌گيرد.
اين مجموعه در تابستان سال 86 با اعزام مستمر راوي به عتبات مقدسه عاليات به اذعان مسؤولين حاضر در صحنه(از مسؤولين سازمان حج و زيارت تا نظارت و بازرسي بعثه مقام معظم رهبري) و روحانيون و مداحان محترم كاروان ها تأثيري بسيار مثبت در بين زائرين ايراني و بعضاً زائرين غيرايراني داشته است. كه همه به توفيق الهي و مدد مولي الكونين حضرت اميرالمؤمنين و وجود مقدس اباعبدالله الحسين عليهما السلام بوده است.
در راستاي بحث عمل به رسالت تبليغي نيز راوياني در اين مجموعه تربيت شده‌اند كه اقدامات گسترده‌تري به جامعه مشتاق و علاقه‌مند به كار در اين زمينه را مد نظر قرار داده‌اند. به عنوان نمونه آقاي ملاكاظمي كه از اولين دست اندركاران اين مجموعه بوده‌اند؛ در سال 89 طي كلاسهاي مستمر آموزش مديران عتبات، تدريس درس مديريت زيارت زائر و آداب زيارت را براي مديران عتبات داشته‌اند.
-و صحبت پاياني ؟
در پايان با توجه به آن چه گفته شد پيشنهاد ميشود دفتري با اهداف زير در مجموعه سازمان حج و زيارت براي پيگيري بحث روايتگري در اعتاب مقدسه تشكيل گردد:
1. پرورش راوي و اعزام به عتبات مقدسه 2. برگزاري كارگاهها و جلسات مورد نياز براي دست اندكاران كاروان هاي زيارتي در راستاي مديريت هر چه بهتر زيارت زائر. 3. در اختيار قرار دادن مواد خام و محتواي مناسب و در عين حال به دور از تحريف به مديران كاروان ها، و روحانيون و مداحان محترم. 4. تهيه و آماده سازي بروشور و جزوات آموزشي به سبكي نو براي مشتاقان و علاقه مندان. اين همه گفتيم ليكن در بسيج بي عنايت خدا هيچيم هيچ
اللَّهُمَّ إِنَّا نَرْغَبُ إِلَيْكَ فِي دَوْلَةٍ كَرِيمَةٍ تُعِزُّ بِهَا الْإِسْلَامَ وَ أَهْلَهُ وَ تُذِلُّ بِهَا النِّفَاقَ وَ أَهْلَهُ وَ تَجْعَلُنَا فِيهَا مِنَ الدُّعَاةِ إِلَي طَاعَتِكَ وَ الْقَادَةِ إِلَي سَبِيلِكَ وَ تَرْزُقُنَا بِهَا كَرَامَةَ الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ.
به گزارش خبرنگاراعزامي پايگاه اطلاع رساني حج در عتبات عاليات، بنا بر اذعان روحانيون معزز، مديران و زائران حاضر در عتبات عاليات، برنامه ي روايتگري برجسته ترين فعاليت بعثه مقام معظم رهبري در محرم 1434 كربلاي معلي بوده است. تهيه و تنظم: علي اكبر پوست چيان/كربلاي معلي 1434