کتابی که امام زمان(عج) نام آن را انتخاب فرمود

به گزارش پايگاه اطلاع رساني حج وابسته به بعثه مقام معظم رهبري، در احاديثي كه از ائمه معصومين(ع) در مورد حضرت مهدي(عج) به دست آمده همواره بر اين نكته تأكيد شده كه گشايش مشكل عالم در آخرالزمان در دعاي تعجيل در فرج ظهور ذخيره الهي بقية الله الاعظم(عج) است؛ چنانكه خود حضرت حدود صد سال پيش نگارش كتابي در فوايد دعا در فرج را به يكي از علماي برجسته شيعه سفارش دادند و نام آن را «مكيال المكارم» نهادند.
بر اساس احاديث فراوان از ائمه اطهار(ع) انتظار فرج در اسلام از بالاترين عبادات شمرده شده است. چرا كه امام زمان، موعود همه امت­هاي گذشته است؛ كه با ظهورش، زمين را پر از عدل و داد خواهد كرد. چنانكه در مفاتيح‌الجنان مي‌خوانيم: «السّلامُ علي المَهديِّ الذّي وَعَدَ اللهُ عزَّوجلَّ بِهِ الأمَمَ، أن يَجمَعَ به الكَلِمَ و يَلُمُّ به الشَّعَثَ و يَملأَ بِهِ الأرضَ قِسطَاً و عَدلاً و يُمكِّنَ لَهُ و يُنجِزَ بِهِ وعدَ المُؤمنِينَ» از امام صادق(ع) روايت شده كه: هركس از شما در حال انتظار فرج امام زمان(عج) بميرد، مانند كسي است كه همراه قائم(عج) در خيمه او است. در ادامه اين روايت آمده كه امام صادق(ع) بعد از لحظه­اي درنگ كرده و فرمودند: بلكه مانند كسي است كه همراه آن حضرت، شمشير به‌ دست، با دشمن بجنگد. در ادامه مي­فرمايد: «لا وَالله إلاّ كمَن إستَشَهدَ مع رسولِ اللهِ» نه چنين است، سوگند به خدا، مگر مانند كسي كه در ركاب رسول خدا شهيد مي­شود.
از امام صادق(ع) سؤال شد كه آيا قائم متولد شده است، امام در جواب فرمود نه و من، اگر زمان او را درك مي­كردم، تمام طول زندگيم را، در خدمت وي مي­بودم.
معرفي كتابي كه به سفارش حضرت حجت(عج) نگاشته شد
در طول تاريخ همواره بشر در پي رهايي از رنج و درها بوده است و به همين دليل خداوند پيامبران را يك به يك براي هدايت آنان به صلاح و رستگاري برگزيد. همه انبياء الهي از حضرت آدم(ع) تا پيامبر خاتم حضرت محمد مصطفي(ص) در پي رساندن پيام خداوند و بيداري فطرت بشر بودند.
پس از ظهور حضرت محمد(ص) كه دين اسلام به عنوان دين برگزيده الهي معرفي شد؛ خداوند ائمه اطهار(ع) را به عنوان راهبر و تبيين كننده دين از نسل پيامبر اسلام برگزيد كه هر كدام از اين بزرگان بنا به شرايط زماني خويش در پي حفظ دين اسلام بودند اما آخرين ولي خدا حضرت مهدي موعود(عج) بنا به حكمت الهي در پس پرده غيبت، هدايت بشر را بر عهده گرفتند و ائمه معصومين(ع) در روايات مختلف، خواسته بشر و دعا براي ظهور را تنها راه نجات از مشكلات آخرالزمان بيان فرمودند.
در مورد بحث آخرالزمان و به ويژه حضرت مهدي(عج) كتابهاي متعددي تاكنون نگاشته شده، اما يكي از مهمترين كتابهايي كه در دوران معاصر و به دستور خود صاحب العصر و الزمان حضرت مهدي(عج) نوشته شده است؛ كتاب «مكيال المكارم في فوائد الدعاء للقائم (عج)» اثر فقيه احمدآبادي است.
مرحوم آيت الله سيد محمد تقي موسوي اصفهاني مشهور به فقيه احمدآبادي فرزند سيد عبدالرزاق از علماي بزرگ اصفهان است. وي سال 1301ق در اصفهان به دنيا آمد. مقدمات علوم اسلامي را نخست نزد پدر و پسر عمه اش «سيد ميرزا اسدالله» و «سيد محمود حسيني گلشادي اصفهاني» آموخت. سطوح عالي را نيز از محضر «سيدابوالقاسم دهكردي» و «شيخ عبدالكريم گزي» و «حاج آقا منيرالدين بروجردي»، «حاج ميرزا بديع درب امامي» و «آقا محمد كاشاني» استفاده كرد و از بعضي از آنها اجازه اجتهاد و روايت دريافت كرد. او علاوه بر كتاب مكيال، كتب ديگري از جمله: تذكرة الطالبين في ترجمه آداب المتعلمين، ابواب الجنات في آداب الجمعات، بساتين الجنان في المعاني و البيان، آداب صلاة الليله وظيفة الانام في زمن غيبة الامام، سراج القبور، توضيح الشواهد، ترغيب الطلاب، انيس المتأدبين، كتاب المنابر، محاسن الاديب في دقايق الاعاريب و ديوان اشعار دارد و در شعر به «تقي» يا «شرعي زاده» تخلص مي كند. از مقدمه اي كه مرحوم سيد محمدتقي بر مكيال نوشته، چنين برمي آيد كه از شدت عشق و علاقه اي كه به حضرت حجت (عج) داشته، شبي آن حضرت را در خواب مي بيند. امام(ع) تأليف اين كتاب را به وي توصيه و تأكيد مي فرمايد و حتي نام آن را نيز «مكيال المكارم في فوائد الدعاء للقائم» تعيين مي كند. سيد از خواب بيدار مي شود، ولي توفيقي براي تأليف آن برايش حاصل نمي شود. تا اينكه در سال 1330ق عازم سفر حج شد. در اين سفر بسياري از حاجيان گرفتار مرض وبا شدند و از دنيا رفتند. آيت الله سيد محمد تقي با خداي خويش عهد بست اگر از اين سفر سالم برگردد، كتابي را درباره حضرت ولي عصر(عج) به رشته تأليف درآورد. چون از سفر برگشت، به عهد خود وفا كرد و كتاب مكيال المكارم را كه حاوي موضوعات مهم در شناخت امام زمان و وظايف شيعيان در قبال آن حضرت است، به رشته تحرير درآورد. اين كتاب نخستين بار سال 1369ق در يك مجلد با 587 صفحه و بار دوم سال 1397ق در دو مجلد در اصفهان به چاپ رسيد. در سال 1363ش برابر با 1404 چاپ سوم آن به صورت افست با تحقيق و اضافات مؤسسة الامام المهدي در قم چاپ شد. كتاب مكيال المكارم در اصل به زبان عربي نگارش شده است و «سيد مهدي حائري قزويني» آن را به فارسي ترجمه كرده كه در دو مجلد، با 625 صفحه، در تيراژ 4000، آبان 1379ش برابر شعبان 1421 از چاپ خارج شد و در اختيار علاقه مندان قرار گرفت. همين ترجمه بار ديگر در سال 1382ش از طريق انتشارات مسجد جمكران تجديد چاپ شد. اين كتاب ارزشمند داراي هشت بخش مهم است كه درآن مؤلف ژرف انديش با استناد به آيات و روايات متعدد، موضوعات بسيار اساسي و سرنوشت سازي را كه اغلب جنبه كاربردي است و مورد ابتلاي شيعيان و مسلمانان مي باشد، مورد كاوش و دقت نظر و تأكيد قرار داده است. در بخش اول به موضوع وجوب شناخت امام زمان(عج) از ديدگاه عقل و نقل مي پردازد. بخش دوم كتاب اختصاص به اثبات وجود حضرت حجت (عج) دارد كه خود شامل سه فصل جداگانه مي شود و هر كدام با استناد به آيات و روايات و معجزات و كرامات، ابحاث گران سنگي را تقديم حضور خوانندگان مي كند. بخش سوم در بيان پاره اي از حقوق و توجهات آن حضرت بر شيعيان است كه به صورت مختصر و مفيد ارائه شده است. بخش چهارم كه از بخش هاي مهم و مفصل كتاب به شمار مي آيد، اختصاص به توضيح درجات و ويژگي هاي آن حضرت دارد كه سبب دعاي ما شيعيان به آن امام غايب مي گردد. جالب اينكه اين درجات و خصوصيات به طرز ابتكاري و به ترتيب حروف الفبا تنظيم و از حرف الف آغاز شده و در حرف ي پايان پذيرفته است. بخش پنجم نيز كه از فصول مفصل كتاب به شمار مي آيد، به ثمرات و پيامدهاي گواراي دعا براي فرج حضرت حجت (عج) اختصاص يافته است و مؤلف محقق در اين بخش نيز با استناد به آيات و روايات، بحث هاي جذاب و جالبي را براي خوانندگان ارائه مي دهد و بدين ترتيب، جلد اول كتاب مكيال المكارم به پايان مي رسد. جلد دوم كتاب با بخش ششم آغاز مي شود. در اين بخش مؤلف كتاب با تحقيق فراگير خود كه از ميان آيات و روايات استخراج كرده، به 50 زمان و 8 مكان مشخص اشاره مي كند كه دعا براي آن حضرت در اين زمان ها و مكان ها مورد عنايت و تأكيد قرار گرفته است؛ از جمله زمان ها: بعد از نماز هاي واجب، در حال سجده، روز پنجشنبه، شب جمعه، در خطبه نماز جمعه، شب و روز نيمه شعبان، هنگام غم و اندوه، بعد از ذكر مصيبت امام حسين(ع)، روز غدير، روز عرفه، روز عاشورا، روز عيد نوروز، روز دحوالارض، و ...، و از جمله مكان ها: مسجد الحرام، عرفات، سرداب، حرم سيد الشهدا(ع)، حرم اميرمؤمنان و ساير ائمه اطهار(ع) است. بخش هفتم، به چگونگي دعا براي تعجيل ظهور امام مهدي (عج) اختصاص دارد. اين بخش از سه مقصد تشكيل يافته است. در مقصد اول، مؤلف كتاب در ضمن بيست تذكر، به آداب كلي دعا مي پردازد. آنگاه در مقصد دوم با مطرح كردن بيست تذكر ديگر، به چگونگي دعا براي تعجيل به صورت آشكار يا به كنايه بسنده مي كند و در نهايت در مقصد سوم، دعاهايي را كه در اين مورد از جانب امامان معصوم(ع) نقل شده است ( با توضيح و دفع اشكال از بعضي از آنها )، مورد بحث و بررسي قرار مي دهد. بخش هشتم كه آخرين بخش كتاب است، در تبيين وظايف و تكاليف بندگان به خصوص شيعيان و مسلمانان در برابر ساحت مقدس حضرت حجت، امام مهدي(عج) است. در اين بخش باز با استناد به آيات و روايات متعدد كه حكايت از اشراف و تبحر مؤلف به كتب روايي و حديثي دارد، تعداد هشتاد وظيفه مورد دقت و تأمل قرار گرفته است كه از جمله آن مي توان به موضوعاتي مانند: شناخت صفات و آداب و خصوصيات امام، رعايت ادب در مورد ايشان، انتظار فرج، اظهار اشتياق به ديدار، درخواست معرفت آن حضرت، هديه نماز مخصوص، اهتمام به ياري آن حضرت، صله دادن براي امام، خشوع در هنگام يادآوري، تهذيب نفس، تأسي به اخلاق و اعمال امام، حفظ زبان از اغيار، تكذيب مدعيان نيابت خاصه و ... در آن اشاره كرد. در انتهاي كتاب بنابر نوشته سيد محمد موسوي اصفهاني، فرزند مؤلف، مرحوم مؤلف در آخر عمر شريف خويش، قصد داشت خاتمه اي بر اين كتاب اضافه كند، ولي با كمال تاسف اجل مهلت نداد و او در ماه رجب 1348ق براي زيارت عتبات عاليات عازم عراق شد. ماه شعبان به اصفهان بازگشت. بي درنگ كسالت بر وي عارض شد و در بستر بيماري افتاد، تا اينكه در 25 رمضان همان سال چشم از جهان فروبست و در قبرستان تخت فولاد اصفهان جنب مقبره پدر انديشمندش آرام گرفت. منبع:مهر