مرز شوخی و تمسخر از نگاه اسلام

به گزارش پايگاه اطلاع رساني حج وابسته به بعثه مقام معظم رهبري، حجت الاسلام والمسلمين سيدعلي قاضي عسكر، نماينده ولي فقيه و سرپرست حجاج ايراني در جلسه هفتگي كاركنان و كارمندان بعثه مقام معظم رهبري و سازمان حج و زيارت با تبريك سالروز آغاز امامت امام زمان (عج) به سلسله مباحث سبك صحيح زندگي اسلامي و آسيب شناسي آن بر اساس آيات و روايات اشاره كرده و اظهار داشت: همان گونه كه در جلسات قبل بيان شد يكي از رفتار هاي اجتماعي و اخلاقي كه در جامعه اسلامي بايد رعايت شود پرهيز از آزار و اذيت ديگران است.
وي شوخي هاي آزار دهنده را يكي ديگر از مصداق هاي بارز آزار و اذيت دانست و افزود: برخي افراد همواره در صدد هستند ديگران را دست انداخته و با مسخره كردن آنها شخصيت افراد را تحقير كنند. چنين رفتارهايي ناپسند بوده و غير ديني و غير اسلامي است.
خوشرويي و تبسم را از سنت هاي پسنديده در اسلام دانست و اظهار داشت: اسلام همواره خواهان جامعه اي شاد و سرزنده است و روايات متعددي نيز وجود دارند كه بحث ادخال السرور في قلوب المومنين را مطرح مي كنند. يكي از كارهايي كه داراي ثواب بسيار است شاد كردن دل مومن و زدودن غم از دل او است؛ از اين‌رو اين كه انسان متبسم و خوشرو باشد و كاري كند كه وقتي مردم او را مي بينند احساس شادماني و خوشحالي كنند؛ نعمتي بزرگ است.
وي در ادامه افزود: در احوالات پيامبر اسلام(ص) و ائمه اطهار(ع) هم آمده است كه هيچ گاه كسي پيامبر اسلام (ص) را عبوس نديد، آن حضرت هميشه متبسم بود و با خوشرويي با مردم برخورد مي كرد.
سرپرست حجاج ايراني، بحث مزاح آزار دهنده را به عنوان يكي از رذائل اخلاقي مطرح كرد و افزود: برخي شوخي ها انسان را آزار مي دهند و متاسفانه يكي از آسيب هاي مبتلابه جامعه ما نيز محسوب مي شود. گاهي عليه قوميت و يا مليتي خاص جك درست كرده، باعث ايجاد آزار و ناراحتي در جامعه مي شوند و اين چيزي است كه از سوي دشمنان همواره دامن زده شده است تا زمينه هاي اختلاف را در جامعه ايجاد كنند. تكنولوژي امروز نظير تلفن همراه و ارسال پيامك نيز بر گسترش برخي از اين شوخي هاي آزار دهنده در جامعه افزوده است و بدين ترتيب يك ملت و يا قومي كه داراي ايمان و ارزش هاي اخلاقي هستند مورد استهزا قرار مي گيرند؛ بنابراين اسلام با استهزا و مسخره كردن ديگران مخالف است.
وي افزود: بنابراين گاهي شوخي ها وسيله تحقير فرد و گاهي نيز وسيله تحقير اجتماع است. اسلام هر دوي اين كار ها را نمي پسندد.
نماينده ولي فقيه در ادامه به روايتي از پيامبر (ص) در اين زمينه استناد كرده و اظهار داشت: شخصي به نام عبد الرحمن ابي ليلي به نقل از يكي از اصحاب پيامبر بيان مي كند روزي همراه با پيغمبر و اصحاب بوديم يكي از اصحاب خوابش برد و در اين ميان يكي از افراد براي ان كه با او شوخي كند تير و سلاح او را برداشت. وقتي كه آن مرد از خواب بيدار شد و اطراف خود را نگاه كرد و ديد سلاحش نيست، بسيار ناراحت و مضطرب شد و بقيه افراد به او خنديدند. پيامبر(ص) پرسيد چه چيزي شما را به خنده وا داشته است؟ جواب دادند يا رسوالله اين فرد هنگامي كه خواب بود اسلحه اش را برداشتيم و اكنون ناراحت و مضطرب شده است. رسول خدا فرمود: حلال و روا نيست براي مسلماني كه برادر ايماني و مسلمان خود را بترساند و ناراحت كند.
وي توجه و به كار بستن آيات و روايات در زندگي فردي و اجتماعي را يكي از راهكارهاي مناسب براي مقابله با آسيب هاي اجتماعي در جامعه امروز معرفي كرد و اظهار داشت: مسخره كردن افراد در خيابان و اتوبوس و جاهاي ديگر براي اين كه لحظه اي خود و يا ديگران را سر گرم كنيم كار درستي نيست و مذموم است. شخصي مي گويد كه نزد پيامبر بودم: يكي خواست بيرون برود و كفش خود را يادش رفت ببرد و شخص ديگري براي اين كه سربسر او بگذار كفش او را برداشته و پنهان كرد. وقتي آن شخص برگشت تا كفش خود را بردارد ديد نيست، پرسيد چه كسي كفش مرا برداشته است. همان فرد گفت من انها را برداشته ام. در اين هنگام رسول خدا(ص) فرمود : ترساندن مومن كار درستي نيست و نبايد اين كار را مي كرديد.
حجت الاسلام والمسلمين قاضي عسكر شوخي هاي وقيح و بدور از نزاكت را يكي ديگر از رفتارهاي ناپسند و آزار دهنده در جامعه دانست و اظهار داشت: برخي افراد به شوخي هاي وقيح عادت دارند. اين گونه رفتارها افزون بر اين كه شخصيت طرف مقابل را خرد مي كند باعث ترويج بي حرمتي در جامعه نيز مي شود و اين گونه رفتارها بسيار نكوهيده است. يكي از خصوصيات اخلاقي انسان مومن داشتن عفت كلام است و انسان مومن حق ندارد هر چيزي را بر زبان خود جاري كند.
وي يكي ديگر از مصاديق آزار و اذيت ديگران را نجوا و درگوشي صحبت كردن عنوان كرد و افزود: گاهي دو نفر كه در كنار هم نشسته اند و با هم در گوشي صحبت مي كنند و با نگاه‌ها و نحوه رفتار خود اين برداشت و گمان را در ذهن طرف مقابلشان ايجاد مي كنند كه دارند در مورد او سخن مي گويند با اين عمل خود باعث آزار و اذيت ديگران مي شوند. در اين گونه موارد، فرد نه سيلي به كسي زده است نه مال او را برده و نه سخن ناپسندي به او گفته، فقط با نجوا و در گوشي صحبت كردن با دوستش سبب آزار و اذيت طرف مقابل شده است. پيامبر اسلام (ص)فرمود "با يكديگر نجوا نكنيد باعث ازار و اذيت مومن مي شود و خدا هم دوست نمي دارد مومن اذيت و ازار ببيند."
وي آداب سخن گفتن در ميان خانواده و اجتماع را داراي اهميت دانست و افزود: نحوه سخن گفتن با ديگران بسيار مهم است، نبايد به گونه اي صحبت كرد كه سبب آزار طرف مقابل شود.گاهي نحوه بيان سخنان ما عادي است؛ ولي بعضي اوقات همين سخنان عادي به شكل بدي مطرح مي شودكه باعث تحقير و رنجش طرف مقابل مي‌شود. در نحوه سخن گفتن با ديگران و حتي صدا زدن نام دوستان و اعضاي خانواده بايد بسيار مراقب باشيم تا مبادا با سخنان خود آنان را بيازاريم.
سرپرست حجاج ايراني نحوه سخن گفتن با همسر و فرزندان و پرهيز از تحقير آنان را يكي از آموزه ها و دستورات اكيد اسلام عنوان كرد و اظهار داشت: اگر به فرزندان خود شخصيت بدهيم وقتي بزرگ شده و وارد اجتماع شوند از نظر رواني توانايي بيشتري در رويارويي با مشكلات و مسائل مختلف زندگي خواهد داشت؛ اما اگر آنها را تحقير كنيم هنگامي كه وارد اجتماع مي شوند تبديل به انساني منزوي مي شوند كه توانايي رويارويي با مشكلات و مسائل را ندارد و همواره احساس حقارت مي كند.
وي اسلام را ديني سرشار از آموزه هاي غني و مفيد دانست كه به همه جوانب زندگي انسان توجه دارد و در اين زمينه به روايتي از امام حسن عسكري (ع) استناد كرد و اظهار داشت: روزي امام حسن عسكري (ع)كه خردسال بودند در كوچه ايستاده بودند شخصي به وي رسيد و ديد كه چهره وي غمگين و متاثر است .آن شخص فكر كرد كه مانند بچه هاي ديگر اگر چيزي به او بدهد مي تواند او را سرگرم كند. اما امام فرمود چه مي گويي؟خدا ما را براي بازي نيافريده است. آن فرد با تعجب از امام پرسيد پس ما براي چه افريده شده ايم ؟ امام فرمود براي اين كه دانش بياموزيم و پرستش خدا كنيم.