آیا هر عمره ای کفاره گناه انسان است؟

به گزارش پايگاه اطلاع رساني حج وابسته به بعثه مقام معظم رهبري، اعمال و مناسك حج و عمره پر است از رمز و رازهاي بي شمار كه بسياري از آنها همچنان سر به مهر باقيمانده است و شايد روزي كه آن يگانه دوران از پس پرده غيبت به در آيد رمز و زارهاي شگفت اين آيين ابراهيمي نيز بيش از پيش آشكار شود. اگر زائر اعمال خود را به معناى واقعى كلمه بجا آورد، بدون شك پس از بازگشت انسان تازه اى مى شود. پيامبر اكرم(ص) در حديث پر مفهومي در همين رابطه فرمود: «عمره كفاره گناهان انسان است.»
حجت الاسلام محسن اديب بهروز، كارشناس ارشد در امور حج و زيارت و عضو هيئت علمي دانشگاه علوم پزشكي تهران در رابطه با اعمال و اسرار عمره گفت: پيرامون اعمال عمره با توجه به اطلاعاتي كه در بررسي « فلسفه مناسك حج» گفتيم، به دو موضوع اشاره شد. نخست محرم شدن، كه زائر براي آغاز اعمال در مكانهاي تعريف شده و معين (نه به شكل دلخواه) و با آدابي خاص محرم مي شود كه اسرار و آداب مربوط به احرام نيز مطرح شد. موضوع دوم محرمات و ممنوعيت هايي بود كه در حال احرام براي زائر ايجاد مي شود به اين معنا كه زائر پس از احرام برخي اعمال را به شكل اختياري حذف مي كند.
آيا هر عمره اي كفاره گناه انسان هست؟
وي افزود: ما معتقديم عمره يا حج مانند پازل كاملي است كه اگر قطعه اي از آن در مكان خاص خود قرار نگيرد و يا قطعه اي به شكل غيرواقعي و ناصحيح به درون اين پازل راه يابد، ديگر تصوير واقعي آن نشان داده نمي شود به عبارت ديگر اگر من به عنوان زائر يكي از اعمال عمره را به شكل صحيح و با حداقل خودآگاهي انجام ندهم آن نتيجه پيش بيني شده براي عمره ، يعني«كفاره شدن براي گناهان» به دست نمي آيد. نتايج سفر حج يا عمره قراردادي نيست كه به هر كس كه به اين سفر مشرف مي شود تحت هر شرايطي عنايت شود. بلكه هر مقدار كه اعمال از سلامت ظاهري و حداقل سلامت باطني برخوردار باشد آن نتيجه نيز به دست مي آيد و هر مقدار كه از ميزان اين سلامت كاسته شود نتيجه نيز معيوب خواهد بود و حتي ممكن است نتيجه اي برخلاف انتظار به دست بيايد.
حجت الاسلام اديب خاطرنشان كرد: اگر فرد در انجام اعمالي كه براي او در نظر گرفته شده كوتاهي كند، هر چند اگر راه گريزي هم داشته باشد به عنوان مثال از روي فراموشي مرتكب عملي شود يا آگاهي لازم را در اين زمينه نداشته باشد، اما به هرحال آن نتيجه خاص به دست نمي آيد. هر مقدار كه انسان در رعايت ممنوعيت هاي احرام دقت داشته و با خودآگاهي پيش رود، نتيجه اين دقت، خود را در طواف نشان مي دهد. به عبارت ديگر اعمال عمره از نظم و ترتيبي منطقي برخوردار است كه مي تواند انسان را در كسب نتيجه اي مطلوب همراهي و ياري كند. يعني سرمايه گذاري در مقدمه، در طواف به ثمر مي نشيند و هر چه طواف با توجه، خودآگاهي و سلامت ظاهري انجام شود آثار آن در نماز طواف آشكار مي شود و هر چه طواف و نماز آن كاملتر باشند زائر در سعي صفا و مروه شاهد نتيجه مطلوبتري خواهد بود و اگر سعي نيز با خودآگاهي لازم انجام شد زائر مي تواند نتيجه پيش بيني شده را كه عبارت است از « ايجاد تغيير رفتاري و نگرشي» به صورت محسوس در خود ايجاد كند.
حفظ اعمال يا بر باد دادن آن
اين كارشناس ارشد امور حج خاطرنشان كرد: « تغيير در نگرش و رفتار» كه نتيجه اعمال صحيح است قابليت تثبيت و پايداري و يا از بين رفتن و نابود شدن را دارد و حفظ يا بر باد دادن آن بسته به نوع رفتار و برخورد زائر است. نخستين عملي كه عمره گذار بعنوان آغازي براي رسيدن به نتيجه مطلوب آن را انجام مي دهد در اصطلاح ديني«طواف» ناميده مي شود. تعريف حكمي و فقهي «طواف» يعني فرد زائر از يك ابتداي معين (ركن حجرالاسود) طواف را آغاز مي كند، با شرايطي خاص آن را در 7 شوط (دور) انجام مي دهد و در نقطه اي خاص (همان ركن حجر) نيز به پايان مي برد. نقطه آغاز و پايان طواف، مكاني معين و غيرقابل تغيير است. در متون ديني كهن ما آمده است كه نخستين زائر يعني حضرت آدم (ع) نيز از همين نقطه زيارت خود را آغاز و در همان نقطه نيز به اتمام مي رساند و در زمان حاضر نيز زائران بيت الله الحرام پيرو هر مذهبي كه باشند از اين نقطه آغاز و در اين نقطه نيز طواف خود را به پايان مي رسانند. به عبارت ديگر اركان اصلي و روح كلي حج در ميان كليه مذاهب مشترك است و كليه مذاهب در اين زمينه از اتفاق نظر كامل برخوردار هستند. طواف براي كليه پيروان مذاهب 7 شوط است، براي همه زائران از ركن حجر آغاز و به همان ركن نيز ختم مي شود، در همه مذاهب طواف واجب مي بايست همراه با طهارت بدن، طهارت لباس و طهارت ظاهري باشد حتي براي كليه مذاهب اين طواف با يك نوع چرخش انجام مي شود يعني كعبه در سمت چپ زائر قرار مي گيرد و اين كه فرد طواف كننده از انبياء الهي يا معصومين باشد يا فردي عادي از هر مذهبي، تفاوتي در نحوه و چگونگي طواف او وجود ندارد و طواف به گونه اي انجام مي شود كه كعبه در سمت چپ قرار بگيرد. هيچ زائري مجاز نيست كه در طواف رو به كعبه يا پشت به كعبه باشد بنابراين در بدنه اصلي و روح كلي حج هيچ اختلاف و تفاوتي ميان زائران در هر جايگاه كمالي و معنوي كه باشند وجود ندارند.
مزد آن گرفت جان برادر كه كار كرد
عضو هيئت علمي دانشكده علوم پزشكي دانشگاه تهران در ادامه با اشاره به واقعيت موجود در روح حج تصريح كرد: اين اتفاق نظر مذاهب در اعمال حج يا عمره مي تواند گوياي نتايج جالبي باشد اينكه حضرت ابراهيم (ع) با رعايت همين اصول اعمال حج عمره را به جاي مي آورد و امروز نيز هر زائر عادي با همين اصول مشرف به زيارت كعبه مي شود، بيانگر اين حقيقت است كه نظام هستي براساس قوانين و سنت هاي خاصي اداره مي شود. خداوند نظام هستي را با توجه به قوانين و سنتهاي خاص بنا نهاده و اداره مي كند. به عبارت بهتر اگر فردي در اين نظام هستي به دنبال يك نتيجه و دستاورد خاص باشد، ابتدا مي بايست سبب و عامل رسيدن به آن دستاورد و هدف را شناسايي كند. اينگونه نيست كه خارج از نظام عليت و خارج از نظام قوانين الهي بتوان به نتيجه دلخواه خود دست يافت اين تصوري است كه نه قرآن و نه احاديث همسو با قرآن آن را تاييد نمي كند.