بازدید از موزه دارالمدینه؛
ماکت‌هایی دیدنی، بدون آثار باستانی + تصاویر
در حاشیه جاده خروجی شرقی مدینه، نزدیک ایستگاه جدید راه‌آهن این شهر، امارتی وجود دارد که به آن متحف دارالمدینه می‌گویند.
به گزارش خبرنگار اعزامي پايگاه اطلاع رساني حج در مدينه منوره، موزه بزرگي كه 15 ريال ورودي آن است و هر روز صبح، قطار اتوبوس‌هاي مدارس دخترانه و پسرانه جلوي آن رديف مي‌شوند، براي بازديدي كوتاه از ماكت‌هاي يك تاريخ طولاني.
[factimage()] /_Shared/_Sites/Site(14)/mahdipour/museum/Museum-019.JPG [imagetitle()] نماي بيروني موزه [factimageend()]
تراكم دخترها در روز اول، امكان بازديد از موزه را براي ما فراهم نكرد و راهنماي موزه از ما خواست تا وقت ديگري به آن‌جا برويم؛ فاصله‌گذاري‌هاي عجيب در بيرون از منازل و آزادي ماهواره واينترنت و... درونِ خانه‌ها.
فضاي كلي موزه
«متحف دار المدينه» به‌طور كلي دربرگيرنده ماكت‌هايي است كه مبتني بر عناصر جغرافيايي و معمارانه، معرفي تحولات مكه، هجرت حضرت رسول (ص) از مكه به مدينه، وضعيت مدينه از آن دوره تا دوره اخير و برخي مساجد مهم را در برمي‌گيرد. در واقع موزه فاقد اشياي تاريخي يا عتيقه‌جات است و تنها مواردي از اين دست، برخي سكه‌هاي مربوط به دهه اول هجري است كه همگي متعلق به ساسانيان و ضربشده در نيشابور و اصطخر و... هستند و يكي دو «در» قديمي منازل مدينه، نهايتا مربوط به قرن اخير.
[factimage()] /_Shared/_Sites/Site(14)/mahdipour/museum/Museum-016.JPG [imagetitle()] در قديمي[factimageend()]
[factimage()] /_Shared/_Sites/Site(14)/mahdipour/museum/Museum-017.JPG [imagetitle()] سكه‌هاي ضربشده در ايران [factimageend()]
ديوارهاي موزه مملو از تصاوير و عكس‌هاي قديمي مدينه است و نكته جالب‌توجه آن‌كه در ميان اين تصاوير، تقريبا هيچ عكسي كه حتي از دور دربرگيرنده جنت‌البقيع باشد، وجود ندارد.
در بدو ورود به موزه، يك پذيرايي مختصر با شربت مخصوص سعودي‌ها و خرما از ميهمانان صورت مي‌گيرد و بعد گشتن دور ماكت‌ها، با توضيحاتي كه راه‌نماهاي عرب‌زبان مي‌دهند؛ راهنماي ما اصالتا مصري بود و علاوه بر آن، به انگليسي هم تسط داشت.
بعد از خروج از تالار اصلي موزه، در محوطه حدود 20 ماكت كوچك و ساده از مساجدي قرار دارد كه هر كدام در تاريخ سابقه دارند و برخي‌هاشان ديگر وجود خارجي ندارند.
[factimage()] /_Shared/_Sites/Site(14)/mahdipour/museum/Museum-013.JPG [imagetitle()] ماكت مساجد[factimageend()]
ماكت‌ها و صخره‌ها
ده‌ها ماكت كوچك و بزرگ در موزه قرار دارد (و نقطه قوت آن هم همين است)، اما آن‌هايي كه از موارد ديگر برجسته‌تر و جالب‌توجه‌تر هستند، شامل: مسير هجرت پيامبر از مكه به مدينه، خانه حضرت رسول و بناي مسجد نبوي، غزوه‌هاي احد و خندق و معماري عمومي شهر مدينه در دوره نبوي است.
در ماكت هجرت كه نقشه هوايي راه مدينه و مكه را نشان مي‌دهد، مسير حركت رايج كاروان‌ها و مسير خاص پيامبر با چراغ‌هايي مشخص شده و در هر قسمت توضيحاتي ذكر گرديده است.
ماكت جنگ‌هاي احد و خندق نيز به طول شش و 9 متر است و به‌ويژه ماكت خندق، علاوه بر نقشه عمومي منطقه، خندق حفرشده را نيز نشان مي‌دهد؛ خندقي به طول 5/2 كيلومتر، عرض چهار و عمق 5/3 متر.
[factimage()] /_Shared/_Sites/Site(14)/mahdipour/museum/Museum-05.JPG [imagetitle()] جنگ خندق [factimageend()]
ماكت مربوط به غزوه احد نيز دربرگيرنده مسيرهاي حركت سپاهيان، چادرهاي نظامي، نحوه رويارويي و جنگ، شكاف كوه احد و... است.
در جلوي ماكت‌هاي بزرگ، معمولا جعبه فرمان يا راه‌نمايي قرار دارد كه نام اماكن را به عربي و انگليسي روي آن‌ها نوشته‌اند و با فشار دادن دكمه مورد نظر، چراغ كوچكي روي مكان مذكور روشن مي‌شود.
تحولات معماري
علايق معمارانه حاكم بر ساخت مكان‌ها را مي‌شود از دقت‌هايي كه در برخي جزييات بناها شده دريافت؛ مثلا تحولات مرقد پيامبر، با تاكيدي خاص بر برش عمودي اين مكان نمايش داده مي‌شود و جالب اين‌جاست كه در همه ماكت‌ها، مرقد داراي پنجره‌اي رو به آسمان است كه راه‌نما در توضيح آن سريعا مي‌گويد كه براي تهويه هواست!
[factimage()] /_Shared/_Sites/Site(14)/mahdipour/museum/Museum-0.JPG [imagetitle()] نمايي از مرقد پيامبر (ص)[factimageend()]
جزييات معماري‌ها ماكت‌ها براساس راويت‌هاي تاريخي افرادي هم‌چون حسن بصري ساخته شده و البته راه‌نما نتوانست كتاب يا مراجع اصلي ساخته‌شدن اين ماكت‌ها را به ما معرفي كند.
البته از خط آهن مدينه كه نيم‌قرن پيش و زماني بعد از تخريب بقيع نيز برچيده شده، در اين موزه هم ماكتي ساخته شده و هم تكه‌هايي از خط آهن آن به نمايش درآمده است.
[factimage()] /_Shared/_Sites/Site(14)/mahdipour/museum/Museum-015.JPG [imagetitle()] تكه‌هايي از ريل راه‌آهن مدينه [factimageend()]
[factimage()] /_Shared/_Sites/Site(14)/mahdipour/museum/Museum-012.JPG [imagetitle()] ايستگاه راه‌آهن عنبريه [factimageend()]
در بخش پاياني موزه، چند غرفه قرار دارد كه يكي از آن‌ها فروش‌گاهِ كتب مدينه‌شناسي و كتاب‌هاي خود عبدالعزير كعكي است. در كنار آن‌ها غرفه‌اي وجود دارد كه برخي صنايع دستي و زيورآلات محلي را به فروش مي‌رساند.
[factimage()] /_Shared/_Sites/Site(14)/mahdipour/museum/Museum-018.JPG [imagetitle()] غرفه عرضه كتاب و صنايع دستي[factimageend()]
سازنده موزه كيست؟
[factimage()] /_Shared/_Sites/Site(14)/mahdipour/museum/kaaki.jpg [imagetitle()] عبدالعزيز كعكي [factimageend()]
عبدالعزير كعكي كه در 14 شوال 1956 به‌دنيا آمده و اكنون پيشوند دكترمهندس در قبل از نام او قرار گرفته، موسس اين موزه است؛ وي فرزند عبدالرحمان كعكي است كه در ششم شوال 1430 درگذشته. موسس موزه داراي تاليفات متعددي درباره مدينه‌منوره است كه مهم‌ترين آن‌ها مجموعه چند جلدي معالم المدينه‌المنوره است.
«الدر المنثور در معالم المدينه» كتاب تازه‌اي از اوست كه دربرگيرنده خلاصه‌اي از تمامي مواقع تاريخي موجود در سيره نبوي با تصوير و نقشه است. اين كتاب در پانصد صفحه روي كاغذ گلاسه و رنگي چاپ شده و اثري نفيس به شمار مي‌آيد. تقريبا در تمام صفحات آن از يك تصوير تا سه تصوير گذاشته شده و قيمت‌اش 200 ريال سعودي است.
اين موزه پيش از اين در شارع قبا قرار داشته و سال گذشته بدين مكان در خيابان عبدالعزيز منتقل شده است.
در تنظيم اين گزارش از برخي گفته‌هاي حجت‌الاسلام رسول جعفريان كه آذر 91 از اين موزه بازديد كرده، استفاده شد.