پدیده خودکشی در عربستان سعودی؛ روزی دو مورد
کارشناسان و پژوهشگران ضمن هشدار درباره رشد فزاینده پدیده «خودکشی» در عربستان تاکید می‌کنند، آماری که از سوی حکومت سعودی و مسئولان امر در این کشور در این باره ارائه می‌شود، آمار واقعی نبوده و تنها بخشی از حقیقت است.
به گزارش پايگاه اطلاع رساني حج ، پايگاه خبري «البديع» در مقاله‌اي به قلم «احمد ابراهيم» به هشدارهاي كارشناسان بين المللي و پژوهشگران امور اجتماعي درباره رشد فزاينده پديده «خودكشي» در عربستان سعودي اشاره و تاكيد ميكند، آمار و ارقامي كه از سوي حكومت سعودي و مسئولان امر در اين كشور درباره پديده «خودكشي» ارائه مي‌شود، آمار و ارقام واقعي نيست و تنها بخشي از حقيقت است. اين كارشناسان و پژوهشگران در ادامه تاكيدات خود مي‌افزايند: واقعيت امر اين است كه اوضاع در عربستان سعودي درباره اين پديده بسيار اسفبارتر از اين‌هاست و بيماري‌هاي روحي و رواني و اوضاع اقتصادي و اجتماعي در راس اين دلايل و عوامل است. «مني الصواف»، كارشناس سازمان ملل متحد در حوزه درمان اعتياد ميان زنان و مشاور روان‌شناس و رئيس بخش روان‌شناسي بيمارستان «ملك فهد» در شهر جده عربستان در اين باره مي‌گويد كه آمار و ارقام ارائه شده درباره پديده «خودكشي» در عربستان آمار و ارقام دقيقي نيست و بيانگر حجم و اندازه واقعي اين مسئله نيست، حتي نمي‌تواند، بيانگر دلايل اين پديده نيست. الصواف در ادامه به مهمترين دلايل گسترش اين پديده در عربستان اشاره ميكند كه در مصرف مشروبات الكلي، فشارهاي شديد اقتصادي، نبود حمايت‌هاي مادي، قرار داشتن در معرض بحران‌هاي شديد رواني به خصوص كساني‌كه قرباني حالاتي همچون تعرض و تجاوز جنسي و آزار و شكنجه و اذيت جسمي و روحي قرار مي‌گيرند، نمود پيدا ميكند و در اين اواخر به شدت افزايش پيدا كرده است. وي همچنين به عامل مهم ديگري نيز اشاره ميكند و آن وجود برخي باورها و معتقدات سياسي و يا مذهبي است كه فرد و اغلب موارد مردان را وا مي‌دارد تا در عملياتي انتحاري اقدام به منفجر كردن خود كنند. الصواف در ادامه تاكيد كرده است كه موارد «خودكشي» بسياري در عربستان سعودي وجود دارد كه منتهي به مرگ افراد شده و به دلايل خاص موجود در هر جامعه‌اي از جمله نگرش مذهبي و پزشكي به پديده «خودكشي» هيچ‌گاه نه به آن اشاره مي‌شود و نه در جايي ثبت شود، به همين دليل عجيب نيست كه وزارت دادگستري عربستان اعلام ميكند كه طي سه ماه گذشته تنها 27 مورد «خودكشي» در عربستان ثبت شده است. با وجودي‌كه اخبار بسياري درباره پديده «خودكشي» منتشر مي شود، با اين حال آمار و ارقام رسمي درباره افرادي كه دست به «خودكشي» زده‌اند، همچنان نامعلوم و ناشناخته باقي مي‌ماند. برخي از پزشكان عربستاني مي‌گويند كه ميانگين «خودكشي» در عربستان به ويژه در ميان كودكان و جوانان به ارقام نسبتا هشداري رسيده‌اند و موضوع تنها به دلايل رواني و اجتماعي قانع كننده مرتبط نمي‌شود و برخي افزايش اين پديده را به بهار عربي ارتباط مي‌دهند، چون برخي از شهروندان عربستاني تلاش مي‌كنند، براي جلب توجه مسئولان امر به شرايط خود مانند «البو عزيزي» در تونس اقدام به خودسوزي كنند. روزي دو مورد «خودكشي» در عربستان آخرين آمار رسمي منتشره از سوي وزارت كشور سعودي نشان مي‌دهد كه در سال 2009 عربستان شاهد 787 مورد «خودكشي» با ميانگين روزي دو خودكشي بوده و اين رقم نسبت به رقم سال پيش از آن (2008) 39 مورد افزايش نشان مي‌دهد. همچنين آمار ديگر منتشره از سوي اداره آمار و برنامه ريزي وزارت كشور عربستان نشان از افزايش ميانگين «خودكشي» در اين كشور طي سال‌هاي 1994 تا 2006 دارد. اين در حالي است كه در سال 2006 در عربستان 261 مورد خودكشي به ثبت رسيده بود كه در مقايسه با سال 1994 رشد 185 درصدي را نشان مي‌دهد و در اين ميان رياض، پايتخت عربستان رتبه اول از حيث ميزان خودكشي در ميان ديگر شهرها و مناطق عربستان را كسب كرده بود. در حالي‌كه موارد «خودكشي» ثبت شده در اين سال‌ها كمتر از تعداد واقعي است و يكي از دلايل اين امر حساسيت‌هاي جامعه سعودي است و بسياري از خانواده‌هاي عربستاني نمي‌خواهند پيكر فرزند خود را به پزشكي قانوني تحويل دهند و يا دليل مرگ «خودكشي» ذكر شود. آمارهاي نيمه رسمي نشان مي‌دهد كه شمار بيكاران عربستاني به يك ميليون و 700 هزار نفر مي‌رسد كه حدود 18.8 درصد از نيروي كار عربستان سعودي در پايان 2011 ميلادي را تشكيل مي‌دهد كه در ميان آنها هزاران نفر داراي مدرك كارشناسي ارشد و دكترا هستند، در حالي‌كه وزارت كار عربستان سعودي شمار بيكاران اين كشور تنها يك ميليون نفر است كه حدود 11 درصد از نيروي كار عربستان سعودي را تشكيل مي‌دهد. پديده «خودكشي» و ياس و نااميدي در ميان جوانان عربستاني پژوهش دانشگاهي صورت گرفته در عربستان توسط سه پژوهشگر عربستاني نشان مي‌دهد، 84 درصد افرادي كه در اين كشور اقدام به خودكشي مي‌كنند، جوان بوده و سن آنها فراتر از 35 سال نيست. همچنين 58 درصد افرادي كه اقدام به خودكشي كرده‌اند، مرد و 42 درصد زن بوده‌اند. صرف نظر از اينكه برخي از رسانه‌هاي تلاش مي‌كنند، پديده «خودكشي» در عربستان سعودي را به مواردي همچون بيماري‌هاي روحي و رواني نسبت دهند، بسياري از موارد «خودكشي» به صورت مستقيم ارتباطي مستقيم با مسائلي همچون بيكاري و نبود افق‌هاي روشن در برابر جوانان داشته‌اند. نارضايتي فزاينده در ميان جوانان عربستاني به دليل بيكاري رو به رشدي كه در غني‌ترين كشور توليد كننده و صادر كننده نفت جهان با آن مواجه است، اين جوانان را به بمب سياسي درحال انفجاري تبديل ميكند كه به شدت موجوديت حكومت سعودي را در آينده نزديك تهديد خواهد كرد و شماري از آنها را به سمت افراط گرايي سوق خواهد داد. نظرسنجي صورت گرفته در عربستان سعودي نشان مي‌دهد كه 84 درصد جوانان عربستاني اعتقاد دارند كه بيكاري مهمترين مشكل و چالشي است كه جوانان اين كشور با آن مواجه هستند تا پس از آن مسائل مربوط به مواد مخدر و تروريسم با 72 درصد رتبه دوم را احراز كند. پژوهش علمي صورت گرفته توسط «صالح الرميح»، استاد علوم جامعه شناسي دانشگاه «ملك سعود» در رياض درباره «عوامل منتهي به خودكشي و شيوه‌هاي مقابله با آن» براي تبيين دلايل نهفته در پس پديده «خودكشي» و رشد آن در عربستان سعودي كه تحقيق ميداني انجام شده در رياض است، نشان مي‌دهد كه 91 درصد از افراد شركت كننده در نظرسنجي تاكيد كرده‌اند كه هيچ كس نمي‌تواند آنها را از مشكلاتي كه در آن گرفتار هستند، نجات دهد و در چنين شرايطي اين پژوهش تاكيد ميكند كه «خودكشي» در عمل نزديك‌ترين و بزرگ‌ترين تهديد در جامعه عربستان به ويژه جوانان اين كشور است، چون اين پديده به معناي اعتراض به واقعيت‌هاي منفي موجود در زندگي عربستاني‌هاست و افزايش آن به معناي پذيرش آن نيست. اغلب موارد خودكشي در عربستان اعتراض به واقعيت‌هاي زندگي است از جمله نتايجي كه پژوهش رميح به آن دست يافت، اين بود كه 57 درصد موارد مورد بررسي قرار گرفته داراي مدرك متوسطه و همچنين 79 درصد آنها بيكار بوده‌اند و برخلاف اينكه گفته مي‌شود، اكثر كساني‌كه دست به خودكشي مي‌زنند، مواد مخدر مصرف مي‌كنند، پژوش دكتر رميح نتيجه مي‌گيرد كه 63 درصد موارد مورد بررسي اصلا ماده مخدر يا مشروبات الكلي هنگام خودكشي مصرف نكرده بودند و 88 درصد نيز اصلا فردي در خانواده آنها تاكنون دست به خودكشي نزده است. از اين جاست كه مي‌توان نتيجه گرفت كه مهمترين عوامل «خودكشي» در عربستان را بايد در مواردي همچون نااميدي و ياس و بسته بودن فضاي اجتماعي و اجراي خشك و بدون انعطاف مذهب به اضافه عوامل ديگري همچون فقر و بيكاري و نبود فرصت‌هاي مناسب شغلي ملاحظه كرد.