برپایی بزرگ‌ترین کرسی نقد وهابیت در مسجدالحرام
او با تندروى وهّابى هاى متعصّب سخت مخالف بود و سرانجام کتاب «مفاهیم یجب أن تصحّح» (مفاهیمى که باید اصلاح گردد) را در نقد افکار و عقاید آنها نوشت. حلقه درس او در مسجد الحرام از پرجمعیّت‌ترین حلقات درس مسجد الحرام بود و تألیفات فراوانى در علوم اسلامى داشت.
به گزارش پايگاه اطلاع رساني حج، كتاب «مفاهيم يجب ان تصح» نقدي بر وهّابيّت، مربوط به يوسف بن علوى است او عالم شجاعى بود كه در مكّه مى زيست و حلقه درس قابل توجّهى داشت، علما و بزرگان مكّه و رجال سياسى كشور سعودى احترام فوق العاده اى براى او قائل بودند؛ وى در اين اواخر ديده از جهان بربست و موجى از تأثّر و اندوه منطقه را فرا گرفت.
او كه خود را «خادم العلم الشريف بالبلد الحرام» مى خواند پيرو مذهب «مالكى» بود و از ذرّيه زهراى مرضيّه و به لقب «الحسنى» افتخار مى كرد و به دنبال نام خود آن را مى نگاشت.
حلقه درس او در مسجد الحرام از پرجمعيّت‌ترين حلقات درس مسجد الحرام بود و تأليفات فراوانى در علوم اسلامى داشت.
او با تندروى وهّابى هاى متعصّب سخت مخالف بود و سرانجام كتاب «مفاهيم يجب أن تصحّح» (مفاهيمى كه بايد اصلاح گردد) را در نقد افكار و عقايد آنها نوشت.
[factimage()] /_Shared/_Sites/Site(14)/gozarshtasvniri/images.jpg [imagetitle()] كتاب «مفاهيم يجب ان تصح» [factimageend()]
او با لحنى مؤدّبانه و عالمانه (همان گونه كه از نام كتاب پيداست) به نقد مهم‌ترين پايه هاى فكرى اين گروه تندرو پرداخت و در همه جا بر آيات قرآن و احاديث پيغمبر اكرم (صلى الله عليه وآله) از منابع معتبر اهل سنّت تكيه كرد و به كتاب‌ها و منابعى استناد جست كه وهّابى هاى تندرو نيز قادر بر انكار آن نبودند.
او به عنوان اين كه يك سلسله مفاهيم در مغز اين گروه است كه سبب تكفير بسيارى از مسلمانان و اباحه نفوس و اموال آنها شده و رشته وحدت را گسسته است، و بايد اين مفاهيم اصلاح گردد به ميدان آمد، و به خوبى از عهده كار برآمد.
اين كتاب از جهاتى در نوع خود كم نظير يا بى نظير است:
۱ اين كتاب در طول ۱۰ سال ده بار چاپ شد. حتّى در يكى از سال‌ها چهار بار به چاپ رسيد و با استقبال شديدى در اكثر كشورهاى اسلامى حتّى عربستان! مواجه شد.
۲ گروه زيادى از علماى بزرگ اهل سنّت در مصر، مراكش، سودان، بحرين، پاكستان و امارات و غير آن بر اين كتاب تقريظ نوشتند و نظرات «بن علوى» و شجاعت او را ستودند كه ۲۳ نمونه آن در آغاز كتاب او در ۷۰ صفحه به رشته تحرير درآمده است كه حكايت از نوعى اجماع بر مطالب اين كتاب مى كند و اين تقريظ‌ها خود كتابچه اى است جالب!
۳ اين كتاب گرچه در «دبى» به چاپ رسيده بود ولى على رغم سانسور شديدى كه سلفى هاى متعصّب بر بازار كتاب در عربستان دارند و اجازه نمى دادند كتابى در نقد افكار آنها وارد اين كشور شود، در بازار مكّه به فروش مى رفت و ما آن را از آنجا تهيه كرديم.
اين نشان مى دهد كه قشر جديد از وهّابيون با افكار سلفى هاى متعصّب همراه نيستند، و تجديد نظر در آن را لازم مى شمرند.
در اينجا فقط به ذكر سه نمونه آن هم به طور خلاصه از مدح و تمجيدهايى كه علماى معروف بر آن كتاب نوشته اند قناعت مى كنيم تا روشن شود كه جهان اسلام درباره قشر متعصّب وهّابى چگونه قضاوت مى كند:
۱- «دكتر عبدالفتّاح بركة» دبير كلّ «مجمع بحوث اسلامى» در قاهره ضمن تقريظ خود چنين مى نويسد:
«در اين كتاب نفيس (اشاره به كتاب بن علوى) كوشش و تلاش عظيمى از سوى يك عالم مدقّق و محقّق اسلامى براى اتّحاد صفوف مسلمين و محو آثار تعصّب در برابر مسائل فرعى و اجتهادى به خصوص در مورد نسبت دادن مسلمين به شرك و كفر به عمل آمده است، هم چنين در مورد مسأله شفاعت و زيارت قبر رسول خدا (صلى الله عليه وآله) و مسائل حسّاس ديگر.
اميد است اين كتاب گرانبها تأثير پربركتى در وحدت صفوف مسلمين و از ميان بردن عوامل اختلاف داشته باشد. (۱)
۲- «شيخ احمد العوض» رئيس مجلس افتاء شرعى در «سودان» در تقريظ خود چنين مى نويسد: «بحمدالله فرصتى دست داد كه از كتابى كه محقّق شريف بن علوى مالكى مكّى حسنى خادم العلم بالحرمين الشريفين به نام مفاهيم يجب أن تصحّح نوشته است، با خبر شوم.
اين كتاب از تصحيح مفاهيم (و اشتباهاتى) سخن مى گويد كه به سه امر مربوط است:
اوّل، مباحث عقيدتى است كه با ادلّه و براهين اثبات مى كند كه معيارهايى را كه گروهى (از وهّابيّون) براى كفر و ضلالت انتخاب كرده اند، فاسد است.
دوّم، مباحث مربوط به پيامبر اسلام (صلى الله عليه وآله) و حقيقت نبوّت و مفهوم تبرّك جستن به پيامبر (صلى الله عليه وآله) و آثار اوست، كه با براهين قاطع اين مسائل را اثبات كرده است.
سوّم، مباحث مربوط به حيات برزخى، و مشروعيّت زيارت پيامبر (صلى الله عليه وآله) و امور ديگرى كه به آن ارتباط دارد كه اين مرد محقّق با دقّت به اصلاح افكار پرداخته است. (۲)
۳ «عبدالسلام جبران» رئيس مجمع علمى اقليمى در مراكش به اتّفاق اعضاى آن مجلس تقريظ جامعى بر اين كتاب نگاشته اند، در بخشى از آن چنين آمده:
«هنگامى كه اين كتاب بر دانشمندان آگاه عرضه شد، همه آن را تلقّى به قبول كرده، بر مؤلّفش درود فرستادند، به خاطر انجام امر واجبى در برابر خدا و پيامبر (صلى الله عليه وآله) و امّت اسلامى كه بر عهده همه علما بود… لذا اعضاى مجلس علمى مراكش تحت اشراف رئيس مجلس بعد از اطّلاع از اين كتاب و تأمّل در آن، موافقت كامل خود را نسبت به آن اعلام كرده و از تلاش بزرگ او سپاسگزارى نموده، اين اقدام جالب را به اين مؤلّف تبريك مى گويند». (۳)
گرد آوري از كتاب: وهّابيّت بر سر دو راهى، حضرت آيت الله مكارم شيرازي، ص ۱۲۵.
پي نوشت:
(۱). مفاهيم يجب أن تصحّح، صفحه ۲۹ و ۳۰ (با كمى تلخيص).
(۲). مفاهيم يجب أن تصحّح، صفحه ۳۷.
(۳). مفاهيم يجب أن تصحّح، صفحه ۶۸.