فلسفه صله رحم چیست رحم کیست و صله یعنی چه
پیامبر اکرم(ص) فرمود: پیوند با خویشاوندان شهرها را آباد مىسازد، و بر عمرها مىافزاید، هر چند انجام دهندگان آن از نیکان نباشند.
به گزارش پايگاه اطلاع رساني حج به نقل از فارس، يكي از مسائلي كه در همه ماه‌ها و به خصوص در ماه مبارك رمضان اهميت ويژه‌اي دارد مساله اخلاق، خودسازي و تهذيب نفس است. به همين منظور، بر آن شديم تا در ايام ماه مبارك رمضان كه بهار اخلاق و تهذيب است، خلاصه بيانات اخلاقي حضرت آيت‌الله ناصر مكارم شيرازي را به صورت موضوعي (مانند: تقوا، فقر و غنا، دروغ و خيانت، غيبت، زهد، صله رحم، حيا، عفت، گوشه گيري، عفو و گذشت و ...) تقديم مخاطبان گرامي كنيم.
بسم الله الرحمن الرحيم
قال رسولُ اللَّهِ صلى الله عليه و آله: «صِلُوا ارْحامَكُمْ وَ لَوْ بِالسَّلامِ».
حضرت رسول اكرم صلى الله عليه و آله فرمودند: «صله ارحام خود كنيد حتى اينكه سلام كردن باشد».
در آيات و روايات، تأكيد فراوانى درباره صله رَحِم شده است. خداوند مىفرمايد: «وَيَقْطَعُونَ مَآ أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَنْ يُوصَلَ وَيُفْسِدُونَ فِى الْأَرْضِ أُوْلئِكَ هُمُ الْخَاسِرُونَ» و كسانى كه پيوندهايى را كه خدا دستور داده برقرار سازند، قطع نموده، و در روى زمين فساد مىكنند، اينها زيانكارانند.
رحم چه كساني هستند؟ صله يعني چه؟
مصداق صله رحم چيست؟ رحم كيانند؟ صله چيست؟ و فلسفهاش كدام است؟ بيشتر مردم صله رحم را مستحب مىدانند و حال آنكه صله رحم يكى از واجبات و قطع رحم يكى از گناهان كبيره است.
ظاهر رحم كه در روايات آمده، تمام ارحام را شامل مىشود و دليلى نداريم كه فقط طبقه اوّل ارث، داخل ارحام باشد و طبقات ديگر داخل نباشد، منتها چگونگى صله مختلف است يعنى صلهاى كه درباره درجه اوّل مثل پدر، مادر و فرزند است، غير از آن صلهاى است كه درباره وابستگان درجه دوم است.
صله چيست؟ صله يك معناى عرفى دارد كه داشتن نوعى رابطه است كه اين رابطه مختلف است، گاهى رابطه به اين است كه زندگى پدر و مادرى را كه در مضيقه هستند تأمين كند، (وجوب نفقه مصداق صله رحم است) و گاهى وجوب نفقه نيست، بلكه خبر داشتن از بيماران آنها و كمك كردن به گرفتاري‌‌ها و مشكلات آنها در حد توان، مصداق صله است، و گاهى با يك سلام، صله رحم صورت مىگيرد، به عبارت ديگر طورى باشد كه او را بيگانه ندانند.
فلسفه صله رحم چيست؟
اسلام روى مسأله وحدت و انسجام خيلى سرمايهگذارى مىكند به همين جهت وحدت را چند مرحلهاى كرده است، مرحله اوّل وحدت در خانواده و مرحله دوم وحدت در بين فاميل‌ها و مرحله بعد وحدت در كل مؤمنان و جامعه اسلامى است. چرا كه هميشه براى اصلاح، تقويت و پيشرفت جامعه، وحدت، از ضروريّات است؛ و با پيشرفت و تقويت تمام واحدهاى كوچك، اجتماع عظيم، خود به خود اصلاح خواهد شد. وحدت هزينه زيادى لازم دارد، در صورتى كه تفرقه با يك سوء ظن حاصل مىشود.
اهمّيت صله رحم تا حدّى است كه پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله مىفرمايد: «صِلَةُ الرَّحِمِ تَعْمُرُ الدِّيارَ وَ تَزِيدُ فى الأعمارِ و إن كانَ أهْلُها غَيْرَ أخيارٍ»
پيوند با خويشاوندان شهرها را آباد مىسازد، و بر عمرها مىافزايد، هر چند انجام دهندگان آن از نيكان نباشند.
و نيز امام صادق عليه‌السلام مىفرمايد: «صِلْ رَحِمَكَ وَلو بِشَرْبَةٍ مِن ماءٍ، و أفْضَلُ ما يُوصَلُ بِهِ الرَّحِمُ كَفُّ الأذى عنها»
پيوند خويشاوندى خويش را حتّى با جرعهاى از آب محكم كن و بهترين راه براى خدمت به آنان اين است كه (لااقل) از تو آزار و مزاحمتى نبينند.
رسول اكرم صلى الله عليه و آله مىفرمايد: «ثَلاثَةٌ لا يَدْخُلونَ الجَنّةَ: مُدْمِنُ خَمْرٍ وَ مُدْمِنُ سِحْرٍ وَقاطِعُ رَحِمٍ»
سه گروه هستند كه هرگز داخل بهشت نمىشوند، شراب خواران، ساحران و قطعكنندگان رحم.
از پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله پرسيدند: «إنّ رَجُلًا من خثعم سأل رسول اللَّه صلى الله عليه و آله: أيّ الأعمالِ أبْغَضُ إلَى اللَّهِ؟ فقال: الشِّرْكُ بِاللَّه. قال: ثمّ ماذا؟ قال: قَطِيعَةُ الرَّحِمِ»
زشتترين عمل در پيشگاه خداوند كدام است؟ فرمود: شرك به خدا. پرسيدند: بعد از آن؟ فرمود: قطع رحم.
امام صادق عليه‌السلام مىفرمايد: «صِلَةُ الرَّحِمِ تُهَوِّنُ الحِسابَ يومَ القِيامَةِ وَ هىَ مَنْسَأَةٌ فى العُمُرِ و تَقِىِ مَصارِعَ السّوءِ»
صله رحم حساب روز قيامت را آسان و عمر را طولانى مىكند، و از مرگ ناگوار جلوگيرى مىكند.
امام باقر عليه‌السلام از على عليه‌السلام نقل مىكند كه فرمود: «ثَلاثُ خِصالٍ لايَموتُ صاحِبُهُنَّ أَبَداً حتّى يَرى وَ بالَهُنَّ: الْبَغْىُ وقطيعَةُ الرَّحِمِ وَالَيمينُ الكاذِبَةِ يُبارِزُ اللَّهَ بِها»
سه خصلت است كه دارندگان آن از دنيا نروند، تا مجازات و نتيجه آن را در دنيا ببينند: ستمكردن، قطع رحم كردن و قسمخوردن به دروغ كه بوسيله آن با خدا مبارزه شود.