وسوسه، سوگند دروغ و فریبکاری تلاش های دشمنانه شَیطان علیه آدم
شیطان از آن زمان که با سرپیچی از فرمان خداوند از درگاه او رانده شد و قسم خورد که انسان را فریب دهد تلاش های فراوانی برای گمراهی کرده است.
به گزارش پايگاه اطلاع رساني حج، واژه ابليس در قرآن كريم ۱۱ بار از جمله نُه بار در داستان آفرينش آدم و فرمان سجده براي وي آمده است. بر پايه آيات قرآن (ص/ ۳۸، ۷۱-۷۶) پس از خلقت آدم (عليه السلام) خداوند به فرشتگان فرمان داد نزد وي سجده كنند. فرشتگان اطاعت كردند؛ اما ابليس كه خود را برتر از آدم مي‌پنداشت، با اين فرمان الهي مخالفت كرد و خداوند او را از مقامش راند و لعنت كرد.
از آن پس ابليس از خداوند خواست كه او را تا روز قيامت مهلت دهد: {قَالَ رَبِّ فَأَنظِرنِي إِلَى يَومِ يُبعَثُونَ * قَالَ فَإِنَّكَ مِنَ المُنظَرِينَ} (حجر/۱۵، ۳۶-۳۷)؛ آن‌گاه كه ابليس مهلت يافت، سوگند ياد كرد كه غير از بندگان مُخْلَص همه را گمراه كند: {إِلَى يَومِ الوَقتِ المَعلُومِ * قَالَ فَبِعِزَّتِكَ لأغوِيَنَّهُم أَجمَعِينَ * إِلا عِبَادَكَ مِنْهُمُ الْمُخْلَصِينَ} (ص/ ۳۸، ۸۱-۸۲) بر پايه آيه {لأقعُدَنَّ لَهُم صِرَاطَكَ المُستَقِيمَ} ابليس بر سر راه راست بندگان خداوند كمين كرده است. (اعراف/ ۷، ۱۶)
بر پايه آيات قرآن، ابليس و خاندان و دستيارانش حتي در برابر پيامبران به دشمني برخاسته‌اند: {وَكَذَلِكَ جَعَلنَا لِكُلِّ نَبِيٍّ عَدُوًّا شَيَاطِينَ الإنسِ وَالجِنِّ} (انعام/۶، ۱۱۲) و براي رويارويي با اهداف و آرزوهاي انبيا، كوشش‌هايي فريبكارانه پي افكنده‌اند. (نحل/۱۶، ۶۳؛ حجّ/۲۲، ۵۲)
تلاش‌هاي دشمنانه ابليس بر ضد آدم (عليه السلام) مشتمل بر وسوسه: {فَوَسوَسَ إِلَيهِ الشَّيطَانُ} (طه/ ۲۰، ۱۲۰)، سوگند دروغ خيرخواهي: {وَقَاسَمَهُمَا إِنِّي لَكُمَا لَمِنَ النَّاصِحِينَ} (اعراف/ ۷، ۲۱)، فريبكاري و ايجاد زمينه هبوط از بهشت: {فَأَزَلَّهُمَا الشَّيطَانُ عَنهَا فَأَخرَجَهُمَا مِمَّا كَانَا فِيهِ وَقُلنَا اهبِطُوا} (بقره/ ۲، ۳۶) است.
بر پايه روايتي، هنگامي كه خداوند خواست توبه آدم را بپذيرد، جبرئيل را نزد او فرستاد تا مناسك حج را كه زمينه پذيرش توبه‌اش را فراهم مي‌كرد، به او بياموزد. آن دو نخست به سوي بيت الله و سپس عرفات و مزدلفه رفتند. جبرئيل به آدم (عليه السلام) فرمان داد تا سنگريزه‌هايي از آن مكان جمع كند و با خود همراه ببرد.
پس از ورود به منا و انجام اعمال ويژه آن، آن دو به سوي خانه خدا حركت كردند و در محل جمره عقبه با ابليس روبه‌رو شدند. ابليس خواست آدم (عليه السلام) را از ادامه همراهي با جبرئيل منصرف سازد. آدم به امر جبرئيل، با پرتاب هفت سنگ او را از خود دور كرد و با پرتاب هر سنگ تكبير گفت.
در روز دوم نيز ابليس در مكان جمره اول و دوم و سوم به آدم (عليه السلام) نزديك شد كه به فرمان جبرئيل هر بار با زدن هفت سنگ همراه با تكبير او را از خود دور كرد. همين كار در روزهاي سوم و چهارم نيز ادامه يافت.
آن‌گاه جبرئيل به آدم گفت: از اين پس هرگز او را نخواهي ديد. بر پايه روايتي از امام صادق (عليه السلام)، نخستين كسي كه رمي جمرات كرد، آدم (عليه السلام) بود كه به فرمان جبرئيل چنين كرد؛ زيرا شيطان در آن مكان بر او نمايان شده بود.