«وبا»؛ هشدار! حاجی‌ها جدی‌تر مراقب بهداشت باشید
از: حمیده محمدی کارشناس پرستاری
نمونه هايي از ابتلا به وبا در منطقه ديده شده است. سازمان بهداشت جهاني و وزارتخانه‌هاي بهداشت كشورهاي منطقه اين امر را تاييد كرده اند و گفته اند كه متاسفانه اين بيماري تلفاتي نيز داشته است. با توجه به حضور گسترده حجاج و ارتباط نزديك و تنگاتنگ آنها، رعايت بهداشت عمومي و اختصاصي بيش از هر زماني مورد تاكيد قرار مي‌گيرد.
آشنايي با بيماري وبا:
وبا يكي از بيماريهاي واگير عفوني است كه فقط در انسان ايجاد بيماري مي‌كند. عامل بيماريزايي وبا يك باكتري به نام ويبريو كلرا است و اين بيماري در اثر سم توليد شده از اين باكتري كه در روده كوچك تكثير مي‌يابد، ظاهر مي‌شود. اين بيماري چون اولين بار در منطقه‌اي به نام التور در آفريقا پيدا شد، به اين نام مشهور مي‌باشد. عامل بيماري مدت زيادي در آب زنده مي‌ماند و در مناطقي كه سطح آبهاي زير زميني آن بالا است، بيشتر شايع است و بيشتر عامل بيماريزا از طريق مدفوع و فاضلاب قابل انتقال است.
علايم باليني: بيماري وبا داراي دو مرحله است.
مرحله تخليه اي
بيمار ناگهان دچار اسهال آبكي، پرفشار و بدون درد مي‌شود و اندكي بعد استفراغ روي مي‌دهد. در موارد شديد ممكن است حجم مدفوع از ۲۵۰ سي‌سي به ازاي هر كيلوگرم وزن بدن در ۲۴ ساعت بيشتر شود و بيمار تا ۴۰ بار در روز مدفوع داشته باشد. مدفوع در اين بيمار، فاقد صفرا و خون و خاكستري رنگ (نماي آب برنجي) و داراي بوي غير زننده مي‌باشد.
مرحله روي هم خوابيدگي عروق (كلاپس)
به زودي به علت كم شدن آب بدن، بيمار وارد اين مرحله مي‌شود. با از دست دادن ۵ - ۳ درصد وزن طبيعي بدن، تشنگي و با كاهش ۸ - ۵ درصد وزن بدن، ضعف و سرگيجه ديده مي‌شود. كاهش بيش از ۱۰ درصد وزن بدن، منجر به ترشح كم ادرار و گاهي قطع كامل ادرار، نبض ضعيف، چشمهاي گود رفته، پوست چروكيده، شكم فرورفته، گرفتگي عضلاني به علت اختلالات در ميزان الكتروليتهاي بدن و در شير خواران فرورفتگي ملاج و در نهايت خواب آلودگي و مرگ مي‌شود.
راههاي انتقال:
انتقال‌اين بيماري به دو روش تماس مستقيم و غيرمستقيم است. وبا مي‌تواند از طريق تماس با چيزهايي آلوده به ميكروب وبا مانند دست دادن با دست‌هاي آلوده بيمار، تماس با استفراغ يا مواد دفعي بيمار، ملحفه و لوازم آلوده او مثل ليوان، ظروف و حوله و… منتقل شود كه همه اين موارد، روش مستقيم انتقال بيماري است.
در روش تماس غيرمستقيم بيماري وبا مي‌تواند از طريق خوردن آب آلوده به مدفوع مانند استفاده از چاهها، استخرها، جويبارها و درياچه‌هاي آلوده منتقل شود.
خوردن سبزيجات و ميوه‌هاي خام آلوده، استفاده از غذاهاي پخته آلوده كه توسط دست آلوده و يا حشرات آلوده شده باشد، تغذيه كودكان با بطري به جاي شير مادر، استفاده از شيرو بستني آلوده كه از منابع غير مطمئن تهيه شده باشد، از ديگر راههاي انتقال وبا است.
راههاي پيشگيري ازبيماري وبا
۱- سعي كنيم براي نوشيدن آب، شستشوي ظروف، خوردن سبزيجات از آب لوله كشي كلردار استفاده كنيم. در غير اين صورت آب را بجوشانيم و پس از سرد شدن مصرف كنيم.
۲- - در زمان شيوع وبا از خوردن سبزيجات خام پرهيز شود. وسبزيجات و ميوه‌ها را قبل از مصرف با محلول پركلرين گندزدايي و پس از شستن با آب سالم مصرف كنيم.
۳- از خوردن ماهي خام يا كم پخته كه از آب آلوده گرفته شده، اجتناب كنيم.
۴- به ديگران توصيه كنيم از شنا كردن در استخرهاي عمومي و از خوردن آبميوه و ساندويچ يا هر غذايي كه احتمال داده مي‌شود آلوده باشد، جدا خودداري كنند.
۵- قبل از غذا خوردن و بعد از رفتن به توالت، دست‌هاي خود را با آب و صابون خوب بشوييد.
۶- از آشاميدن آبهاي مشكوك در پارك‌ها، باغ‌ها و فضاي سبز جداً اجتناب كنيد
۷- از مصرف مواد غذايي، آب ميوه و آب هويج، معجون و ديگر مواد خوراكي و نوشيدني‌هاي كه توسط فروشندگان دوره گرد عرضه مي‌گردد جداً خودداري كنيد
۸- حتي الامكان از غذاهاي طبخ شده در منزل استفاده كنيد
۹- مواد خوراكي را در ظروف سر بسته، دور از مگس و حشرات نگهداري كنيد.
۱۰- زباله را در كيسه‌هاي مخصوص زباله نگهداري و در محل مناسبي دفع كنيد.
۱۱- غذاها بايد تازه به تازه و به اندازه نياز در يخچال و دور از دسترس حشرات و مگس نگهداري شود و از قرار دادن سبزي و ميوه‌جات نشسته در يخچال جداً خودداري كنيد
۱۲- - حتما بعد از غذا چند قطره آب ليمو يا ليمو ترش تازه استفاده شود.
۱۳- هميشه از شير و فرآورده‌هاي لبني پاستوريزه استفاده كنيد ياشيررا به مدت۲۰ دقيقه قبل از مصرف جوشاند.
۱۴- در موقع خريد و حمل مواد غذايي، اقلامي مثل نان را كه قابل شستشو و پختن مجدد نيستند را در كنار ميوه و سبزيجات نشسته وگوشت خام قرار ندهيد.
۱۵- براي تهيه يخ خوراكي از آب جوشيده سرد شده استفاده شود در صورتي كه از يخ به عنوان يك منبع سرد كننده براي نگهداري مواد غذايي استفاده يا آب سرد استفاده مي‌شود، بايستي آنها را در پوشش مناسب قرار داد
۱۶- غذاهاي پخته شده مانند كوكو و… را قبل از مصرف بايستي به حرارت داغ رساند و خورشتها را قبل از مصرف جوشاند.
۱۷- در مسافرت‌ها حتما از ليوان شخصي، آب جوشيده و ميوه‌هاي قابل پوست كندن استفاده شود
۱۸- برنج پخته در فضاي اتاق سريع آلوده مي‌شود بايد برنج را در يخچال نگهداري كرد.
۱۹- در هنگام بروز بيماري وبا حتي الامكان از دست دادن پرهيز شود.
۲۰- از تماس با مواد دفعي و استفراغ و لوازم آلوده بيمار خودداري شود.