یادداشت موسم حج؛سمبل اتحاد امت اسلامی
تجاوزات رژیم صهیونیستی علیه مردم مظلوم فلسطین، دخالت‌های تفرقه افکنانه آمریکا در کشورهایی چون مصر،تونس،لیبی ویمن و بحرین، خشم و نفرت امت اسلامی را از آمریکا و قدرت های غربی دو چندان نموده است.
به گزارش پايگاه اطلاع رساني حج، موسم حج به‌عنوان بزرگ‌ترين اجتماع مسلمانان در كنار خانه خدا و حضور قشرهاي مختلف از جامعه اسلامي از جلوه‌هاي پر رمز و راز «آئين احمدي» است كه بررسي جوانب آن به‌ويژه در اين ايام، ضروري است.
حجت الاسلام والمسلمين محمدحسين مختاري استاد حوزه و رئيس پژوهشگاه مطالعات تقريبي، طي يادداشتي به اين كنگره عظيم از منظر وحدت اسلامي پرداخته است:
مقوله حج به‌عنوان فريضه بزرگ اسلام و شعائر دين و از مهمترين و ارزشمندترين اعمال براي قرب خداوند متعال مي‌باشد. و ذات فريضه حج به نوبه خود به‌عنوان نشانه مهم براي رسيدن به حقيقت محسوب مي‌گردد.
فريضه حج به عنوان يك حركت سياسي، عبادي و به منظور حضور در مجمع عمومي خداپرستان و موحدين در مكاني خالي از هر گونه شرك انجام مي‌گردد، لذا سرزمين وحي مكاني است كه توبه حضرت آدم (ع) و عظمت نوح (ع) و خلّت حضرت ابراهيم (ع) و سطوت حضرت موسي (ع) و كرامت عيسي (ع) و جلالت و عبوديت حضرت محمد (ص) جلوه گر مي‌باشد.
لذا بايد گفت قلب همه عالم در اين نقطه مي‌تپد، هم چنين اين سرزمين مأمن و پناهگاه همه عاشقان و تجلّي گاه انسانها براي شناخت توحيد، به عنوان اصل جدائي ناپذير و از بنيادي‌ترين نشانه‌هاي حج مورد نظر موحدان و خداپرستان مي‌باشد. در قرآن كريم امده است: «فِيهِ آيَاتٌ بَيِّنَاتٌ مَّقَامُ إِبْرَاهِيمَ وَمَن دَخَلَهُ كَانَ آمِنًا وَلِلّهِ عَلَى النَّاسِ حِجُّ الْبَيْتِ مَنِ اسْتَطَاعَ إِلَيْهِ سَبِيلًا وَمَن كَفَرَ فَإِنَّ الله غَنِيٌّ عَنِ الْعَالَمِينَ» [۱] در آن نشانههايى روشن است (از از توحيد و حكمت و رحمت خداوند و از آن جمله) مقام ابراهيم است و هر كه در آن درآيد در امان است و براى خدا حج آن خانه بر عهده مردم است [البته بر] كسى كه بتواند به سوى آن راه يابد و هر كه كفر ورزد يقينا خداوند از جهانيان بىنياز است.
بايد اذعان نمود اعمال و مناسك حج در بعد معنوي و ديني از جايگاه بسيار بالائي برخوردار مي‌باشد ليكن فريضه حج از بعد سياسي نيز داراري اهميت فراون مي‌باشد كه مسأله وحدت اسلامي به عنوان نماد حضور با شكوه حجاج در موسم حج مطرح مي‌باشد، لذا اتحاد اسلامي منبعث از فريضه حج از عدم تبعيض ميان فقير و غني و يكسان بودن همه مسلمانان با هر مذهب و نژاد در برابر خداوند متعال سرچشمه مي‌گيرد، لذا تمامي مسلمانان با لباسي واحد و شمايلي يكسان، در برابر خداوند متعال قرار مي‌گيرند و او را فرا مي‌خوانند.
* موسم حج و نقش وحدت آفرين علماي اسلامي
بايد اذعان نمود اتحاد روز افزون امت اسلامي در موسم حج نيازمند نقش آفريني علماي اسلامي در موسم حج مي‌باشد، لذا علماي اسلامي مي‌توانند با برگزاري نشست‌هاي متعدد در مسأله وحدت اسلامي، مسئوليت خطير خود را در انتقال دستاوردهاي گفتگو‌هاي تقريبي بين مذاهب اسلامي، به عامهي مردم بياموزند، لذا تحقق ابعاد سياسي مفاهيم ناب و اصيل حج در گرو نقش آفريني علماي اسلامي و انتقال آن مفاهيم براي مردم است كه اين امر نيازمند فعاليت تقريبي علماي اسلامي در همه ايام و به ويژه در هنگام ايام مناسك حج به عنوان گردهمائي جهاني و عظيم مسلمانان براي دست‌يابي به وحدت اسلامي مي‌باشد.
لذا علماي اسلامي از ظرفيت عظيم برقراري ارتباطات سازنده و تنگاتنگ باحجاج دربيان اهميت حفظ وحدت اسلامي برخوردار مي‌باشند كه اين مهم منجر به نزديكي ملت‌هاي مسلمان و اهتمام امت اسلامي به رفع بسياري از آلام و دردهاي ملت‌هاي مظلوم خواهد گرديد.
لذا امام خميني (ره) در اهيت اتحاد و برادري ميانِ مسلمانان و نقش برجسته علماي اسلامي در ايجاد انسجام امت اسلامي فرمودند: «عموم برادران و خواهران اسلامي بايد توجه داشته باشند كه يكي از مهمات فلسفه حج، ايجاد تفاهم و تحكيم برادري بين مسلمين است و بر دانشمندان و معممين لازم است مسائل اساسي سياسي و اجتماعي خود را با ديگر برادران در ميان گذارند و در رفع آن طرحهايي تهيه كنند تا آنان در برگشت به كشورهاي خود آنها را تحت نظر علما و ارباب نظر قرار دهند». [۲]
بيان نوراني امام (ره) نشان دهنده توطئه‌هاي خزنده دشمنان اسلام از اختلاف افكني ميان مسلمانان و ضرورت همگوني ميان مسلمانان و علماي مذاهب اسلامي مي‌باشد لذا بايد اذعان نمود، نفوذ گروه‌هاي تكفيري و سلفي در ايجاد تفرقه ميان مسلمانان كه با همراهي رژيم‌هاي ارتجاعي عرب وحمايت استكبارصورت مي‌پذيرد، به عنوان خطر مهم براي وحدت اسلامي به شمار مي‌رود، پس علماي اسلامي براي مقابله با هجوم رسانه اي تفرقه اندازان و دشمنان اسلام بايد از ظرفيت عظيم و بي پايان حج در راستاي ارتقاء تقريب مذاهب اسلامي بهره جويند، بنابراين شايسته است علماي دغدغه مند در راستاي پاسخگوئي به شبهات در مقابله با فرقه ضاله وهابيت و هجوم رسانه اي صاحبان انديشه‌هاي افراطي در اسلام، اقدامات اساسي انجام دهند، كه به عنوان نمونه مي‌توان ايجاد كرسي‌هاي دائمي و علمي در راستاي طرح و تعديل برخي تفاوت‌هاي فقهي و حديثي بين مذاهب اسلامي و انتشار مشتركات فقهي و حديثي را از مهمترين ظرفيت‌هاي عظيم كنگره عظيم حج در ارتقاء اتحاد امت اسلامي محسوب نمود.
هم چنين مي‌توان راهبرد انتشار مستمر مشتركات فقهي و حديثي مذاهب اسلامي را با ايجاد كنفرانس‌هاي دائمي علمي، براي اثر بخشي بيشتر در ميان مسلمانان مد نظر قرار دادكه اين مهم را مي‌توان به عنوان راهبرد موثر و بنيادين در تقويت اتحاد و انسجام امت اسلامي دانست.
* ارتباطات ميان فرهنگي شاخصه مهم كنگره عظيم حج
ارتباطات ميان فرهنگي و اسلامي ميان حجاج و نيز صاحبان انديشه از مذاهب مختلف اسلامي، مي‌تواند نويد بخش وحدت مطلوب و واقعي در بين جوامع اسلامي به شمارآيد. لذا امكان گفت و گوي ميان فرهنگي، راهكاري براي برون رفت از خطر تفرقهٔ ميان مذاهب است. گفت و گو، سخن محبت آميز گفتن است و سخن محبّت آميز را با گوش محبت و از سر انس مي‌شنوند. گفت و شنود تفكرات، گفت و گو و همزبان شدن دو تفكر است. گفت و گو در وادي تفكر آغاز مي‌شود و در وادي تفكر جريان پيدا مي‌كند، در همان‌جا به نتيجه مي‌رسد و همه مردم از بركات آن برخوردار و بهره مند مي‌شوند.
لذا با توجه به مقوله ضرورت ارتباطات ميان فرهنگي و همگوني و هم نوائي مذاهب اسلامي در مسائل مهم و كليدي جوامع اسلامي بايد اذعان نمود كه كنگره عظيم حج مي‌تواند نقشي موثر در پيشبرد اهداف تقريبي و همدلي و هم‌فكري همه كشورهاي اسلامي ايفا نمايد، هم‌چنين بايد گفت، عظمتي كه در موسم حج براي امت اسلام ايجاد مي‌شود براي هيچ يك از مكاتب قابل تامين نيست پس مي‌توان با برقراري ارتباط كلامي در اين سفر معنوي، جان‌هاي تشنه مسلمانان را با كوثر اخلاق و منطق اسلامي كه ميراث مكتب اهل بيت (ع) است سيراب كرده، موجبات اخوت و برادري ناگسستني را فراهم ساخت و رسالت خود را در تقويت وحدت اسلامي اسلامي به منصه ظهور رساند. البته لازم به ذكر مي‌باشد حصول اتحاد و يكپارچگي مسلمانان با برقراري ارتباط مستمر و بي‌واسطه بين آحاد افراد جوامع اسلامي در سرزمين وحي و ارتباطات ميان فرهنگي توسط علماي ژرف‌نگر و البته زبان‌دان، امكان پذير مي‌باشد.
* استكبار ستيزي شاخصه كليدي «حج ابراهيمي و محمدي»
موسم حج به‌عنوان اوج استكبار ستيزي ملت‌هاي مسلمان در اجتماع عظيم موحدان و خداپرستان مد نظر مي‌باشد زيرا استكبار ستيزي به عنوان بطن حج مقبول بر مبناي كلام الهي و نيز سيره انبياء اديان الهي مطرح مي‌باشد. از سوي ديگر بايد گفت بسياري از حجاج در سرزمين وحي از تجاوز استكبار و ايادي آنها در رنج و عذاب مي‌باشند، لذا برائت از مشركين و مقابله با حاكميت طاغوت و وابسته به استكبار، به عنوان خواسته حياتي مسلمانان در جوامع اسلامي مطرح مي‌باشد، هم چنين بايد اذعان نمود كه دخالت‌هاي استكبار به سردمداري آمريكا و متحدانش در كشورهاي اسلامي و تجاوزات رژيم صهيونيستي عليه مردم مظلوم فلسطين، دخالت‌هاي تفرقه افكنانه آمريكا در كشورهاي صاحب بيداري اسلامي، از جمله مصر، تونس، ليبي، يمن و بحرين، ظلم و جنايت گروه‌هاي تكفيري و سلفي در كشورهاي سوريه، لبنان و عراق وپاكستان و ديگر كشورهاي اسلامي، كه با حمايت‌هاي ظالمانه آمريكا و متحدان غربي، عربي و عبري صورت مي‌پذيرد، خشم و نفرت امت اسلامي را از آمريكا و قدرت‌هاي غربي دو چندان نموده است لذا حجاج بايد بر مبناي انديشه‌هاي استكبار ستيزانه انبياء الهي و عترت پيامبر اكرم (ص)، با برائت از مشركين و مقابله با استكبار، بار ديگر عزت جهان اسلام و اتحاد مسلمانان را در جهان آشكار سازند، امام خميني (ره) در ضرورت استكبار ستيزي از سوي مسلمانان در موسم حج فرمودند: « فرياد برائت ما فرياد برائت امتي است كه كفر و استكبار به مرگ او در كمين نشستهاند و همه تيرها و كمانها و نيزهها به طرف قرآن و عترت عظيم الشان رفتهاند و هيهات كه امت محمد (صلي الله عليه و آله) سيراب شدگان كوثر عاشورا و منتظران وراثت صالحان به مرگ ذلت بار و به اسارت غرب و شرق تن دهند و هيهات كه خميني در برابر تجاوز ديو سيرتان و مشركان و كافران به حريم قرآن و عترت رسول خدا و امت محمد (صلي الله عليه و آله) و پيروان ابراهيم حنيف ساكت و آرام بماند و يا نظارهگر صحنههاي ذلت بار و حقارت مسلمانان باشد» [۳]. "
اين بيانات نوراني و وحدت آفرين امام راحل (ره) بيانگر نفي گفتمان سازش و مبارزه همه جانبه امت اسلامي عليه استكبار بر مبناي گفتمان مقاومت مي‌باشد و ضرورت هوشياري ملت‌هاي مسلمان در برابر توطئه‌هاي آمريكا و صهيونيسم را دوچندان مي‌سازد، لذا حضور ميليوني حجاج در سرزمين وحي مي‌تواند به عنوان فرصتي مهم و حياتي در نمايش باشكوه وحدت و اتحاد اسلامي عليه استكبار به شمار آيد وضرورت مقابله و هوشياري برخي انقلابيون را در برابر توطئه‌هاي آمريكا به عنوان دشمن واقعي دموكراسي و صلح در جوامع اسلامي را دوچندان خواهد نمود. لذا اميد است همه نخبگان و انديشمندان جوامع اسلامي با استفاده از فرصت بي نظير فريضه حج، با اقدامات عملي و موثر در راستاي اتحاد امت اسلامي و نيز مقابله جهان اسلام با استكبار گام بردارند.
[۱] سوره ۳: آل عمران آيۀ ۹۷
[۲] ص۶۲ صحيفه امام خميني » جلد ۱۰ »
[۳] صحيفه نور، ج ۹، ص ۱۷۶.