چرا كشورهاي اسلامي از تقويم هجري‌شمسي غافلند؟

هر بار كه هيأت هايي از كشورهاي عربي-اسلامي براي شركت در مراسم يا همايشي به ايران مي‌آيند، چند روزي طول مي‌كشد تا معنا و مبناي تقويم هجري شمسي را دريابند و بفهمند تقويمي كه ايراني ها را از به كار گيري تقويم ميلادي بي‌نياز كرده و آنان را از طبيعي‌ترين و زيباترين مناسبت‌ها و جشن‌هاي سالانه بهره‌مند ساخته، از كجا آمده است.
چرا كشورهاي اسلامي از تقويم هجري‌شمسي غافلند؟
[factimage()] /_Shared/_Sites/Site(14)/CSS/make16 10 92 (3).jpg [imagetitle()] [factimageend()] در روزهاي پاياني سال گذشته ميلادي و به دليل تقارن رحلت پيامبر عظيم الشان اسلام (ص) با ولادت حضرت مسيح (ع)، بسياري از مسلمانان در كشورهاي مختلف اسلامي، دانسته يا نادانسته، به جاي برپايي عزا براي رحلت پيامبر اسلام، ولادت حضرت عيسي و آغاز سال نو ميلادي را جشن گرفتند.
هرچند در بسياري از كشورهاي اسلامي براي رحلت بزرگان دين مراسم عزا برپا نمي شود، اما تقارن سال نو ميلادي با ايام پاياني ماه صفر و رحلت رسول خدا (ص) و دو امام همام (ع)، ممكن است در كشور ما بسياري را با اين پرسش مواجه كرده باشد كه "چرا كشورهاي عربي-اسلامي از تقويم هجري شمسي غافلند؟"
هرگاه در ايران مراسم يا همايشي بين المللي برپا مي شود، ميهمانان خارجي نسبت به تقويم خاص و ويژه اي كه ايرانيان به كار مي برند و آنها را از تقويم ميلادي بي نياز كرده، واكنش هاي جالبي نشان مي دهند. بسياري از آنها باور نمي كنند كه بتوان بدون استفاده از تقويم ميلادي، امور كشور را اداره كرد و با مشكلي مواجه نشد. بسياري از مسلمانان كشورهاي ديگر نمي دانند كه تقويم ايراني، همان تقويم اسلام و مبناي آن همان هجرت مبارك رسول خدا (ص) است كه بر مبناي سال شمسي حساب شده و به سبب آن كه سال شمسي ۱۱ روز بلندتر از سال قمري است، اين اختلاف در طول بيش از ۱۴ قرن، موجب شده كه مثلا سال ۱۳۳۴ قمري، ۴۲ سال كمتر شود و به ۱۳۹۲ خورشيدي تبديل گردد.
تقويم هجري قمري كه مناسبت ها و شعائر ديني (از جمله ماه رمضان و موسم حج و...) در تمامي كشورهاي اسلامي با آن سنجيده مي شود، به دليل تفاوت تعداد روزهاي سال قمري و شمسي و كوتاه بودن سال قمري، براي استفاده به عنوان تقويم اداري و رسمي مشكلاتي دارد و همين امر، كشورهاي عربي-اسلامي را به استفاده از تقويم ميلادي؛ و در نتيجه تاثيرپذيري بيشتر از فرهنگ و آداب و رسوم غربي سوق داده است، در حالي كه تقويم هجري شمسي بسيار دقيق تر و كامل تر از تقويم ميلادي و ديگر تقويم هاي رايج در كشورهاي مختلف است و علاوه بر آن، با تحولات طبيعت و آغاز فصل ها و پديده هاي نجومي رابطه اي مستقيم دارد؛ اما به دليل عدم معرفي تقويم هجري شمسي به كشورهاي اسلامي، اغلب مسلمانان حتي از وجود اين نوع تقويم و از داشتن چنين گنجينه اي بي خبرند، چه رسد به آن كه به فكر استفاده از آن بيفتند.
در فرهنگ و آموزه هاي اسلامي به رابطه انسان و دين با آفريده هاي خداوند (يعني جهان و طبيعت) تاكيد بسيار شده و تقريبا تمامي فرائض ديني، از نماز و روزه تا حج و نماز آيات و ... به نوعي با پديده هاي طبيعي، از طلوع و غروب خورشيد و هلال ماه تا خسوف و كسوف ارتباط دارد؛ اما به كار گيري تقويم ميلادي كه همه چيز آن قراردادي و ساختگي است، بيش از پيش كشورهاي اسلامي را با فرهنگ اصيل خود و آموزه هاي ديني شان بيگانه ساخته است.
به عنوان نمونه بايد گفت كه تقويم ميلادي حتي براي لحظه تحويل سال، مبناي مشخص و الهام بخشي ندارد و كاملا قراردادي است، يعني با فرا رسيده نيمه شب در هر كشور، سال جديد آغاز مي شود؛ در حالي كه لحظه آغاز سال هجري شمسي در تمامي نقاط كره زمين يكسان است و آن عبارت است از لحظه ورود خورشيد به برج حمل، كه به دقيقه و ثانيه قابل محاسبه است و يكي از عوامل پيوند فرهنگي همه كشورهايي است كه آغاز سال خورشيدي را جشن مي گيرند.
چه بسا در شرايط كنوني، تصور اين كه كشورهاي اسلاميِ بيشتري از تقويم هجري خورشيدي استفاده كنند و به اين مبناي دقيق، طبيعي و ديني افتخار كنند و آنچه خود بهترش را دارند، از بيگانه تمنا نكنند؛ قدري دشوار و بعيد به نظر برسد، چرا كه حتي براي معرفي چنين مقوله اي هيچ تلاشي نكرده ايم. اما اگر در ۳۵ سال گذشته به تدريج اين كار را انجام داده بوديم، آيا اكنون آغاز اين مهم تا اين اندازه دشوار مي نمود؟