۲۳ ربیع الأوّل، سالروز ورود حضرت معصومه (س) به قم؛
امروز قم میزبان کریمه اهل بیت(ع) شد
پس از آنکه مأمون عباسی در سال ۲۰۰ هجری امام رضا (ع) را به خراسان فرا خواند، به همراه عدهای از برادران و بستگان به انگیزه دیدار برادر وارد ایران شدند.
به گزارش پايگاه اطلاع رساني حج، حضرت فاطمه معصومه (س) بيبي فاطمه معصومه (س) در سال ۱۷۳ هجري در شهر مدينه ديده به جهان گشود۱. پس از آنكه مأمون عباسي در سال ۲۰۰ هجري امام رضا (ع) را به خراسان فرا خواند، حضرت معصومه (س) به همراه عدهاي از برادران و بستگان به انگيزه ديدار برادر وارد ايران شد. در كتاب «حضرت معصومه فاطمه ثاني» آمده است:
«پس از ولايتعهدي امام رضا (ع) بني هاشم كه مدتها تحت شكنجه و فشار حاكمان ستمگر بودند با شنيدن اين خبر به عنوان ديدار حضرت رضا (ع) از مدينه به خراسان رهسپار شدند. اين گروه در حدود ۴۰۰ نفر بودند در رأس آنها حضرت معصومه (س) بود. ۲".
به اين مناسبت بخشي از زندگاني آنحضرت را مرور ميكنيم: نام: فاطمه، لقب: معصومه، كُنيه: اخت الرّضا – كريمه اهل بيت (ع) نام پدر: موسي بن جعفر (ع)، نام مادر: نجمه، تاريخ ولادت: ۱ ذي القعده سنه ۱۷۳ هجري قمري، محلّ ولادت: مدينه منوّره، مدّت عمر: ۲۸ سال، تاريخ وفات: ۱۰ ربيع الثّاني سنه ۲۰۱ هجري قمري، علّت وفات: بيماري – سكونت ۱۷ روزه در قم، محلّ دفن: شهر مقدس قم
وقتي حضرت معصومه (س) و همراهان به شهر ساوه رسيدند، مأموران حكومت عباسي با آنها درگير شدند و عدهاي از آنها را به شهادت رساندند. حضرت معصومه در همانجا بيمار شدند. از همراهيان سوال كرد از اينجا تا قم چقدر فاصله است؟ به ايشان عرض شد: ده فرسخ. حضرت فرمود: مرا از اينجا به قم منتقل كنيد۳ «. آقاي اشتهاردي مينويسد:» پس از اينكه مأمورين حكومت عباسي در ساوه جلوي كاروان حضرت معصومه را گرفتند، حدود ۲۳ نفر از آنها كشته شدند گروهي اسير و گروهي نيز متواري گرديدند. نقل شده كه حضرت معصومه را عمال بني عباس در ساوه مسموم كردند. آن حضرت در حال بيماري قم را اختيار كرد چون قم مركز شيعيان بود از اين رو رهسپار قم شد۴".
قم آماده ميزباني از فرزند امام معصوم (ع)
به اين نكته بايد توجه داشت كه از همان قرن اول هجري، تشيع در قم رواج يافته بود. و اين شهر از سوي امامان شيعه به عنوان پناهگاه شعيه محسوب ميشد و خيل عظيمي از پيروان اهل بيت (ع) را در خود جاي داده بود از جملۀ اين افراد ميتوان از خاندان اشعري نام برد۶«. شيعيان قم پس از اطلاع از ورود حضرت معصومه (س) به ساوه، خدمت ايشان رسيدند و از آن حضرت درخواست كردند به شهر قم تشريف فرما شوند. علي اصغر در كتاب تاريخ مذهبي قم مينويسد: «قول درست اين است كه خبر ورود فاطمه معصومه به ساوه و (حركت او به سوي قم) به مردم قم رسيد. آل سعد اشعري اتفاق كردند كه به خدمت او برسند و از ايشان درخواست نمايند به قم بيايد. از ميان ايشان موسي بن خزرج بيرون آمد۶». و به شرف ملازمت فاطمه رسيد. زمام ناقه او را گرفت و به جانب شهر كشيد و به سراي خود فرود آورد۷".
محل فرود آمدن محمل حضرت معصومه (س) كجا بود؟
ورود حضرت معصومه به قم تقريباً در ۲۳ ربيع الاول سال ۲۰۱ هجري بوده است۸ «. يوسف علي يوسفي مينويسد:» حضرت معصومه روز يكشنبه ۲۳ ربيع الاول سال ۲۰۱ هجري قمري برابر با اول آبانماه ۱۹۵ هجري شمسي شهر قم را با قدوم مباركش منور ساخت۹«. خانه موسي بن خزرج كه محل فرود آمدن حضرت معصومه (س) است در آن روز در جنوب غربي شهر قم بود و امروزه در محله «ميدان مير» محلي است به نام »ستّيه «۱۰ كه مسجد و مدرسهاي در اطراف آن بنا كردهاند و اين مطلب، سينه به سينه از قديم الايام رسيده است كه اين مكان، محل فرود آمدن حضرت فاطمه معصومه است۱۱».
پي نوشت ها:
[۱] - مسعودي، علي بن حسين؛ مروج الذهب، قم، منشورات دارالهجره، ج۳، ص ۳۳۶.
[۲] - محمدي، اشتهاردي، محمد؛ حضرت معصومه فاطمه دوم، قم، علامه، ۱۳۷۵، ص ۱۱۸.
[۳] - قمي، حسن بن محمد بن حسن، تاريخ قم، ترجمه حسن بن علي بن حسن عبد الملك قمي، تهران، طوس، ۱۳۶۱، ص۲۰۰.
[۴] - محمدي اشتهاردي، محمد؛ پيشين، ص ۱۱۸.
[۵] - قمي، حسن بن محمد بن حسن، پيشين، ص ۲۱۳.
[۶] - از اصحاب امام رضا (عليهالسّلام): محمدي اشتهاردي، محمد؛ پيشين، ص ۱۱۹.
[۷] - فقيهي، علياصغر؛ تاريخ مذهبي قم، قم، حكمت، ۱۳۵۰، ص ۸۶-۸۵.
[۸] - محمدي اشتهاردي، محمد؛ پيشين، ص ۱۱۹.
[۹] - يوسفي، يوسف علي؛ شهيده غربت، قم، كوثر، ۱۳۸۶، چاپ اول، ص ۷۴ به نقل از نرم افزار نجوم اسلامي.
[۱۰] - ستيه مخفف سيدتي است (فقيهي، علي اصغر، پيشين، ص ۸۷).
[۱۱] - همان، ص ۸۷-۸۶.