مدیر مرکز تخصصی مهدویت پاسخ می گوید؛
آیا میتوان انفاق را جایگزین عمره مفرده کرد؟
مدیر مرکز تخصصی مهدویت حوزه علمیه قم در پاسخ به این سوال که آیا میتوان انفاق را جایگزین عمره مفرده کرد گفت: نمیتوان قضاوت کلی کرد. ممکن است در مواردی انفاق اولویت داشته باشد اما همیشه اینطور نیست.
حجتالاسلام والمسلمين مجتبي كلباسي در گفتگو با خبرنگار پايگاه اطلاعرساني حج، در پاسخ به اين سوال كه آيا ميتوان انفاق را جايگزين عمره مفرده كرد گفت: نميتوان قضاوت كلي كرد. ممكن است در مواردي انفاق اولويت داشته باشد اما هميشه اينطور نيست. فرض كنيم كسي نياز به ازدواج دارد و ازدواج براي او لازم و واجب است. پول محدودي هم دارد و بايد بين ازدواج و عمره انتخاب كند. يا پدري پول محدودي دارد كه يا بايد خرج ازدواج فرزند خود كند يا به عمره مفرده مشرف شود. قهرا در اين موارد اولويت يا ترجيح اين است كه خرج امر واجب شود. اما اينكه بخواهيم بگوييم همه مستحباتي مانند عمره و زيارات ديگر ترك بشود و هزينه آن صرف انفاق بشود، اين حكم محل اشكال است.
مدير مركز تخصصي مهدويت حوزه علميه قم همچنين گفت: استحباب زيارت و عمره، كمتر از استحباب انفاق نيست. به علاوه بسياري از اين امور زمينهساز انفاقهاي ديگر است. اين زيارتها عرصه و زمينه را از نظر رواني و روحي آماده ميكند كه فرد بهتر در مسير كار خير، انفاق و صواب قرار بگيرد. در روايات هم وقتي پرسيده ميشود كه آيا انفاق كنيم يا حج برويم؟ حضرت ميفرمايند «حج برو».
نتايج عمره با انفاق به دست نميآيد
حجتالاسلام كلباسي در ادامه با تاكيد بر نقش عمره و زيارات در انجام اعمال نيك ديگر تصريح كرد: نتايجي كه اعمالي از قبيل عمره و زيارات ديگر دارد، با انفاق به دست نميآيد. قضاوت كلي درباره همه موارد كار صحيحي نيست. بر حسب مورد بايد بررسي كرد. بر اساس قاعده اهم و مهم، اگر تزاحمي وجود داشت، بايد مهمتر را برگزيد، اما اگر تزاحمي نبود و كسي ميتوانست انفاق كند و عمره هم برود، هر دو را انتخاب كند. اما اگر تزاحم با واجب باشد، مسئلهاي ديگر است و بايد واجب را برگزيد.
وي در ادامه درباره شيوههاي ايجاد و تحكيم وحدت در ميان مسلمانان گفت: مهمترين عنصر در بحث وحدت آموزش است. وقتي وحدت را به عنوان يك اصل اساسي مطرح ميكنيم، بايد آموزشهاي لازم در اين رابطه به همه افراد داده بشود. اين وحدت چه نوع وظيفهاي است؟ بعضي فكر ميكنند يك وظيفه تشريفاتي است. در حالي كه يك وظيفه اساسي است. وحدت به قدري مهم است كه حتي گاهي به خاطر آن برخي اصول مفقود ميماند. در قرآن مجيد هم آمده است كه حضرت هارون در برابر اعتراض حضرت موسي گفت: «إنّي خَشيت أَنْ تَقُول فَرَّقْت بَيْن بَني إسْرَائيل وَلَمْ تَرْقُب قَوْلي». و حضرت موسي عذر حضرت هارون را ميپذيرد كه از تفرقه قوم بني اسرائيل ترسيده است.
اين استاد حوزه علميه قم در ادامه تاكيد كرد: بايد ارزش و اهميت وحدت را آموزش بدهيم، مواردي كه وحدت را خدشهدار ميكند را آموزش بدهيم. زائران بايد اين موارد را بشناسند تا بدانند در سخن و عمل بايد چگونه رفتار كنند. در اين مسئله آموزش اهميت بسياري دارد كه بايد انجام بشود.
راههاي ورود شيطان را ببنديد
حجتالاسلام مجتبي كلباسي اشتري همچنين درباره لزوم حفظ دستاوردهاي معنوي سفر حج گفت: حفظ هر چيزي مهمتر از به دست آوردن آن است. حفظ آثار حج يا عمره يا زيارت اين است كه انسان برنامهاي داشته باشد، هم در برنامههاي عبادي و هم در مسائل تربيتي مثل اهتمام به نماز و تربيت ديني فرزندان و همچنين بستن راههاي ورود شيطان به زندگي. اگر من فيلمي داخل منزل ميبرم كه اين فيلم تخريب كننده تربيت و اخلاق است، نميتوانم آثار زيارت يا عمره را حفظ كنم.
وي با اشاره به لزوم تربيت صحيح فرزندان علاوه بر خودسازي، تاكيد كرد: انسان همواره نياز به موعظه و تذكر دارد. نگهداري از دستاورد و حاصل سفرهايي مانند عمره و زيارات ديگر، شركت در مجالس موعظه، مجالس دعا، و حتي برگزاري جلسات خانگي است. علاوه بر آن بايد فرزندان را هم در اين مسائل ترغيب و تشويق كرد. مسئله اصلي در اين موارد، دغدغهدار بودن براي تربيت ديني و حفظ محيط خانه و جامعه و همچنين حراست و حفاظت از محيط براي رسوخ نكردن عوامل گناه و بستن راه ورود شيطان است. به علاوه، اهتمام به مسائل اخلاقي در گفتار و رفتار، صله رحم، عيادت و حضور در مجالس علم ميتواند تا حدود زيادي باعث نگهداري از ثمرات سفرهاي معنوي باشد.
خرجهاي بعد از عمره گاهي اوقات باعث عسر و حرج ميشود
مدير مركز تخصصي مهدويت در ادامه درباره خرجهاي غيرضروري بعد از سفر حج يا عمره تاكيد كرد: برخي از اينها كارهاي بدي نيست؛ اطعام كار خيلي خوبي است، ديد و بازديد كار خوبي است، اما بقيه موارد ممكن است براي فردي ميسر نباشد و به خودش فشار بياورد و حتي براي انجام آن موارد مجبور باشد وام بگيرد. اگر كسي به زيارت ميرود، انتظار عمومي اين است كه حتما بايد سالني بگيرد و شام مفصلي بدهد. نياز است اين موارد را رسانهها جدي بگيرند و توقعات را پايين بياورند. به خود زائران هم آموزش داده بشود كه اين زيارت مستحب است و مسائل بعد از آن كه گاهي حتي باعث عسر و حرج ميشود هم واجب نيست و تنها به اندازه توان بايد آنها را برآورده كرد.
وي با اشاره به يكي از آيات شريفه قرآن كريم ادامه داد: در قرآن كريم هم آمده است كه «على الموسع قدره وعلى المقتر قدره». هر كس بايد به اندازه توان خود كار كند. بايد از تشريفات و خرجهاي اضافي جلوگيري بشود. وليمه و خرجهاي لازم هم در حد ساده و آن هم از طرف كساني كه وسعت دارند بايد انجام شود. بايد فرهنگسازي كرد و رسانهها در اين زمينه بايد كمك كنند تا اين موارد از طريق مناسب و روال مناسب فرهنگسازي شود و اين خرجهاي اضافي تعديل شود.
حجتالاسلام والمسلمين كلباسي افزود: فقط هم حج و عمره نيست. وقتي كسي از دنيا ميرود، مردم فكر ميكنند اگر كسي خرج نكرد، كار بدي مرتكب شده است. كسي كه ميتواند، اين كار را ميكند، اما كسي كه ندارد لازم نيست. برخي از اين توقعات خلاف شرع است. همانطور كه گفتهاند «الماخوذ حيائا كالمأخوذ غصبا». هم علما و روحانيون به اين مسائل توجه بدهند و هم ساير رسانهها كار جدي و اساسي بكنند. بايد عوارض اين مسائل نشان داده شود تا اين سنت غلط و انتظارات و توقعات بيجا از بين برود. اين به اين معنا نيست كه اطعام كار بدي باشد اما شرايط خودش را دارد و در صورت تمكن انجام بشود.